Wyrok Trybunału Konstytucyjnego orzekający, że rozporządzenie Ministra Infrastruktury zawyżyło rzeczywiste koszty wydawania karty pojazdów sprowadzanych z zagranicy, z pewnością ucieszył wszystkich właścicieli czterech kółek, którzy od tej pory mogli zwrócić się do powiatów o zwrot źle naliczonych świadczeń. Dziś pokrzywdzony tym orzeczeniem Związek Powiatów Polskich, mocą pozwu zbiorowego, domaga się od Skarbu Państwa zwrotu pieniędzy, które to powiaty musiały oddać obywatelom.
Jakie są szanse powiatów na uzyskanie odszkodowań od Skarbu Państwa? Czy skarb Państwa może być uznany realnym adresatem tych roszczeń?
Posiłkując się uzasadnieniem Sądu Najwyższego do uchwały z 7 grudnia 2007 r., III CZP 125/07 (publ. _ Biul. SN 2007/12/7; Lex nr 322105 _) wskazać należy, iż co do zasady możliwa jest odpowiedzialność Skarbu Państwa za wydanie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu. Jednocześnie, jak nadmienia w przywołanej uchwale Sąd Najwyższy, w orzecznictwie brak jest jednak jednolitego stanowiska w zakresie oceny skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niezgodność przepisu z aktami normatywnymi.
Twierdzenie to Sąd prezentuje również w powołanej uchwale precyzując, iż Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez wydanie powołanego rozporządzenia Ministra Infrastruktury, w czasie gdy przepisy tego rozporządzenia, mimo stwierdzenia ich niezgodności z Konstytucją i ustawą zwykłą przez Trybunał Konstytucyjny, dalej obowiązywały. Z uwagi na przymiot niezawisłości sądów w Polsce, kwestia roszczeń o zwrot części opłaty za kartę pojazdu pobranej na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury, każdorazowo oceniana jest w toku konkretnych postępowań prowadzonych przed sądami powszechnymi.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/231/t111847.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/pozew;zbiorowy;a;koszty;procesu;i;pelnomocnika,179,0,682419.html) Pozew zbiorowy a koszty procesu i pełnomocnika
Ze względu na znaczące rozbieżności poglądów w tym zakresie oraz okres w którym powstały szkody, trudno jednoznacznie przesądzić o zasadności roszczeń odszkodowawczych od Skarbu Państwa związanych z niekonstytucyjnością regulacji rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu.
Odrębną kwestią jest tryb dochodzenia wspomnianych wyżej roszczeń. Ustawa z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz. U. z 2010 r., Nr 7, poz. 44) ma zastosowanie: w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych (art. 1 ust 2 Ustawy).
W tym miejscu należy rozważyć czy ewentualne roszczenia jednostek samorządu terytorialnego zostały objęte regulacją dotyczącą tzw. pozwów zbiorowych. Bez wątpienia jednostki samorządu terytorialnego nie korzystają z ochrony konsumenckiej, zaś omawiane roszczenie nie dotyczy odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/237/t100333.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/pozew;zbiorowy;-;w;jakich;sprawach;mozna;go;zlozyc,159,0,706719.html) Pozew zbiorowy - w jakich sprawach można go złożyć?
Natomiast w zakresie roszczeń z tytułu czynu niedozwolonego, a konkretnie odpowiedzialności władzy publicznej za szkodę wyrządzoną wskutek podejmowania czynności konwencjonalnych o charakterze władczym, w powództwie należałoby wskazać - poza podstawowymi elementami: powstaniem szkody, dokonaniem czynu zabronionego oraz związkiem przyczynowo-skutkowym - specyficzne dla pozwów zbiorowych elementy, tj. co najmniej 10-osobowy skład grupy, roszczenie jednego rodzaju, wybór reprezentanta grupy. Wysokość roszczenia każdego członka grupy musi być ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Ujednolicenie może nastąpić w podgrupach.
Rozważania co do powodzenia powództwa jednostek samorządu terytorialnego o zapłatę odszkodowań przez Skarb Państw nie przynoszą jednoznacznych wniosków. Pamiętać należy, iż tryb dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym jest etapowy (m.in. ocena sądu w przedmiocie dopuszczalności zastosowania trybu, ustalenie składu grupy, zagadnienie związane z zapłatą kaucji)
.
Zatem na obecnym etapie sprawy, niemożliwym jest oszacowanie skuteczności wytoczenia planowanego powództwa zbiorowego. Podsumowując, o ile istnieje teoretyczna możliwość dochodzenia przedmiotowych roszczeń przez jednostki samorządu terytorialnego od Skarbu Państwa, to już praktyczne osiągniecie celu nie jest tak oczywiste.
| Czytaj w Money.pl | |
|---|---|
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/190/t131774.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/jak;zlozyc;elektroniczne;postepowanie;upominawcze,95,0,816735.html) | Jak złożyć elektroniczne postępowanie upominawcze Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się wnieść pozew elektronicznie, wówczas każde następne pismo procesowe również musi złożyć w takiej formie. |
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/129/t75905.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/jak;zlozyc;pozew;zbiorowy;-;piec;krokow,114,0,707442.html) | Jak złożyć pozew zbiorowy - pięć kroków Pokrzywdzeni konsumenci mają nową broń w walce o swoje prawa - to pozew zbiorowy. |
| [ ( http://static1.money.pl/i/h/113/t80497.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/zmiana;powodztwa;a;cofniecie;pozwu,119,0,582775.html) | Zmiana powództwa a cofnięcie pozwu Można dokonać zmiany powództwa, co oznacza zmianę roszczenia. |
Autorka jest prawnikiem w Kancelarii Piszcz, Norek i Wspólnicy