Podatnicy coraz częściej korzystają z różnych możliwości legalnego obniżenia obciążeń podatkowych. Popularne jest stosowanie struktur optymalizacyjnych, polegających na podejmowaniu zgodnych z prawem działań, których rezultatem jest uniknięcie powstania zobowiązania podatkowego, które w przeciwnym wypadku by powstało. Optymalizacja podatkowa oparta jest, z założenia, na działaniach zgodnych z prawem, nie może być więc skutecznie kwestionowana przez organy podatkowe.
Działania takie powodują jednak spadek wpływów do budżetu państwa, stąd Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić klauzulę zabraniającą obejścia prawa podatkowego.
Prześledźmy jak wygląda obecnie zakres dozwolonej optymalizacji podatkowej i jak sytuacja zmieni się po ewentualnym wprowadzeniu takiej klauzuli.
Przykład 1
_ Podatnik dokonuje darowizny na rzecz osoby z najbliższej rodziny. Obdarowany także dokonuje darowizny na rzecz osoby ze swojej najbliższej rodziny. Obie zawarte darowizny zostały dokonane między osobami z najbliższej rodziny, mogą więc korzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. _
WAŻNE
Od optymalizacji podatkowej, która jest co do zasady dozwolona, należy odróżnić sytuację, w której ma miejsce czynność pozorna, ponieważ taka transakcja może być już obecnie zakwestionowana przez organy podatkowe. Typowym przykładem czynności pozornej jest zawarcie dwóch umów darowizny zamiast umowy zamiany. W tym przypadku, organy podatkowe, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, mogą wykazać, że strony umów darowizny chciały wywołać skutki właściwe dla umowy zamiany i określić konsekwencje podatkowe właściwe dla tej umowy. W niektórych sytuacjach określenie czy mamy do czynienia z optymalizacją podatkową czy z czynnością pozorną może być trudne.
Po wprowadzeniu planowanej regulacji, organy podatkowe będą mogły zakwestionować konsekwencje podatkowe rozpoznane przez podatnika, jeżeli ciąg dokonanych transakcji będzie mieć charakter sztuczny, a ten sam rezultat można by było osiągnąć w bardziej adekwatny sposób, a ponadto dominującą korzyścią wynikającą z wyboru bardziej skomplikowanej struktury była korzyść podatkowa. W takiej sytuacji zostanie naliczony podatek jaki byłby należny, w przypadku zastosowania struktury bardziej adekwatnej dla danej sytuacji.
Podatnik zostanie także obciążony dodatkową sankcją, wynoszącą 30 proc. uszczupleń należnych zobowiązań podatkowych. Organy podatkowe uzyskają więc skuteczne narzędzie do walki z optymalizacją podatkową. Jednak właściwa ocena czy zostały spełnione kryteria zastosowania klauzuli obejścia prawa może być czasem bardzo trudna, a odpowiednie zaplanowanie transakcji nabierze kluczowego znaczenia. Poniższe przykłady pokazują jak szczegółowe warunki transakcji mogą zmieniać jej ocenę z punktu widzenia obejścia prawa.
Przykład 2
_ Sytuacja jak w Przykładzie 1, z tym że w przypadku pierwszej darowizny chodzi o prezent urodzinowy. Ponieważ prezent urodzinowy okazał się nietrafiony, obdarowany postanowił oddać go swojemu dziecku, któremu się on podobał. _
W tym przypadku raczej nie doszło do obejścia prawa podatkowego, ponieważ istnieją, inne niż korzyść podatkowa, okoliczności uzasadniające dokonanie każdej z darowizn.
Przykład 3
_ Sytuacja będzie inna, jeżeli pierwsza darowizna dokonana jest na dzień przed pierwszą komunią i chodzi o dziecięcy rower. Obdarowany tego samego dnia dokonuje darowizny na rzecz dziecka przystępującego do pierwszej komunii i chodzi o ten sam rower. _
Tym razem dokonane czynności miały charakter sztuczny i organy podatkowe mogłyby zastosować klauzulę obejścia prawa.
| Czytaj więcej w Money.pl | |
|---|---|
| Unikanie podatków - jest furtka dla spółek Jeżeli akcjonariuszem będzie inna spółka będąca podatnikiem, to będzie może skorzystać ze zwolnienia od podatku, po spełnieniu określonych warunków. | |
| Przedsiębiorca nie musi mieć rachunku, ale... Umowa między bankiem a osobą fizyczną może zakazywać wykorzystywania konta osobistego przez przedsiębiorcę w prowadzonej przez niego działalności. | |
| Najem auta wliczysz w koszty przychodu? Spółka z o.o. ma prawo do odliczenia kosztów związanych z najmem pojazdów służących do prowadzenia działalności gospodarczej w pełnej wysokości. |
Autor jest radcą prawnym i doradcą podatkowym w Kancelarii Chałas i Wspólnicy