143/3/B/2007

POSTANOWIENIE

z dnia 6 lutego 2007 r.

Sygn. akt Ts 267/06

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Liszcz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jerzego Kapelińskiego o zbadanie zgodności:

art. 113 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym do 1 marca 2005 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) i art. 394¹ § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z: art. 7, art. 45 ust .1, art. 71 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W dniu 31 października 2006 r. skarżący wniósł do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną, w petitum której jako przedmiot kontroli określił art. 113 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 marca 2005 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) i art. 394¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.). Ponadto skarżący wskazał orzeczenia wydane przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (wyrok z 22 lipca 2005 r., postanowienie z 21 grudnia 2005 r. i postanowienie z 26 stycznia 2006 r., wszystkie wydane pod sygn. akt I A Ca 548/05) oraz postanowienie Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2006 r. (sygn. akt V Cz 41/06), twierdząc, że naruszają one art. 7, art. 45 ust. 1, art. 71 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji. W uzasadnieniu skarżący podnosi, że częściowe (a nie pełne) zwolnienie go od ponoszenia kosztów postępowania - zarówno apelacyjnego jak i międzyinstancyjnego wydane na podstawie art. 113 k.p.c. (w dawnym brzmieniu) narusza zasadę pomocy dla rodzin w trudnej sytuacji materialnej, jak też art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji. Skarżący wskazuje, że orzeczenia te pogarszają jego sytuację materialną, powodują konieczność zmniejszenia wydatków na utrzymanie rodziny, a nawet grożą mu koniecznością skorzystania z pomocy społecznej. Skarżący domaga się również zbadania wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 22 lipca 2005 r., zarzucając mu błędną interpretację przepisów o przedawnieniu roszczeń i tym samym naruszenie zasady praworządności wynikającej z art. 7 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest środkiem służącym ochronie konstytucyjnych praw lub wolności, którego wniesienie uwarunkowane zostało szeregiem przesłanek wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji a doprecyzowanych w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Wniesienie skargi dopuszczalne jest tylko w sytuacji, w której do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności doszło na skutek wydania rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego, przy czym naruszenie to wynika z zastosowania przez orzekające w sprawie organy przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, który jest sprzeczny z Konstytucją. Innymi słowy: naruszenie praw lub wolności konstytucyjnych, których ochrony chce skarżący dochodzić w trybie skargi konstytucyjnej, ma być efektem niekonstytucyjnej treści przepisu zastosowanego przy rozpatrywaniu sprawy skarżącego, nie zaś wynikać z niewłaściwego zastosowania tego przepisu przez orzekające w sprawie organy. Celem skargi jest bowiem usunięcie z systemu prawa niekonstytucyjnego przepisu, którego stosowanie skutkuje naruszeniem chronionych konstytucyjnie praw lub wolności. Skarga konstytucyjna nie jest zatem skargą na stosowanie prawa, tylko skargą na przepis prawa. Trybunał Konstytucyjny, rozpatrując skargę, nie pełni tym samym funkcji kolejnej instancji odwoławczej, nie bada zgodności z prawem i słuszności podjętych przez orzekające organy rozstrzygnięć.

Przedmiotem skargi jest zatem zarzut niekonstytucyjności przepisu, którego zastosowanie doprowadziło do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącego. Z tego względu art. 47 ust. 1 ustawy o TK wymaga, aby w skardze zawarte zostało „dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją”. Jest to warunek sine quo non stwierdzenia niekonstytucyjności przepisu, które to stwierdzenie stanowi dopiero, zgodnie z art. 190 ust. 4 Konstytucji, podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia, co w konsekwencji prowadzić ma do uchylenia istniejącego naruszenia chronionych konstytucyjnie praw lub wolności.

Wprawdzie skarżący w petitum skargi wskazuje przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, które miałyby stanowić przedmiot badania zgodności z Konstytucją, jednakże dalsze wywody skargi konstytucyjnej stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania wskazują jednoznacznie, iż skarżący nie kwestionuje zgodności z Konstytucją tychże przepisów, lecz tylko zasadność podjętych przez orzekające sądy rozstrzygnięć. Dotyczy to przede wszystkim art. 113 k.p.c. Ponadto w odniesieniu do tego przepisu Trybunał zauważa, że utracił on moc obowiązującą wraz z wejściem w życie 2 marca 2006 r. ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398) i tym samym wydanie orzeczenia przez Trybunał jest niedopuszczalne ze względu na art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zarzuty skargi kierowane pod adresem art. 394¹ § 2 k.p.c. ograniczają się do stwierdzenia, że postanowienie w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych wydane przez sąd drugiej instancji w postępowaniu międzyinstancyjnym powinno podlegać zaskarżeniu do Sądu Najwyższego. Jak wynika jednak z załączonego do skargi konstytucyjnej postanowienia Sądu Najwyższego, Sąd ten uznał, że wskazane postanowienie jest zaskarżalne, ale w trybie odmiennym od tego, z którego skorzystał skarżący. Zarzut powyższy może być więc odczytany jedynie jako próba wzruszenia orzeczenia Sądu Najwyższego. Tak sformułowanej skardze konstytucyjnej, jako niespełniającej podstawowych przesłanek zawartych w art. 79 Konstytucji, należało odmówić nadania dalszego biegu.

Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji.