38/1/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 11 grudnia 2008 r.

Sygn. akt Ts 258/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Adam Jamróz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marka Malinowskiego, w sprawie zgodności:

1) § 13 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.) z art. 32 i art. 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 w zw. z art. 87 Konstytucji;

3) art. 194 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) z art. 2 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 30 października 2007 r. skarżący zarzucił § 13 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.) sprzeczność z art. 32 i art. 67 Konstytucji oraz z art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) w zw. z art. 2 Konstytucji. Niekonstytucyjności art. 32 ust. 4 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych upatruje skarżący w naruszeniu art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 w zw. z art. 87 Konstytucji, zaś art. 194 tejże ustawy w sprzeczności z art. 2 Konstytucji.

Decyzją z 17 lipca 2003 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił skarżącemu prawa do emerytury (nr E-375067/20), wskazując w uzasadnieniu, iż skarżący nie był objęty układem zbiorowym dziennikarzy i tym samym nie udokumentował 15 lat pracy dziennikarskiej oraz nie osiągnął wieku 60 lat w trakcie wykonywania pracy dziennikarskiej. Wyrokiem z 2 grudnia 2004 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy oddalił odwołanie złożone od wskazanej powyżej decyzji (sygn. akt VII U 3415/03). W uzasadnieniu podniesione zostało, iż obecnie objęcie układem zbiorowym pracy nie ma charakteru warunku koniecznego, którego spełnienie każdorazowo jest wymagane dla uzyskania wnioskowanego świadczenia (tak też wyrok SN z 26 maja 1999 r., II UKN 665/98). Apelacja wniesiona od powyższego rozstrzygnięcia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 10 maja 2006 r. (sygn. akt III AUa 446/05). Od powyższego rozstrzygnięcia skarżący wniósł skargę kasacyjną, która została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2007 r. (sygn. akt II UK 241/06).

Naruszenia prawa do zabezpieczenia społecznego upatruje skarżący we wprowadzeniu w § 13 zaskarżonego rozporządzenia warunku osiągnięcia wieku emerytalnego „w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej”, który to warunek bezzasadnie zawęża krąg osób uprawnionych do przedmiotowego świadczenia. Skarżący wskazuje także na naruszenie zasady równości, o której mowa w art. 32 Konstytucji. W jego ocenie za cechy istotne charakteryzujące uprawnionych do świadczeń emerytalnych na podstawie obecnej regulacji uznać należy: wiek, staż pracy - w tym opłacanie składek przez określony czas - oraz zakończenie aktywności zawodowej. Skarżący zaznaczył, iż przynależy on do grupy, której ustawodawca z uwagi na zatrudnienie w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przyznał prawo do emerytury w wieku niższym. Fakt zatrudnienia w takich warunkach stanowi - jego zdaniem - dodatkową cechę istotną w rozumieniu art. 32 Konstytucji. Niekonstytucyjności art. 32 ust. 4 oraz art. 194 zaskarżonej ustawy upatruje skarżący także w naruszeniu zasad przyzwoitej legislacji wynikających z art. 2 Konstytucji; zaś z faktu niezgodności zaskarżonych regulacji z powyższymi przepisami Konstytucji wywodzi on naruszenie prawa do zabezpieczenia społecznego (art. 67 Konstytucji).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 21 grudnia 2007 r. wezwano skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej poprzez podanie daty doręczenia wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 10 maja 2006 r. oraz nadesłanie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w Wałbrzychu z 17 lipca 2003 r., odmawiającej skarżącemu przyznania prawa do emerytury.

W piśmie procesowym nadesłanym do Trybunału w dniu 7 stycznia 2008 r. skarżący wskazał, iż wyrok wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu - III Wydział, Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 10 maja 2006 r. (sygn. akt III AUa 446/05) został mu doręczony w dniu 12 lipca 2006 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna, stanowi środek służący ochronie konstytucyjnych praw i wolności, którego wniesienie warunkowane jest spełnieniem szeregu przesłanek wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Jednym z takich wymogów, wynikającym z art. 46 ust. 1 przytoczonej ustawy, jest wniesienie skargi w terminie trzech miesięcy od daty doręczenia rozstrzygnięcia decydującego o wyczerpaniu drogi prawnej.

Termin „wyczerpanie drogi prawnej” - zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego - rozumieć należy jako skorzystanie przez skarżącego ze wszystkich przysługujących mu zwyczajnych środków zaskarżenia, zakończone uzyskaniem ostatecznego orzeczenia, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W sprawach rozpatrywanych w trybie postępowania cywilnego, jak miało to miejsce w sprawie, w związku z którą wniesiono skargę kasacyjną, dla wyczerpania drogi prawnej warunkiem koniecznym i wystarczającym jest uzyskanie merytorycznego orzeczenia sądu II instancji. Podkreślić należy, że po nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) zbędnym stało się - z punktu widzenia przesłanek skargi konstytucyjnej - uzyskiwanie orzeczenia wydanego przez sąd kasacyjny, na skutek rozpatrzenia środka odwoławczego od orzeczenia sądu II instancji. Wskazana powyżej ustawa wprowadziła bowiem w miejsce kasacji - skargę kasacyjną - oraz zmieniła charakter tego środka odwoławczego: odwołanie od orzeczenia sądu II instancji nabrało charakteru nadzwyczajnego środka wzruszenia prawomocnych orzeczeń sądowych. Oznacza to, iż bieg terminu wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczyna się w momencie doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu II instancji, przy czym wniesienie skargi kasacyjnej lub jakiegokolwiek innego nadzwyczajnego środka zaskarżenia jest irrelewantne dla biegu tego terminu (zob. postanowienia TK z: 25 lipca 2006 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 55; 15 lutego 2007 r. i 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 129 i 130; 13 lutego 2007 r., Ts 162/06; OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 15; 4 października 2007 r., Ts 47/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 67; 27 listopada 2007 r., Ts 107/07, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 39; 27 listopada 2007 r., Ts 284/06, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 60).

Przenosząc powyższe ustalenia na grunt sprawy, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną, stwierdzić należy, iż fakt wydania przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu - III Wydział, Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyroku w dniu 10 maja 2006 r. (sygn. akt III AUa 446/05) uzasadnia przyjęcie tezy, iż w analizowanej sprawie został spełniony wymóg wyczerpania przez skarżącego przysługującej mu drogi prawnej. Wyrok ten został doręczony skarżącemu w dniu 12 lipca 2006 r. Ponieważ ze skargą konstytucyjną wystąpiono w dniu 30 października 2007 r., fakt wniesienia tego środka prawnego przez skarżącego z przekroczeniem ustawowego terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, nie budzi wątpliwości. Podkreślić należy, że podjęcie przez skarżącego kroków zmierzających do pozbawienia orzeczenia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu waloru ostateczności, poprzez wniesienie skargi kasacyjnej od tego rozstrzygnięcia, nie wpłynęło już na bieg trzymiesięcznego terminu wystąpienia ze skargą konstytucyjną.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak na wstępie.

3