6/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 19 stycznia 2012 r.

Sygn. akt Tw 12/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Rymar - przewodniczący

Małgorzata Pyziak-Szafnicka - sprawozdawca

Andrzej Wróbel,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 września 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Samorządnego Związku Zawodowego Taksówkarzy Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

1. W dniu 31 maja 2011 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Samorządnego Związku Zawodowego Taksówkarzy Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: SZZT RP albo Związek) o zbadanie zgodności: po pierwsze, art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 48, poz. 247; dalej: ustawa zmieniająca) w zakresie, w jakim do art. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, ze zm.; dalej: ustawa o transporcie) dodaje ust. 2b, z art. 65 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji; po drugie, art. 1 pkt 1 lit. c ustawy zmieniającej w zakresie, w jakim w art. 6 ustawy o transporcie uchyla ust. 6 i 7, z art. 7, art. 118 ust. 1, art. 119 ust. 1 i art. 121 ust. 2 Konstytucji; po trzecie, art. 1 pkt 1 lit. c ustawy zmieniającej w zakresie, w jakim w art. 6 ustawy o transporcie uchyla ust. 6 i 7, z art. 22 i art. 31 ust. 3 Konstytucji; po czwarte, § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a (omyłkowo wskazanego jako § 3 ust. 2 pkt 3 lit. a) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338; dalej: rozporządzenie z 2008 r.) z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a w zw. z art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.; dalej: ustawa o VAT) i w zw. z art. 4 pkt 5 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, ze zm.; dalej: prawo o miarach) oraz art. 92 ust. 1, art. 2, art. 217 w zw. z art. 84 Konstytucji.

2. Postanowieniem z 6 września 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi SZZT RP.

2.1. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że doręczonych przez Związek uchwał nie można uznać za podstawę prawną wniosku, który wpłynął do Trybunału 31 maja 2011 r. Wobec powyższego wydanie orzeczenia było niedopuszczalne (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym; Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

2.2. Trybunał stwierdził ponadto oczywistą bezzasadność zarzutów naruszenia przez art. 6 ust. 2b ustawy o transporcie art. 65 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

2.3. Trybunał Konstytucyjny uznał także, że zakres zaskarżenia wykracza poza granice przysługującej związkom zawodowym zdolności procesowej (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).

2.4. Trybunał Konstytucyjny wskazał również, że kontrola przepisu, który utracił moc obowiązującą, nie mieści się w zakresie działania Trybunału (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).

2.5. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego żądanie kontroli zaskarżonych przepisów w aspekcie ich stosowania uzasadniło niedopuszczalność wydania orzeczenia w odniesieniu do badania zgodności § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a rozporządzenia z 2008 r. z powołanymi wzorcami kontroli.

3. W zażaleniu z 21 września 2011 r. „wnioskodawca wnosi o nadanie dalszego biegu wnioskowi Samorządnego Związku Zawodowego Taksówkarzy R.P. złożonemu 31 maja 2011 r. celem jego rozpoznania”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o TK wnioskodawcy przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 3 lit. b w zw. z art. 36 ust. 6-7 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

2. Postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 września 2011 r. Związek zarzuca „naruszenie art. 31 ust. 1, art. 32 ust. 1 i 2, art. 36 ust. 2 i ust. 3, art. 36 ust. 3 w związku z art. 39 (…) ustawy o TK, a także naruszenie (…) art. 191 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 188 pkt 1 i pkt 3 (…) i [art.] 191 ust. 2 Konstytucji”.

3. W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny odniósł się do zarzutów związanych z uchwałami Zarządu.

4. Wnioskodawca zarzuca, że „wymagania Trybunału Konstytucyjnego w stosunku do Uchwał Zarządu nie mogą (…) stanowić podstawy prawnej odmowy nadania dalszego biegu Wnioskowi”.

4.1. Wnioskodawca wyraża przekonanie, że „ustawa o Trybunale Konstytucyjnym nie stawia szczególnych wymagań dotyczących Uchwał Zarządu, w przeciwieństwie do Wniosku, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. To Wnioski, a nie uchwały Zarządu powinny odpowiadać wymaganiom dotyczącym pism procesowych. (…) Zespół Wstępnej Kontroli Skarg Konstytucyjnych i Wniosków (…) zobowiązany był do kontroli wstępnej Wniosku a nie uchwały Zarządu”.

Dla porządku trzeba zaznaczyć, że zaskarżone postanowienie zostało wydane przez Trybunał Konstytucyjny, nie zaś Zespół Wstępnej Kontroli Skarg Konstytucyjnych i Wniosków.

Odnosząc się natomiast do przywołanego stanowiska SZZT RP, należy przypomnieć, że wszczęcie postępowania przed Trybunałem następuje na podstawie wniosku uprawnionego podmiotu (art. 31 ust. 1 ustawy o TK). Na wnioskodawcy ciąży obowiązek, po pierwsze, udowodnienia, który z jego organów jest legitymowany do wnoszenia o hierarchiczną kontrolę zgodności norm, po drugie, wykazania, że złożony wniosek pochodzi od organu, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji (art. 32 ust. 2 in principio). Służy temu dołączenie do wniosku odpisu uchwały, w której legitymowany organ wyraża wolę wyeliminowania określonego przepisu z powodu zarzucanej niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej (zakres zaskarżenia).

Skoro w żadnej z doręczonych uchwał Zarząd Krajowy nie wskazał ani przedmiotu, ani wzorców kontroli, nie wyrażając tym samym woli skonfrontowania przez Trybunał określonego przepisu z wzorcem odniesienia, to w konsekwencji wniosek formułujący takie żądanie musiał zostać uznany za pochodzący od podmiotu innego niż uprawniony.

4.2. W zażaleniu SZZT RP twierdzi, że „jeżeli Przewodniczący Koła nr 1 w Gnieźnie przygotował wniosek, a następnie wniósł do Zarządu Krajowego o jego zatwierdzenie i skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego, to fizycznie nie jest możliwym, żeby taki Wniosek nie istniał przed podjęciem uchwały Zarządu Krajowego i by był sporządzony dopiero po podjęciu uchwały Zarządu Krajowego i na jego podstawie”.

Przywołana argumentacja dowodzi, że Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo ustalił, iż skoro wniosek istniał przed podjęciem uchwały, to nie mógł zostać sporządzony na jej podstawie ani w jej wykonaniu. W konsekwencji, Trybunał trafnie uznał, że w następstwie przedstawionego sposobu działania, którego akceptacja oznaczałaby przyznanie prawa decydowania o treści złożonego wniosku podmiotowi innemu niż wskazany w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, nie doszło do skutecznego złożenia przez Zarząd Krajowy oświadczenia woli w kwestii zainicjowania postępowania w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm. Okoliczności powyższe w pełni uzasadniły zatem odmowę nadania wnioskowi dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).

4.3. Wnioskodawca twierdzi, że „odmowa nadania wnioskowi dalszego biegu jest bezzasadna, gdyż wynika z zaniechania działania Trybunału Konstytucyjnego w zakresie oznaczonym § 17 ust. 1 Regulaminu TK, stanowi również naruszenie art. 36 ust. 2 i ust. 3 ustawy o TK”.

Zdaniem wnioskodawcy, „jeżeli Trybunał Konstytucyjny uważał (…), że Uchwała wymaga uzupełnienia, to nie było żadnych przeszkód, by na podstawie § 22 Regulaminu TK w zw. z § 17 tego Regulaminu wezwać skarżącego do usunięcia jej braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia. Prezes Zarządu Krajowego SZZTRP miał wystarczającą ilość czasu, by zwołać zebranie Zarządu i przedstawić Zarządowi stawiane przez Trybunał Konstytucyjny żądania. Dopiero gdyby Zarząd nie uchwalił stosownej uchwały uzupełniającej, to na podstawie art. 36 ust. 3 [ustawy o TK] Trybunał Konstytucyjny miałby prawo do odmowy nadania dalszego biegu Wnioskowi. (…) W aktach postępowania nie znajdujemy Zarządzenia sędziego Trybunału wzywającego do usunięcia, w wyznaczonym terminie braków. Odmowa nadania wnioskowi dalszego biegu jest bezzasadna, gdyż wynika z zaniechania działania Trybunału Konstytucyjnego w zakresie oznaczonym § 17 ust. 1 Regulaminu TK, stanowi również naruszenie art. 39 ust. 2 i ust. 3 ustawy o TK”.

Ustosunkowując się do przywołanego stanowiska, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że stwierdzona w rozpatrywanej sprawie wadliwość uchwały stanowiącej podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie może zostać uznana za brak formalny, który podlegałby usunięciu w trybie art. 36 ust. 2 ustawy o TK (por. postanowienia z 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209 oraz 23 lutego 2009 r, Tw 4/09, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 74).

5. Związek zarzuca ponadto, że „Zespół Wstępnej Kontroli Skarg Konstytucyjnych i Wniosków, jako podstawę prawną do odmowy nadania dalszego biegu Wnioskowi przyjął przepis art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK”, przy czym „Trybunał Konstytucyjny nie umorzył postępowania, tylko odmówił nadania dalszego biegu Wnioskowi, a sprawy dotyczące odmowy uregulowane zostały w przepisie art. 36 ust. 3 Ustawy”. Z powyższego wysnuto wniosek, że „przedmiotowa treść uzasadnienia postanowienia zawarta w pkt 2, 2.1, 2.2 Postanowienia albo nie dotyczyła kontroli wstępnej wniosku, albo wydana została z naruszeniem art. 36 ust. 2 i ust. 3 oraz art. 39 Ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i § 17 ust. 1 Regulaminu TK”.

Odnosząc się do przywołanego stanowiska, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu (na rozprawie) z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), a także, jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK). Tym samym wstępne rozpoznanie wniosku umożliwia - już w początkowej fazie postępowania - eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozstrzygania.

6. Zdaniem SZZT RP „Trybunał Konstytucyjny niewłaściwie ocenił zakres działania wnioskodawcy, ponieważ Wnioskodawca ma interes prawny do skarżenia przepisu, gdy skarżony przepis dotyczy osób wykonujących działalność gospodarczą w zakresie transportu taksówką”.

Odnosząc się do powyższego zarzutu, należy stwierdzić, że Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo ustalił, po pierwsze, że kwestionowany art. 6 ust. 2b ustawy o transporcie jest adresowany do starosty i dotyczy jego kompetencji, po drugie natomiast, że kwestionowanie zgodności art. 1 pkt 1 lit. c ustawy zmieniającej, który uchylił w art. 6 ustawy o transporcie ust. 6 i 7 (przewidujące limitowanie działalności gospodarczej polegającej na transporcie drogowym taksówką), z art. 22 i art. 31 ust. 3 Konstytucji świadczy o wystąpieniu przez SZZT RP w obronie interesów gospodarczych. Nie ulega tym samym wątpliwości, że wykraczający poza granice przysługującej związkom zawodowym zdolności procesowej zakres zaskarżenia w pełni uzasadniał odmowę nadania wnioskowi dalszego biegu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.

7. W ocenie wnioskodawcy „Trybunał Konstytucyjny jest błędnie przekonany, że przedmiotem wniosku jest przepis § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a rozporządzenia (…) z (…) 2008 r. (…) skarżący stwierdza, że przedmiotem skargi nie jest przepis § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a, tylko przepis § 3 ust. 2 pkt 3 lit. a skarżonego rozporządzenia, który stanowi, że >>kasa musi również odpowiadać następującym kryteriom: (a) być połączona z taksometrem w sposób nierozłączny lub przez system złącza zabezpieczonego przed ingerencją użytkownika kasy lub osób trzecich, zapewniający transmisję danych rejestrowanych przez taksometr do kasy, a odłączenie lub uszkodzenie kasy uniemożliwiające jej działanie musi powodować blokadę działania taksometru najpóźniej po wykonaniu operacji kończących kurs<<”.

Co oczywiste, przytoczona treść odpowiada brzmieniu § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a rozporządzenia z 2008 r., jak słusznie stwierdził Trybunał, nie zaś - jak błędnie utrzymuje wnioskodawca - § 3 ust. 2 pkt 3 lit. a tego rozporządzenia, który to przepis nie istnieje.

Tym samym argumentacja zażalenia również w tej mierze nie podważa trafności zaskarżonego rozstrzygnięcia. Co więcej, powtarzany za wnioskiem zarzut, że „istotą zarzutów proceduralnych, sformułowanych we wniosku jest to, że powstał nadmierny i nieprzewidziany w ustawie obowiązek daninowy w przypadku braku zapłaty”, świadczy o tym, że wnioskodawca domaga się od Trybunału dokonania kontroli stosowania zaskarżonych przepisów.

Z powyższych względów trafnie odmówiono nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania zgodności § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a rozporządzenia z 2008 r. z powołanymi wzorcami kontroli z uwagi na przesłankę niedopuszczalności wydania orzeczenia. W konsekwencji nie znajduje uzasadnienia postawiony w zażaleniu zarzut, że „Zespół [właściwie - Trybunał Konstytucyjny] nie wykazał (…), [że] wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne”.

8. Wnioskodawca twierdzi, że „art. 1 pkt 1 lit. c [w brzmieniu] >>uchyla się ust. 6 i 7<< ustawy z 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym (…) uchylił przepis, który dawał organizacjom zrzeszającym miejscowych taksówkarzy prawo do wydawania opinii w sprawach ilości licencji wydawanych przez organ licencyjny”. Przyznaje tym samym, że art. 6 ust. 6 i 7 ustawy o transporcie, z którego wywodzi swoją legitymację i z którego uchyleniem łączy naruszenie Konstytucji, utracił moc obowiązującą.

8.1. Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że w zaskarżonym postanowieniu Trybunał Konstytucyjny trafnie powołał przesłankę niedopuszczalności wydania orzeczenia, o której mowa w art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK, jako podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w odniesieniu do badania konstytucyjności art. 1 pkt 1 lit. c ustawy zmieniającej.

8.2. W zażaleniu „skarżący stwierdza, że nie wnosi do Trybunału Konstytucyjnego o uchylenie przepisu, który utracił moc obowiązującą. Wnioskodawca wnosi o zbadanie zgodności obowiązującego przepisu art. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, który stanowi, że >>uchyla się ust. 6 i 7<<”.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawca, wyrażając w zażaleniu przekonanie, że „Samorządny Związek Zawodowy Taksówkarzy RP ma konstytucyjne prawo i interes prawny o przywrócenie uchylonych praw”, zdaje się nie dostrzegać, że nie uczynił art. 2 Konstytucji wzorcem kontroli kwestionowanego przepisu w kontekście zarzucanego naruszenia praw nabytych, ograniczył się jedynie do aspektów gospodarczych rozpatrywanego zagadnienia (art. 22 i art. 31 ust. 3 Konstytucji). Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zarzuty zażalenia nie podważają trafności zaskarżonego postanowienia, a jego argumentacja - przedstawiona w oderwaniu od naruszenia art. 2 Konstytucji - jest równoznaczna z żądaniem zbadania przepisu w aspekcie jego celowości, której ocena, co oczywiste, nie należy do kompetencji polskiego sądu konstytucyjnego.

9. Związek wyraża przekonanie, że „uzasadnienie [zawarte w punkcie 3.1 zaskarżonego postanowienia] jest bezzasadne, ponieważ ewentualna decyzja administracyjna starosty o odmowie przeprowadzenia egzaminu lub decyzja o odmowie wydania zaświadczenia z powodu niezdania egzaminu może być zaskarżona do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w trybie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego z uzasadnieniem braku bezstronności lub brakiem obiektywizmu członków komisji”.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego przywołana argumentacja jest chybiona z kilku względów. Po pierwsze, starosta wydaje zarządzenie (nie zaś decyzję) w sprawie powołania komisji egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu w zakresie wykonywania transportu drogowego taksówką (art. 34 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym; Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, ze zm. w zw. z art. 6 ust. 2 ustawy o transporcie), która ma obowiązek przeprowadzić egzamin w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku o jego przeprowadzenie (art. 6 ust. 2a ustawy o transporcie). Natomiast zaświadczenie o ukończeniu szkolenia i zdaniu egzaminu z zakresu wykonywania transportu drogowego taksówką nie jest decyzją administracyjną. Nie można zatem uchylić lub zmienić zaświadczenia ani stwierdzić jego nieważności w trybach przewidzianych w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.; dalej: k.p.a.). Co istotne, weryfikacja treści zaświadczenia może, co do zasady, nastąpić wyłącznie poprzez wydanie nowego zaświadczenia (por. decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu z 30 grudnia 2002 r., sygn. SKO 4141/18/02, OwSS z 2003 r., nr 2, poz. 41). Odmowa wydania zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie (np. o zdaniu egzaminu mimo jego niezdania) następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (art. 219 k.p.a.)

Z powyższych względów rozpatrywany „przez pryzmat art. 31 ust. 3 Konstytucji” (w szczególności „porządku publicznego” i „moralności publicznej”) zarzut, że „dodatkowe wzmocnienie pozycji uczestnika egzaminu przez wyłączenie osób wykonujących działalność gospodarczą w zakresie transportu taksówką ze składu komisji” narusza art. 65 ust. 1 Konstytucji, trzeba było uznać za oczywiście bezzasadny. W konsekwencji, Trybunał Konstytucyjny prawidłowo odmówił nadania wnioskowi w powyższym zakresie dalszego biegu na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy o TK.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

6