Przeniesienie majątkowych praw autorskich

Co do zasady majątkowe prawa autorskie do danego utworu, obejmujące prawo do korzystania z niego, rozporządzania nim oraz wynagrodzenia za korzystanie z utworu, przysługują jego twórcy. Nie ma jednakże przeszkód, aby rozporządził on wszystkimi lub niektórymi z przysługujących mu uprawnień. Należy przy tym pamiętać, że przeniesienie majątkowych praw autorskich wymaga zachowania określonych wymogów.

W pierwszej kolejności podkreślić trzeba, że umowa przenosząca omawiane prawa musi zostać zawarta w formie pisemnej, w przeciwnym razie będzie ona bowiem nieważna. Konieczne jest też wyraźne wskazanie w jej treści, że zamiarem stron jest dokonanie przeniesienia praw autorskich, ponieważ w przypadku braku takiego postanowienia uważa się, że twórca udzielił jedynie licencji na korzystanie z utworu.

Niezwykle istotną, mimo to w praktyce często lekceważoną kwestią jest precyzyjne określenie przedmiotu umowy poprzez wskazanie tzw. pól eksploatacji, na których przenoszone są majątkowe prawa autorskie. Te pola to, najogólniej mówiąc, sposoby korzystania z utworu obejmujące na przykład jego utrwalanie, zwielokrotnianie, rozpowszechnianie, przy czym podlegają one dalszemu podziałowi ze względu na techniki wykorzystywane przy wykonywaniu tych czynności.

Odrębnymi polami eksploatacji będą więc: zwielokrotnianie utworu w formie druku i na płytach CD. Oznacza to, że strony muszą jak najdokładniej wskazać, w jakim zakresie twórca (lub inny uprawniony podmiot) wyzbywa się na rzecz nabywcy przysługujących mu praw. Wynika to z faktu, iż umowa obejmuje wyłącznie pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione, a pominięcie jakiegokolwiek z nich powoduje, że nie dochodzi do przejścia na nabywcę prawa do korzystania z utworu na tym polu eksploatacji. Umowa o przeniesienie majątkowych praw autorskich może jednak dotyczyć tylko pól eksploatacji istniejących w chwili jej zawarcia.

Kontrakt powinien także określać należne twórcy z tytułu przeniesienia praw wynagrodzenie, ewentualnie może stwierdzać, że następuje ono nieodpłatnie. Brak takiego postanowienia skutkuje koniecznością ustalenia wynagrodzenia z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu, co w praktyce może powodować duże trudności i być przyczyną sporów pomiędzy stronami.

Jeśli nabywca zamierza dany utwór poddawać dalszej obróbce (np. w przypadku nabywania praw do projektów graficznych, layoutu stron internetowych itp.), wówczas bardzo ważne jest, by umowa zawierała klauzulę przenoszącą na niego prawo do zezwalania na wykonywanie tzw. zależnych praw autorskich, dotyczących rozporządzania i korzystania z opracowania utworu pierwotnego (np. jego tłumaczenia, przeróbki lub adaptacji).

Przeniesienie majątkowych praw autorskich wiąże się, jak widać, z koniecznością uregulowania szeregu istotnych kwestii, których zaniedbanie może powodować doniosłe i negatywne konsekwencje dla jednej lub obu stron umowy. Dlatego też istotne jest, aby przy zawieraniu umowy dotyczącej obrotu takimi prawami, zapewnić sobie kompetentną opiekę prawną, co pozwoli na bezpieczne sfinalizowanie transakcji.

Autor jest adwokatem z Celichowski - Szyndler i Partnerzy Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych