Coraz większa liczba konsumentów decyduje się na dokonywanie zakupów przez internet. Ze względu na rosnącą skalę obrotu konsumenckiego w sieci, coraz więcej sklepów oferujących sprzedaż produktów online, zaczyna posługiwać się wzorcami umów, co z jednej strony stanowi transakcyjne ułatwienie, z drugiej zaś - może wywołać niepożądane efekty.
Koniecznym jest wyjaśnić w pierwszej kolejności, czym w ogóle jest wzorzec umowny. Wzorzec umowny stanowi z góry przygotowany przez przedsiębiorcę zapis - projekt umowy jaka ma zostać z kontrahentem zawarta. Wzorcem umowy mogą być również postanowienia ustalające sposób (poszczególne etapy) zawierania transakcji z konsumentem. Przykładem wzorca umowy używanego przy sprzedaży internetowej są regulaminy sklepów internetowych. Sklepy prowadzące sprzedaż w sieci nie mogą bowiem istnieć bez regulaminu, który odgórnie, w sposób zaordynowany przez przedsiębiorcę określa sposób funkcjonowania danego podmiotu gospodarczego, warunki składania zamówień, reguły dotyczące wysyłki towaru do klientów, zwrotów towarów, procedury reklamacyjne itp. Regulamin, który stanowić ma ułatwienie transakcyjne dla stron obrotu gospodarczego oraz który ma być gwarantem przeprowadzenia transakcji zgodnie z wszelkimi procedurami, może stanowić jednocześnie źródło postanowień niedozwolonych, kształtujących prawa i obowiązki konsumenta w
sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszający jego interesy.
Z praktyki wynika, iż coraz częściej, regulaminy wedle których funkcjonują sklepy internetowe najeżone są regulacjami, które są sprzeczne z obowiązującym prawem, albowiem naruszają interesy słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakim są poszczególni konsumenci.
Nie oznacza to jednak, iż przedsiębiorcy zawsze celowo zamieszczają w regulaminach swych sklepów internetowych klauzule (postanowienia) niedozwolone. Często jest bowiem tak, iż redagując samodzielnie regulamin sklepu, sięgają po błędne lub nieaktualne wzory takich regulaminów, nie zdając sobie sprawy z zawartych w nich nieprawidłowości. Mimo dobrych intencji, przedsiębiorcy mogą jednak ponieść odpowiedzialność za to, że wprowadzili w życie regulamin stawiający konsumenta w położeniu gorszym, sprzecznym z dobrymi obyczajami.
Generalną zasadą jest, że w Polsce, nad przestrzeganiem praw konsumentów oraz ustalaniem czy postanowienia zawarte w umowach, regulaminach, formularzach itp. są zgodne z prawem, czuwa Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z siedzibą w Warszawie oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Niezależnie od tego każdy konsument (indywidualnie) po stwierdzeniu, iż dany istniejący wzorzec umowny może kształtować jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszać jego interesy, ma prawo wszcząć postępowanie mające na celu uznanie takiego wzorca za niedozwolony.
Eliminacja niedozwolonego postanowienia z obrotu konsumenckiego odbywa się na podstawie wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który dokonuje oceny postanowienia na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. W następstwie wydania przez sąd orzeczenia stwierdzającego, że dany zapis wzorca umowy (regulaminu, formularza itp.) jest niedozwolony, zostaje on wpisany do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Koszty postępowania sądowego oraz wpisu klauzuli do rejestru ponosi przedsiębiorca.
Aby uniknąć stresującego postępowania sądowego, jak również poniesienia znacznych kosztów związanych z procedurą uznania postanowienia zawartego w regulaminie sklepu internetowego za niedozwolone, warto przy redakcji takiego regulaminu zapoznać się z prowadzonym przez Prezesa UOKIK rejestrem klauzul niedozwolonych. Rejestr ten jest jawny i ogólnodostępny. Wielu przedsiębiorców może jednak zniechęcić fakt, iż rejestr jest bardzo obszerny.
Co więcej, warto wskazać, że przy tworzeniu regulaminu, nawet wnikliwe zapoznanie się z obszernym rejestrem klauzul niedozwolonych, celem ich wyeliminowania z treści tworzonego aktu prawnego, nie daje gwarancji tego, że określony autorski zapis regulaminu i tak nie zostanie uznany sprzeczny z prawem konsumenckim. Niejednokrotnie więc warto poradzić się fachowca, który oceni zapisy regulaminu pod kątem ich zgodności z obowiązującymi przepisami.
| Czytaj więcej w Money.pl | |
|---|---|
| Kiedy klauzula jest niedozwolona? Klauzula sformułowana niezrozumiale, nieprzejrzyście uznana może być za niedozwoloną nawet jeśli dotyczy świadczeń podstawowych. | |
| Na handel tymi towarami trzeba zezwolenia Niedotrzymanie określonych warunków naraża przedsiębiorcę na poważne konsekwencje prawne. | |
| Opłaty półkowe - przepisy są niejasne Zakazane jest wykorzystywanie silniejszej pozycji rynkowej dla wymuszenia zachowań kontrahentów powodujących ponoszenie przez nich strat. |
Autorka jest aplikantką adwokacką w Celichowscy Służewska-Woźnicka Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych