Nie doczekamy się przepisów skutkujących powstrzymaniem zaniżania cen w przetargach bądź też takich, które wyeliminują kryterium ceny jako jedyne przy ocenie ofert. Bardziej realne są zmiany systemowe albo świadomościowe pozwalające należycie wykorzystać rozwiązania przewidziane w obowiązujących przepisach. Wydaje się jednak, że nikt nie widzi takiej potrzeby.
Żaden z obowiązujących przepisów Prawa zamówień publicznych nie nakazuje zamawiającemu ustanawiania ceny jako jedynego kryterium oceny ofert. To obawa przed zarzutem naruszenia dyscypliny finansów publicznych, a nie brak odpowiednich regulacji powoduje, że w ponad 90 proc. przetargów o wyborze wykonawcy decyduje najniższa cena. Dotyczy to zarówno zamówień na dostawy, usługi jak i roboty budowlane.
Tymczasem już sama definicja ustawowa najkorzystniejszej oferty wskazuje, iż ma to być oferta, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia albo ofertę z najniższą ceną. Przepisy Pzp wskazują również przykładowe kryteria oceny ofert inne niż cena, tj. termin realizacji, warunki gwarancji, jakość, funkcjonalność. Z tych ostatnich zamawiający korzystają czasami w przypadku zamówień na dostawy, np. sprzętu informatycznego.
Niestety, zastosowanie ich do innych zamówień, zwłaszcza na roboty budowlane, jest znacznie utrudnione. Nie można bowiem opisać kryterium jakości robót bez odnoszenia się do właściwości osobistych wykonawcy, np. jego doświadczenia, a to z kolei jest niedopuszczalne, zgodnie z dyspozycją art. 91 ust. 3 Pzp. I w opisanym zakresie nowelizacji nie ma się co spodziewać. Nie pozwolą na to m.in. regulacje dyrektyw.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/51/t127027.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/zatrzymanie;wadium;jest;coraz;czesciej;naduzywane,5,0,786437.html) Zatrzymanie wadium jest coraz częściej nadużywane
Problem ten można rozwiązać na przykład przez zastosowanie trybu przetargu ograniczonego i wstępną selekcję wykonawców zakończoną wyborem kilku najlepszych - najbardziej doświadczonych i z najlepszym potencjałem. Ustawa pozwala ograniczyć ich liczbę do pięciu, bez dodatkowego uzasadnienia. Tymczasem procedura ograniczona najczęściej jest wykorzystywana w przypadku inwestycji nieprzygotowanych, ale z dużą presją. Machina rusza, przetarg jest ogłaszany, ale z powodu nieudolności zamawiających, a nie utrudnień ze strony wykonawców, przeciąga się miesiącami.
Prawdą jest, że procedura ograniczona z uwagi na konieczność zachowania ustawowych terminów jest dłuższa, ale nie aż tak jak chcieliby nas przekonać jej przeciwnicy. I może warto przez nią przejść i wyłonić tych najlepszych, wykorzystać obowiązujące rozwiązania legislacyjne, zamiast liczyć, że nowe będą lepsze, albo że ktoś inny załatwi za nas nasze problemy, wykona nasze obowiązki, czy wskaże drogę.
O taki drogowskaz, czyli definicję rażąco niskiej ceny, wystąpił niedawno do Komisji Europejskiej polski rząd z inicjatywy prezesa UZP. Pojawia się tylko pytanie: po co, skoro orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej odwołujące się do dorobku ETS wyjaśnienie tego pojęcia zawiera. Rażąco niska cena to cena nierealistyczna, za którą zrealizowanie przedmiotu zamówienia nie jest możliwe. Nie jest też możliwe przyłożenie jednego szablonu, wzoru, metryczki do wszystkich przetargów, a w każdym z nich istnieje ryzyko złożenia oferty z ceną dumpingową. Wspomniane wystąpienie do KE stanowi jedynie nieudolną próbę przerzucenia odpowiedzialności za prawidłową ocenę ofert w konkretnym przetargu z zamawiającego na inny podmiot.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/231/t111847.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/nadzor;autorski;-;czy;mozna;zamowic;z;wolnej;reki,63,0,767807.html) Nadzór autorski - czy można zamówić z wolnej ręki?
Tymczasem obowiązujące przepisy Pzp dają zamawiającemu wystarczające narzędzia, by dokonać takiej oceny. Przede wszystkim przewidują możliwość żądania od wykonawców wyjaśnień, iż zaoferowana cena nie jest rażąco niska oraz przerzucenia ciężaru dowodu na wykonawcę. Nie ma w tym zakresie żadnych ograniczeń. Zamawiający nie musi nikomu tłumaczyć się ze swojej decyzji - ma prawo mieć wątpliwości i żądać wyjaśnień, ale i obowiązek rzetelnie te wyjaśnienia ocenić. Może w tym celu powołać biegłego - przepis art. 23 ust. 4 Pzp wprost na to wskazuje.
Sprawa konsorcjum Covec pokazuje, w jaki sposób te ustawowe narzędzia można zmarnować. GDDKiA w przetargu na budowę odcinka autostrady A2 zwróciła się wprawdzie do konsorcjum o wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny, jednak nie podjęła trudu należytej oceny przedstawionych wyjaśnień.
Czy może bowiem profesjonalny zamawiający, na co dzień zajmujący się realizacją największych projektów drogowych w kraju, z pełną odpowiedzialnością i spokojem uznać za wiarygodne wyjaśnienia dotyczące wysokości ceny oparte m.in. na deklaracjach sprowadzenia z Chin tanich pracowników? Czy może skład orzekający Krajowej Izby Odwoławczej, posiadający wykształcenie prawnicze, bez skorzystania z opinii biegłego, uznać, iż wyżej wspomniane wyjaśnienia są wiarygodne i tym samym zdecydować o losach tej i jej podobnych inwestycji? Może, ponieważ jego wyroki, z uwagi na wysokość opłaty, nie są weryfikowane przez sąd. Niestety, potrzeby nowelizacji tego przepisu wciąż nikt nie widzi.
| Czytaj w Money.pl | |
|---|---|
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/199/t141255.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/zmiana;wykonawcy;autostrady;a2;to;duze;ryzyko,75,0,848203.html) | Zmiana wykonawcy autostrady A2 to duże ryzyko Niezależnie od wyboru wariantu dalsza realizacja budowy A2 będzie obciążona sporym ryzykiem, a nowy wykonawca - ogromną odpowiedzialnością. |
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/229/t22501.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/zamowienia;publiczne;-;jaka;jest;procedura;wyjasniania;tresci;ofert,30,0,760350.html) | Zamówienia publiczne - jaka jest procedura wyjaśniania treści ofert? Zamawiający ma prawo żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert. Jeżeli jednak z tego prawa nie skorzysta, powinien liczyć się z ryzykiem składania przez wykonawców odwołań. |
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/97/t141153.jpg ) ] (http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/to;idiotyczne;ze;w;przetargach;decyduje;cena,84,0,845908.html) | "To idiotyczne, że w przetargach decyduje cena" Kierowanie się kryterium ceny, obniża jakość inwestycji - twierdzą eksperci. |
Autorka jest radcą prawnym, szefem departamentu prawa zamówień publicznych i budowlanego w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna