141/4/B/2006

POSTANOWIENIE

z dnia 24 stycznia 2006 r.

Sygn. akt Ts 145/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej „Rodzinny Dom” Sp. z o. o. w sprawie zgodności:

§ 54 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 156, poz. 1024 ze zm.) z art. 64 ust. 2 i 3 w związku z art. 84 i art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 18 sierpnia 2005 r. zarzucono, że § 54 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 156, poz. 1024 ze zm.; dalej ustawa o podatku od towarów i usług) jest niezgodny z art. 64 ust. 2 i ust. 3 w związku z art. 84 i art. 92 ust. 1 Konstytucji. Skarżąca podnosi, że organy podatkowe oraz sądy administracyjne uznały, iż skarżącej nie przysługuje prawo do odliczenia podatku od towarów i usług z tytułu nabycia przez nią niektórych składników majątku PHPU „TiM” Sp. z o.o., stwierdzając, że czynności te nie polegają na sprzedaży towaru ani usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług i dlatego nie mogą podlegać obciążeniu tym podatkiem. W toku postępowania ustalono, iż nabycie elementów majątkowych, wchodzących w skład lokali pizzerii i restauracji-winiarni, wraz z ich wyposażeniem, nie stanowi sprzedaży (wyłączonego z opodatkowania VAT) przedsiębiorstwa ani zakładu samodzielnie sporządzającego bilans. W oparciu o umowę sprzedaży organy podatkowe uznały, iż faktura została wystawiona wbrew wymogom określonym w art. 32 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zaś część pozycji wyszczególnionych na fakturze nie odpowiada definicji towaru ani usługi, stanowiąc w swej istocie przeniesienie na nabywcę niezamortyzowanej części kosztów prac remontowo-modernizacyjnych.

Zdaniem skarżącej dokonana w sprawie kwalifikacja przedmiotu transakcji, a co za tym idzie brak możliwości odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu, godzi w jej prawa, gwarantowane w art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Przekazanie skargi konstytucyjnej do merytorycznego rozpoznania warunkowane jest uprzednim stwierdzeniem, iż zostały spełnione przesłanki skargi wynikające zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Przedmiotem skargi konstytucyjnej, zgodnie z brzmieniem art. 79 ust. 1 Konstytucji może być zarzut niekonstytucyjności przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, który stanowił normatywną podstawę rozstrzygnięcia, w którym orzeczono o przysługujących skarżącemu konstytucyjnych prawach lub wolnościach. Warunek ten związany jest z konstrukcją skargi konstytucyjnej przyjętą w prawie polskim, której przesłankę stanowi wystąpienie konkretnego, a nie tylko abstrakcyjnego naruszenia konstytucyjnego prawa lub wolności, będącego konsekwencją wydania rozstrzygnięcia w oparciu o zaskarżony przepis.

W niniejszej sprawie nie ma podstaw do stwierdzenia, że przepis ten stanowił podstawę orzeczeń wydanych w ramach postępowania administracyjnego i sądowego. W toku postępowania podatkowego i sądowego organy oraz sądy nie przywoływały § 54 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów. W samej skardze konstytucyjnej skarżąca stwierdziła, że „Inspektor usiłował postawić kontrolowanej spółce zarzut obejścia ustawy (art. 58 k.c.) i tym samym uznał, że podstawą prawną kontroli był § 54 ust. 4 pkt 5c rozporządzenia Ministerstwa Finansów, przywołanego we wniosku. Zarzut ten nie został potwierdzony, czy utrzymany przez Izbę Skarbową. Nie podnosiły i nie poparły go też sądy administracyjne obu instancji”. Organy i sądy orzekające w sprawie, rozważały głównie kwestię sporną, polegającą na ustaleniu, czy poszczególne elementy konstrukcyjne umowy sprzedaży, wyszczególnione następnie w fakturze, mogą stanowić towar lub usługę w rozumieniu art. 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

Kwestionowany przepis znalazłby zastosowanie, gdyby przedmiotem orzekania przez sądy były zarzuty wobec regulacji podustawowej, ograniczającej możliwość odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego w sytuacji, gdy wykazany w fakturze przedmiot transakcji nie stanowi sprzedaży towaru lub usługi w rozumieniu ustawy, zaś podatek naliczony w fakturze został uprzednio zapłacony. Istotą skargi konstytucyjnej nie mogą być późniejsze konsekwencje prawne wynikające z regulacji, która nie stanowiła formalnej podstawy orzeczeń zapadłych w sprawie.

Trzeba podkreślić, że skarga konstytucyjna nie może kierować się przeciw unormowaniom potencjalnie tylko determinującym sytuację prawną skarżącej, które jednakże nie stanowiły normatywnej podstawy dla konkretyzacji przez organy administracji publicznej lub sądy konstytucyjnych wolności lub praw skarżącej. Bez takiej konkretyzacji aktu normatywnego w adresowanym do skarżącej indywidualnym rozstrzygnięciu organu władzy publicznej, nie są spełnione konstytucyjne przesłanki orzekania przez Trybunał Konstytucyjny o podniesionych w skardze zarzutach niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją.

Wspomniana na wstępie regulacja konstytucyjna w sposób wyraźny stanowi, iż warunkiem wniesienia skargi konstytucyjnej jest oparcie ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej o kwestionowany akt normatywny, w wyniku czego doznają uszczerbku wolności lub prawa skarżącej. Skoro wskazany przez skarżącą przepis nie był podstawą wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego o oddaleniu skargi kasacyjnej, nie może on, w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji, stanowić przedmiotu niniejszej skargi konstytucyjnej.

Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, iż skarga konstytucyjna jest niedopuszczalna przede wszystkim dlatego, iż została wniesiona do Trybunału po upływie terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. W przypadku skarżącej termin ten rozpoczął bieg z dniem doręczenia jej prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z 23 grudnia 2003 r. (sygn. akt SA/Ka 2769/02). Podjęta następnie przez skarżącą próba zakwestionowania tego orzeczenia za pomocą skargi kasacyjnej wniesionej do Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowi okoliczność nie mającą wpływu na stwierdzenie przekroczenia terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Uznany przez skarżącą za ostateczny, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 2005 r. (sygn. akt FSK 1053/04), oddalający skargę kasacyjną, oparty został na przepisach, stanowiących podstawy skargi kasacyjnej, nie rozstrzygał zaś kwestii związanej z przedmiotem niniejszej skargi konstytucyjnej i w związku z tym - w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji - nie może zostać uznany za ostateczne orzeczenie wydane na podstawie kwestionowanego przepisu. Przemawia za tym charakter skargi kasacyjnej, która jako nadzwyczajny środek odwoławczy, wnoszony na podstawie art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1271 ze zm.) dotyczy prawomocnego orzeczenia tego sądu, wydanego przed dniem 1 stycznia 2004 r. Skarga wnoszona w trybie tego przepisu, mając za swój przedmiot prawomocne orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, zajęła na okres przejściowy miejsce rewizji nadzwyczajnej, stanowiąc nadzwyczajny środek odwoławczy, umożliwiający podważenie prawomocnego rozstrzygnięcia tego sądu. Próba wzruszenia prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego za pomocą nadzwyczajnego środka odwoławczego (jakim w tym przypadku jest skarga kasacyjna) nie stanowi już elementu obowiązkowego wyczerpania przez skarżącego przysługującej w sprawie drogi prawnej. Orzeczenie takie mogłoby zostać uznane za ostateczne w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, tylko wtedy, gdy w oparciu o zaskarżony przepis, nastąpiłoby merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy skarżącej. Oparcie wyroku na przepisach, które regulują podstawy skargi kasacyjnej, nie daje Trybunałowi Konstytucyjnemu możliwości uznania go za ostateczny, co stanowi dodatkową przesłankę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Mając powyższe na względzie, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.