116/2/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 20 stycznia 2009 r.

Sygn. akt Ts 190/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej spółki akcyjnej Górnośląski Zakład Elektroenergetyczny w sprawie zgodności:

art. 67 § 1 i § 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo o postępowaniu układowym (Dz. U. Nr 93, poz. 836, ze zm.) w związku z art. 538 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 20, art. 21 ust. 1, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

podjąć zawieszone postępowanie i odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 20 sierpnia 2007 r. spółka akcyjna Górnośląski Zakład Elektroenergetyczny podniosła zarzut niezgodności art. 67 § 1 i § 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo o postępowaniu układowym (Dz. U. Nr 93, poz. 836, ze zm.) w związku z art. 538 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 20, art. 21 ust. 1, art. 22, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 64 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Postanowieniem z 14 listopada 2003 r. (sygn. akt X Ukł 149/02) Sąd Rejonowy w Katowicach zatwierdził układ zawarty 5 listopada 2003 r. przez Hutę „Łaziska” Spółkę Akcyjną - dłużniczkę skarżącej - z wierzycielami w postępowaniu układowym. Skarżąca nie uczestniczyła w postępowaniu układowym dłużnika ze względu na to, że jej wierzytelność została uznana za sporną, wskutek czego sędzia-komisarz wydał postanowienie z 25 marca 2003 r. o odmowie wciągnięcia jej wierzytelności na listę wierzytelności. Zażalenie skarżącej na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z 14 lipca 2003 r. (sygn. akt XIX Gz 356/03). Wyrokami: z 14 lutego 2006 r. oraz z 20 kwietnia 2006 r. (obydwa o sygn. akt XIV GC 1651/00/2/9) Sąd Okręgowy w Katowicach utrzymał w mocy nakazy zapłaty wydane przeciwko Hucie „Łaziska” Spółce Akcyjnej na rzecz skarżącej przez Sąd Rejonowy w Tychach w dniu 28 kwietnia 2000 r. (sygn. akt VI Ng 1014/00/3) oraz Sąd Okręgowy w Katowicach w dniu 24 stycznia 2001 r. (sygn. akt XIV Ng 166/01/2) oraz zasądził na rzecz skarżącej kwotę 12.465.898,87 zł z odsetkami ustawowymi od 22 stycznia 2001 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z 22 marca 2007 r. (sygn. akt V ACa 152/07 i V ACa 153/07) zmienił przywołane powyżej wyroki w ten sposób, że roszczenia nimi objęte podlegają skutkom układu zawartego przez dłużniczkę skarżącej z wierzycielami 5 listopada 2003 r., zatwierdzonego wskazanym powyżej postanowieniem Sądu Rejonowego w Katowicach z 14 listopada 2003 r. (sygn. akt X Ukł 149/02). Skarżąca oświadczyła w skardze konstytucyjnej, że od wyroku tego wniosła skargę kasacyjną.

Skarżąca podnosi, że kwestionowany przepis narusza zasadę zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa (art. 2 Konstytucji), zasadę praworządności (art. 7 Konstytucji), zasadę ochrony własności i prawa do równej ochrony własności i innych praw majątkowych (art. 21 ust. 1 i art. 64 Konstytucji), zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji) oraz zasadę wolności działalności gospodarczej (art. 22 Konstytucji). Ponadto, skarżąca zwraca uwagę, że kwestionowane rozporządzenie Prezydenta RP z 1934 r. z mocą ustawy nie mieści się w katalogu źródeł obowiązującego prawa zawartym w art. 87 ust. 1 Konstytucji.

W związku z wniesieniem przez skarżącą skargi kasacyjnej, postanowieniem z 4 grudnia 2007 r. Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie w przedmiocie skargi konstytucyjnej do czasu wydania orzeczenia przez Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy wyrokiem z 29 lutego 2008 r. (sygn. akt V CSK 398/07) uchylił, po rozpoznaniu skarg kasacyjnych, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 22 marca 2007 r. (sygn. akt V ACa 152/07, V ACa 153/07) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podjęcie zawieszonego postępowania przed Trybunałem nastąpiło w związku z wydaniem przez Sąd Najwyższy wyroku z 29 listopada 2008 r. (sygn. akt V CSK 398/07), którym Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach (w sprawach o sygn. akt V ACa 152/07 i V ACa 153/07) i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Trybunał podkreśla szczególną rolę, jaką w konstytucyjnym katalogu środków ochrony praw i wolności pełni skarga konstytucyjna, która jest ultima ratio, ostatnią szansą dochodzenia praw i wolności naruszonych przez zastosowanie kwestionowanego przepisu. Istotą skargi jest więc nadzwyczajny i subsydiarny charakter wynikający z możliwości jej wniesienia dopiero w sytuacji, gdy skarżący nie dysponuje już żadną proceduralną możliwością dalszego dochodzenia swoich praw w postępowaniu przed sądem lub organem administracji publicznej. Trybunał Konstytucyjny winien więc wkraczać, co wynika z subsydiarnego charakteru skargi, dopiero po wyczerpaniu wszystkich procedur pozwalających rozstrzygnąć sprawę, które mogą zostać uruchomione przez samego skarżącego (postanowienie TK z 21 marca 2000 r., SK 6/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 66).

Art. 46 ust. 1 ustawy o TK interpretowany być powinien łącznie z art. 79 ust. 1 oraz art. 175 ust. 1 Konstytucji w ten sposób, że zasadniczą przesłanką skutecznego złożenia skargi konstytucyjnej jest prawomocny wyrok sądu, orzekający ostatecznie w przedmiocie konstytucyjnych wolności i praw skarżącego (postanowienie TK z 17 marca 1998 r., Ts 27/97, OTK ZU nr 2/1998, poz. 20). W postępowaniu cywilnym za takowy, w myśl art. 79 ust.1 Konstytucji, należy uznać wyrok lub postanowienie posiadające przymiot prawomocności.

Sąd Najwyższy wyrokiem z 29 lutego 2008 r. (sygn. akt V CSK 398/07) uchylił, po rozpoznaniu skarg kasacyjnych, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 22 marca 2007 r. (sygn. akt V ACa 152/07, V ACa 153/07) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Tym samym wyrok, w oparciu o który sformułowano skargę konstytucyjną, utracił walor prawomocności, przez co przestał spełniać kryterium „ostatecznego orzeczenia” w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK, będącego warunkiem sine qua non wniesienia skargi.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, na podstawie art. 46 ust. 1 i art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, Trybunał postanowił jak w sentencji.

3