Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Unieważnienie małżeństwa z powodu wad oświadczenia woli

1
Podziel się:

Podstawą do unieważnienia małżeństwa jest sytuacja, kiedy oświadczenie o wstąpieniu w związek zostało złożone pod wpływem bezprawnej groźby.

Unieważnienie małżeństwa z powodu wad oświadczenia woli

Małżeństwo może zostać unieważnione z powodu wad oświadczenia woli. Zgodnie z prawem może to nastąpić, jeżeli związek małżeński został zawarty na przykład pod wpływem groźby albo gdy jedna osób była nieświadoma tego co czyni.

Sytuacje takie wskazuje art. 151 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który mówi, że małżeństwo może być unieważnione, jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński lub oświadczenie przewidziane w art. 1 § 2 zostało złożone:

  • 1) przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli;
  • 2) pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony;
  • 3) pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste.

§ 2. przywołanego wyżej artykułu stwierdza, że unieważnienia małżeństwa z powodu okoliczności wymienionych w § 1 może żądać małżonek, który złożył oświadczenie dotknięte wadą. Natomiast § 3. zastrzega, że nie można żądać unieważnienia małżeństwa po upływie sześciu miesięcy od ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, od wykrycia błędu lub ustania obawy wywołanej groźbą - a w każdym wypadku po upływie lat trzech od zawarcia małżeństwa.

Zgodnie z powołanym w treści powyższego artykułu art. 1 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżeństwo zostaje również zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik urzędu stanu cywilnego następnie sporządzi akt małżeństwa. Gdy zostaną spełnione powyższe przesłanki, małżeństwo uważa się za zawarte w chwili złożenia oświadczenia woli w obecności duchownego.

Artykuł 151 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dodany został do ustawy przez nowelizację z 24 lipca 1998 r. (Dz. U. Nr 117, poz. 757), której celem było dostosowanie regulacji do wymagań prawa międzynarodowego (Konwencja w sprawie zgody na zawarcie małżeństwa, najniższego wieku małżeńskiego i rejestracji małżeństwa, otwarta do podpisu w Nowym Jorku 10 grudnia 1962 r., Dz. U. z 1965 r. Nr 9, poz. 53). Wskazuje przesłanki, które pozwalają na unieważnienie małżeństwa. Dotyczy on zarówno oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, jak i przed duchownym.

Przepis powyższy wskazuje, jakiego rodzaju wady oświadczeń woli są podstawą do unieważnienia małżeństwa. W stosunku do wad oświadczenia woli wskazanych w Kodeksie cywilnym - art. 82, zostały one unormowane odmiennie. Podstawą do unieważnienia małżeństwa może być jedynie brak świadomego wyrażenia woli, błąd oraz groźba. Małżeństwo zawarte mimo wady oświadczenia woli jest ważne, a jedynie może zostać unieważnione w razie wniesienia pozwu w terminie wskazanym w art. 151 § 3 K.r.o.

Pierwszą ze wskazanych przyczyn unieważnienia małżeństwa jest brak świadomego wyrażenia woli. W razie wątpliwości odbierający oświadczenie woli powinien odmówić przyjęcia takiego oświadczenia. Brak świadomości może być spowodowany zarówno czynnikami zewnętrznymi, np. alkoholem, narkotykami, jak i czynnikami niezależnymi albo zależnymi od strony składającej oświadczenie. Na regulację z art. 151 § 1 pkt 1 K.r.o. może powołać się małżonek, który nie był w chwili składania oświadczenia chory psychicznie, ale zaburzenia psychiczne doprowadziły do zakłócenia swobodnego wyrażenia woli.

Żeby mówić o błędzie, jako podstawie unieważnienia małżeństwa, musi wystąpić sytuacja, kiedy to następuje błąd co do tożsamości drugiej strony w sposób odnoszący się do fizycznego wyglądu stającego do złożenia oświadczenia woli drugiego nupturienta. Zatem skutecznie jedynie wówczas można na powyższy błąd się powoływać, kiedy nupturient który złożył oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński z inną osobą od tej, z którą chciał zawrzeć małżeństwo. Przez tożsamość należy rozumieć identyfikację fizyczną danej osoby.

Inne cechy nupturienta, należące do jego stanu cywilnego, jak i do stanu osobistego, nie mogą być przedmiotem błędu w rozumieniu art. 151 § 1. Fakt, czy drugi nupturient jest np. osobą rozwiedzioną, czy cierpi na bezpłodność, alkoholizm, narkomanię, czy też nieznaną drugiemu nupturientowi ciężką chorobę nie są podstawą do unieważnienia małżeństwa.

Podstawą do unieważnienia małżeństwa jest sytuacja, kiedy oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste. Groźba musi być bezprawna, tzn. sprzeczna z prawem i z zasadami współżycia społecznego, oraz poważna, czyli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste. Groźba może pochodzić zarówno od drugiej strony, jak i osoby trzeciej. Z takiego potraktowania groźby wynika, że nie dotyczy ona sfery majątkowej, z czym mamy do czynienia, jeśli chodzi o wady oświadczenia woli wskazane w przepisach Kodeksu cywilnego. Legitymowanym do żądania unieważnienia małżeństwa z powodu wady oświadczenia woli jest tylko ten małżonek, który złożył oświadczenie dotknięte wadą.

Żądanie unieważnienia małżeństwa z powodu wad oświadczenia woli ograniczone zostało terminem. Legitymacja czynna w procesie - postępowaniu sądowym o unieważnienie małżeństwa z powodu złożenia oświadczenia dotkniętego jedną z wad wymienionych w art. 151 § 1 K.r.o. przysługuje małżonkowi, który złożył oświadczenie dotknięte wadą. Powództwo o unieważnienie małżeństwa powinno zostać wytoczone przed upływem sześciu miesięcy od ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, od wykrycia błędu lub ustania obawy wywołanej groźbą, nie później jednak niż przed upływem trzech lat od jego zawarcia.

Czytaj więcej w Money.pl
Kiedy sąd może uwzględnić zdanie dziecka? Sąd stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu zdrowia i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego zdanie i rozsądne życzenia.
Jesteś w separacji? Nadal masz obowiązki Orzeczenie separacji, choć zwalnia małżonków od wspólnego pożycia, nie powoduje ustania wszystkich istniejących między nimi obowiązków.
Kiedy warto podpisać rozdzielność majątkową Zaletą zawarcia umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową jest przejrzystość stosunków między małżonkiem prowadzącym działalność gospodarczą a wierzycielami.

Autorka jest adwokatem w Kancelarii Hejnar-Zawisza w Warszawie

prawo rodzinne
wiadmomości
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(1)
Arletta Boles...
7 miesięcy temu
Warto uczynić też odniesienie do kościelnego procesu o nieważność małżeństwa, dr Arletta Bolesta adwokat kościelny zatwierdzony