234/6B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 17 maja 2005 r.

Sygn. akt Ts 201/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Krystyny Hulackiej w sprawie zgodności:

art. 393 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 393 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Pełnomocnik skarżącej będący adwokatem wniósł do Sądu Najwyższego za pośrednictwem Sądu Okręgowego we Wrocławiu kasację od wyroku tego ostatniego sądu. Postanowieniem z 9 września 2004 r. Sąd Najwyższy na podstawie 393⁷ § 1 k.p.c. orzekł, iż odmawia przyjęcia kasacji do rozpoznania z uwagi na wymagania art. 393 § 1 k.p.c., od których uzależnione jest przyjęcie kasacji do rozpoznania i wyrokowanie w sprawie przez Sąd Najwyższy. Orzeczenie Sądu Najwyższego wiąże skarżąca z naruszeniem konstytucyjnego wymagania: przyzwoitej legislacji regulacji kształtujących postępowanie sądowe i prawo do sądu (art. 2 w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji), precyzyjnej, wyraźnej i jednoznacznej regulacji proceduralnej w stopniu możliwym do uchwycenia jej normatywnej treści. Zdaniem skarżącej padła ona ofiarą kompletnej arbitralności i uznaniowości organu władzy publicznej, zanegowaniu uległ atrybut indywidualności prawa do sądu. Ustawodawca w art. 393 § 1 k.p.c. wprowadził arbitralne ograniczenia, które zamykają drogę do uzyskania merytorycznego orzeczenia Sądu Najwyższego (wyroku) poprzez odmowę przyjęcia kasacji do rozpoznania. Ujmując te ograniczenia jako przesłanki ograniczające kasację, skarżąca zarzuca im, że ustawodawca sformułował je w sposób tak ogólny i przy odwołaniu się do pojęć tak nieostrych, że ich realny wymiar normatywny jest prawie nieuchwytny. Do tego nie ukształtowały się sensowne standardy prawne pozwalające na określenie tychże pojęć, i brak jest jakiejkolwiek definicji co rozumieć przez istotne zagadnienie prawne. Powoduje to, że w odniesieniu do każdej sprawy można stwierdzić zarówno, iż występuje istotne zagadnienie prawne, jak i że nie występuje. Podobne wnioski można wyciągnąć analizując pozostałe przesłanki, przy czym wykazanie rozbieżności orzecznictwa sądownictwa powszechnego często bywa praktycznie nieosiągalne i niemożliwe z uwagi na brak publikatorów orzecznictwa sądów rejonowych i okręgowych, a marginalnie i fragmentarycznie ukazuje się orzecznictwo sądów apelacyjnych. Stan prawny, w którym w konkretnej sytuacji prawnej, każde rozwiązanie jest albo może być uprawnione, wydaje się z punktu widzenia fundamentalnych zasad ładu prawnego w RP niedopuszczalny. Stwarza bowiem - przynajmniej teoretycznie - możliwość zastosowania rozwiązań zupełnie dowolnych. Faktycznie ocena kasacji pod kątem spełnienia wymagania z art. 393 § 1 k.p.c. jest rażąco subiektywna. Negatywna weryfikacja kasacji w tym samym przedmiocie przez Sąd Najwyższy jest zaskakująca i dowodzi nieuchwytności wymiaru normatywnego zaskarżonych przepisów. Zdaniem skarżącej można podać przykłady spraw, w których z punktu widzenia przesłanek z art. 393 § 1 k.p.c. ocena sprawy wypadała negatywnie i kończyła się jeśli nawet nie odrzuceniem kasacji (SK 51/03; SK 5/03; SK 12/03), to odmową przyjęcia kasacji do rozpoznania - następnie zaś wniesienie skargi konstytucyjnej doprowadzało do uzyskania orzeczenia stwierdzającego niezgodność z Konstytucją.

Skarżąca wskazuje, że dowodzi to nie tylko paradoksu, ale także prawdziwości poglądu, że w odniesieniu do każdej sprawy można stwierdzić zarówno istnienie lub nieistnienie przesłanek z art. 393 § 1 k.p.c. i możliwość zastosowania rozwiązań zupełnie dowolnych jest jak najbardziej realna i doświadczana przez wnoszących kasacje.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podniesione przez skarżącą zarzuty były już rozpoznawane przez Trybunał Konstytucyjny w sprawie SK 26/02. W wydanym w pełnym składzie postanowieniu z 31 marca 2005 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in., że naruszenie praw konstytucyjnych osób składających skargi kasacyjne wynika nie z samych przepisów kodeksu postępowania cywilnego regulujących instytucję tzw. przedsądu, lecz ukształtowanej praktyki ich stosowania. Praktyka ta nie jest jednak jednolita, co powoduje, że Trybunał Konstytucyjny nie może powołać się na zasadę, w myśl której powszechność, trwałość, jednolitość odczytywania przepisów w procesie ich stosowania pozwala przypisać im taką treść normatywną jaką nadały im organy stosujące prawo. Brak tej jednolitości uniemożliwia uznanie, że źródłem naruszenia praw skarżącego są zaskarżone przepisy, a tylko w takim przypadku w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji dopuszczalna jest skarga konstytucyjna. Ocena samej praktyki stosowania zaskarżonych przepisów leży poza zakresem właściwości Trybunału Konstytucyjnego. Z tego powodu skarga konstytucyjna w odniesieniu do art. 393 § 1 k.p.c. jest niedopuszczalna (por. postanowienie z 31 marca 2005 r., SK 26/02, OTK ZU nr 3/A/2005, poz. 29).

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.