129/4/B/2006

POSTANOWIENIE

z dnia 9 stycznia 2006 r.

Sygn. akt Tw 13/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Mączyński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Krajowej Rady Komorniczej o zbadanie zgodności:

1) art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.), dodanego art. 1 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

3) art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) w brzmieniu ustalonym art. 1 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

4) art. 49 ust. 1 zd. drugie i ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) w brzmieniu ustalonym art. 1 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) z art. 2, art. 84 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

5) art. 63 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) w brzmieniu ustalonym art. 1 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie zbadania zgodności:

1) art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.), dodanego art. 1 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

3) art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) w brzmieniu ustalonym art. 1 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

UZASADNIENIE:

W dniu 23 marca 2005 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Krajowej Rady Komorniczej o zbadanie zgodności art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji; art. 15 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, dodanego art. 1 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 236, poz. 2356) z art. 2 Konstytucji; art. 45 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w brzmieniu ustalonym art. 1 ustawy z 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego z art. 2 Konstytucji; art. 49 ust. 1 zd. drugie i ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w brzmieniu ustalonym art. 1 ustawy z 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego z art. 2, art. 84 i art. 217 Konstytucji oraz art. 63 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w brzmieniu ustalonym art. 1 ustawy z 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego z art. 2 i art. 32 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału z 24 kwietnia 2005 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku przez wskazanie, w jakim zakresie art. 49 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji jest niezgodny z art. 2 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 63 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji jest niezgodny z art. 2 Konstytucji; doręczenie oryginału uchwały Krajowej Rady Komorniczej z 23 lutego 2005 r. (Nr 226/II/2005) oraz 2 kopii; doręczenie 5 egzemplarzy wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała została podjęta zgodnie z regulaminem Krajowej Rady Komorniczej; wskazanie składu osobowego Krajowej Rady Komorniczej w dniu podjęcia uchwały (Nr 226/II/2005); doręczenie 5 egzemplarzy aktualnego regulaminu Krajowej Rady Komorniczej oraz doręczenie 2 kopii wniosku.

W piśmie z 10 maja 2005 r. pełnomocnik wnioskodawcy odniósł się do stwierdzonych w zarządzeniu braków formalnych wniosku. W przekonaniu wnioskodawcy art. 49 ust. 1 zd. 2 oraz art. 63 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji naruszają wyrażoną w art. 2 Konstytucji zasadę przyzwoitej legislacji. Pełnomocnik nadesłał również oryginały uchwał Krajowej Rady Komorniczej z: 23 lutego 2005 r. (Nr 226/II/2005) oraz 29 października 2004 r. (Nr 209/II/2004) wraz z dwiema kopiami, protokół (w pięciu egzemplarzach) z XLIV posiedzenia Krajowej Rady Komorniczej z 29 października 2004 r. oraz wskazał, że uchwała z 23 lutego 2005 r. została podjęta w trybie obiegowym. Pełnomocnik wnioskodawcy wskazał również aktualny skład osobowy i tekst regulaminu Rady w dacie podejmowania wyżej przywołanych uchwał, a także nadesłał dwie kopie wniosku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Krajowa Rada Komornicza na mocy przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji jest organem samorządu komorniczego, powołanym do reprezentacji komorników (art. 83 tej ustawy). Można zatem uznać ją za ogólnokrajową władzę organizacji zawodowej w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.

Uprawnienie podmiotów wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji do występowania przed Trybunałem w charakterze wnioskodawcy ograniczone jest do spraw objętych ich zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). W związku z tym art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) przewiduje wstępne rozpoznanie wniosku przez jednego sędziego Trybunału. Sędzia winien odmówić nadania mu dalszego biegu, jeśli kwestionowane przepisy nie dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy, a także jeśli wniosek jest oczywiście bezzasadny lub jego braki formalne nie zostały uzupełnione w odpowiednim terminie (art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym).

2. Wnioskodawca kwestionuje zgodność art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z art. 45 ust. 1 i art. 2 Konstytucji. Zdaniem Krajowej Rady Komorniczej skarżony przepis „nie przewiduje możliwości złożenia środka zaskarżenia i nie daje możliwości poddania decyzji Ministra Sprawiedliwości kontroli sądowej”.

Nie sposób zgodzić się z taką interpretacją. Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), kontrola sądów administracyjnych nad działalnością administracji publicznej obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne. Wnioskodawca nie wykazał, dlaczego decyzja Ministra Sprawiedliwości o odwołaniu komornika nie miałaby być objęta tą regulacją. Nie wskazuje powodów, dla których nie powinno się traktować jej jako decyzji administracyjnej, ani nie przywołuje żadnego z wyjątków od kognicji sądów administracyjnych wymienionych w art. 5 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który mógłby mieć zastosowanie do decyzji Ministra. Mając te okoliczności na względzie, za oczywiście bezzasadny należy uznać zarzut pozbawienia komornika prawa do odwołania od decyzji Ministra Sprawiedliwości wydanej na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

Za oczywiście bezzasadny należy także uznać zarzut niezgodności art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z zasadą przyzwoitej legislacji wyrażoną w art. 2 Konstytucji. Zdaniem Trybunału, posłużenie się przesłanką „rażącej obrazy przepisów prawa” jako podstawą odpowiedzialności komorników sądowych zarówno w art. 15 ust. 1, jak również w art. 71 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, nie narusza w żadnym stopniu zasady przyzwoitej legislacji. Mając jednocześnie na względzie wcześniejsze rozważania należy podkreślić, iż żaden z dwóch wymienionych trybów odpowiedzialności nie pozbawia komorników sądowych możliwości kwestionowania decyzji lub orzeczeń dyscyplinarnych wydanych w pierwszej instancji.

3. Krajowa Rada Komornicza domaga się zbadania zgodności art. 15 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z art. 2 Konstytucji. Pismem z 9 września 2005 r. wnioskodawca, działając na podstawie art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) wycofał wniosek we wskazanym zakresie. Uzasadnia to odmowę nadania wnioskowi dalszego biegu w tym zakresie, na podstawie art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

4. Krajowa Rada Komornicza formułuje także zarzut niezgodności art. 45 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji z zasadą przyzwoitej legislacji. Zdaniem wnioskodawcy skarżony przepis utracił obecnie znaczenie normatywne i jest zbędny z legislacyjnego punktu widzenia. Trybunał oceniając regulacje skarżone przez wnioskodawców z punktu widzenia powołanej zasady bada przede wszystkim, czy są one sformułowane w sposób poprawny, precyzyjny i jasny. Jednakże orzekanie o niekonstytucyjności w przypadku wadliwie sformułowanego przepisu ma charakter wyjątkowy i dotyczy jedynie sytuacji, w której żadna z metod wykładni nie daje możliwości interpretacji w sposób racjonalny i zgodny z Konstytucją.

Odnosząc się do argumentacji przedstawionej we wniosku Krajowej Rady Komorniczej Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż zarzut naruszenia zasady poprawnej legislacji na skutek pozostawienia w ustawie o komornikach sądowych i egzekucji art. 45 ust. 2 jest oczywiście bezzasadny. Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, kwestionowany przepis posiada znaczenie normatywne. Zawiera bowiem ogólną normę kompetencyjną, umożliwiającą komornikom sądowym pobieranie od dłużnika opłaty stosunkowej za dokonaną egzekucję świadczeń pieniężnych. Jak słusznie zauważa wnioskodawca, sposób ustalenia wysokości tej opłaty, jak również szczegółowe zasady jej pobierania zostały uregulowane w innych przepisach ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Nie pozbawia to jednak znaczenia normatywnego wskazanego we wniosku art. 45 ust. 2 tej ustawy. Na marginesie powyższych rozważań trzeba podkreślić, iż eliminowanie z teksu ustaw przepisów, które stały się zbędne, należy do zadań ustawodawcy, nie zaś Trybunału Konstytucyjnego.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

3