Rozgraniczenie polega na ustaleniu przebiegu granic, ich utrwaleniu na gruncie za pomocą znaków geodezyjnych oraz sporządzeniu stosownych dokumentów.
Rozgraniczenie może dotyczyć wszystkich granic danej nieruchomości, jak również tylko ich fragmentów.
Postępowanie rozgraniczeniowe ma dwie fazy:
- administracyjną,
- sądową.
Postępowanie administracyjne może być wszczęte na wniosek strony albo z urzędu. Żądać wszczęcia postępowania może właściciel, współwłaściciel, użytkownik wieczysty nieruchomości oraz każda inna osoba, która wykaże swój interes prawny. Organem właściwym w sprawach rozgraniczenia jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). Wydaje on postanowienie o wszczęciu postępowania, na które nie służy zażalenie.
Przepisy nie przewidują możliwości wydania decyzji o odmowie wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego. W tym sensie wniosek strony jest dla organu wiążący. Co najwyżej, jeśli prowadzenie postępowania byłoby bezprzedmiotowe (np. nie ma potrzeby dokonywania rozgraniczenia bo granice nie są sporne) wówczas postępowanie powinno zostać umorzone.
Czynności ustalenia przebiegu granic dokonuje upoważniony przez organ geodeta. Podstawą dokonania rozgraniczenia jest już istniejąca dokumentacja oraz znaki i punkty geodezyjne. W przypadku braku tych danych albo gdy są one niewystarczające albo wzajemnie sprzeczne, rozgraniczenie może zostać dokonane w oparciu o zgodne oświadczenia stron.
Podstawą może być także oświadczenie tylko jednej strony w sytuacji, gdy druga strona oświadczenia nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy. Gdy strony nie mogą się porozumieć co do przebiegu granic, geodeta powinien nakłaniać je do zawarcia ugody. Ugoda zawarta w postępowaniu rozgraniczeniowym, mimo iż zawarta przed geodetą, ma moc ugody sądowej.
W celu ustalenia przebiegu granic geodeta wzywa strony do stawiennictwa na gruncie. Wezwanie powinno zostać doręczone na co najmniej 7 dni przed wyznaczonym terminem. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo nie wstrzymuje czynności geodety. W przypadku niestawiennictwa usprawiedliwionego, czynności należy wstrzymać do czasu ustania jego przyczyny albo wyznaczenia przez stronę pełnomocnika. Wstrzymanie takie nie może jednak trwać dłużej niż 1 miesiąc.
Czynność ustalenia przebiegu granic dokumentuje się sporządzeniem:
- aktu ugody, jeśli strony osiągnęły porozumienie co do przebiegu granic,
- protokołem granicznym w pozostałych przypadkach.
W razie zawarcia ugody przed geodetą ugoda ta nie podlega zatwierdzeniu przez organ. Ugodę oprócz stron musi podpisać także geodeta. Bez jego podpisu ugoda jest nieważna. Na skutek zawarcia ugody, wójt wydaje decyzję o umorzeniu postępowania administracyjnego z uwagi na jego bezprzedmiotowość.
W przypadku braku ugody i ustalenia przebiegu granic w oparciu o zebrane dowody lub zgodne oświadczenia stron, geodeta przekazuje protokół graniczny wójtowi, który następnie wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości. Strona niezadowolona z przebiegu ustalonej granicy może w ciągu 14 dni od doręczenia jej decyzji zażądać przekazania sprawy do sądu. Strona może zaskarżyć decyzję wójta jedynie częściowo. W takim przypadku decyzja administracyjna w pozostałym zakresie stanie się decyzją ostateczną.
Sprawa trafi do sądu również wtedy, gdy nie zawarto ugody a istniejące dane nie pozwalają na wydanie decyzji o rozgraniczeniu. Wówczas wójt umorzy postępowanie rozgraniczeniowe i z urzędu przekaże sprawę do sądu powszechnego. Sąd rozstrzyga sprawę w postępowaniu nieprocesowym.
Autor jest aplikantem radcowskim w Kancelarii BSO Prawo & Podatki we Wrocławiu
ZOBACZ TAKŻE: