108/3B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 10 maja 2005 r.

Sygn. akt Tw 7/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Prezydium Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” o zbadanie zgodności:

art. 51a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz suszu paszowego (Dz. U. Nr 233, poz. 2221 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 6 pkt 12 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 115) z:

1) preambułą, art. 9, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 oraz art. 65 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 3 ust. 1 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawy Unii Europejskiej stanowiącego integralną część Traktatu dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864),

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE:

Prezydium Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” wnioskiem z 1 lutego 2004 r. zwróciło się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie niezgodności art. 51a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz suszu paszowego (Dz. U. Nr 233, poz. 2221 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 6 pkt 12 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 115) z Preambułą, art. 9, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 oraz art. 65 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także z art. 3 ust. 1 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawy Unii Europejskiej stanowiącego integralną część Traktatu dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 7 marca 2005 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia w terminie 7 dni, od dnia otrzymania tego zarządzenia, braków formalnych wniosku, poprzez: wskazanie umocowanego przedstawiciela do sporządzenia wniosku i reprezentowania Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” przed Trybunałem Konstytucyjnym; powołanie przepisu prawa lub statutu stwierdzającego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy; wskazanie decyzji lub uchwały uprawnionego organu wnioskodawcy, stanowiących podstawę sporządzenia i wniesienia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego wraz z dokumentami uwierzytelniającymi (5 egzemplarzy); doręczenie 5 egzemplarzy wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała została podjęta zgodnie ze statutem organizacji; doręczenie 5 egzemplarzy aktualnego wyciągu z rejestru sądowego oraz 5 egzemplarzy aktualnego statutu.

W dniu 22 marca 2005 r. wpłynęło do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny, w składzie jednego sędziego, bada, czy złożony wniosek odpowiada wymogom formalnym, czy nie jest oczywiście bezzasadny, a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu.

Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowym organom związków zawodowych przysługuje kompetencja do inicjowania abstrakcyjnej kontroli zgodności norm. Wola ogólnokrajowego organu związku zawodowego znajduje wyraz w podejmowanych przez niego uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (statut, regulamin), zaś treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia takiego organu. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała ogólnokrajowego organu związku zawodowego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego organu (por. postanowienie z 18 grudnia 2002 r., sygn. akt Tw 45/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 4). Uchwała ta musi w sposób jednoznaczny wyrażać wolę zainicjowania postępowania w sprawie abstrakcyjnej kontroli zgodności norm oraz jednoznacznie określać przedmiot zaskarżenia i podstawę kontroli. Niezbędne jest, aby wyrażona w ten sposób wola legitymowanego podmiotu miała uprzedni charakter w stosunku do wniosku, złożonego w jej wykonaniu do Trybunału Konstytucyjnego. W przypadku braku uchwały podjętej przez uprawniony ogólnokrajowy organ związku zawodowego postępowanie w ogóle nie może zostać wszczęte.

W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny zbadał zatem, czy wnioskodawca podjął uchwałę, którą można uznać za oświadczenie woli, będące podstawą złożenia wniosku przez Prezydium Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna”. Po ustaleniu, iż akta rozpatrywanej sprawy nie zawierają wymaganej uchwały, Trybunał Konstytucyjny zarządzeniem z 7 marca 2005 r. wezwał Prezydium Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” do usunięcia tego braku formalnego poprzez wskazanie uchwały (lub decyzji) uprawnionego organu wnioskodawcy stanowiących podstawę sporządzenia i wniesienia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego wraz z dokumentami uwierzytelniającymi (pkt 3), a także doręczenie wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała (decyzja) została podjęta zgodnie ze statutem organizacji (pkt 4). Oceniając wykonanie powyższego zarządzenia, Trybunał Konstytucyjny ustalił, że wnioskodawca nie wskazał uchwały (decyzji), o której mowa w pkt 3 zarządzenia, a także nie doręczył wyciągu z protokołu, o którym mowa w pkt 4 zarządzenia.

W konsekwencji, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że nieusunięcie w ustawowym terminie braków formalnych wniosku stanowi, zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi Prezydium Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna”.

Na etapie wstępnego rozpoznania wniosku Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga również, czy wnioskodawca jest podmiotem legitymowanym w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Ustalenie, czy Prezydium Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” jest ogólnokrajowym organem, któremu przysługuje prawo inicjowania kontroli norm przed Trybunałem Konstytucyjnym, wymagało zatem zbadania statusu Prezydium (skład, kompetencje, tryb działania) na gruncie statutu Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna”. Ponieważ do akt rozpatrywanej sprawy nie dołączono statutu Związku, Trybunał Konstytucyjny zarządzeniem z 7 marca 2005 r. wezwał wnioskodawcę do usunięcia braku formalnego poprzez doręczenie aktualnego statutu.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, treść statutu Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” nie pozwala jednoznacznie określić zarówno pozycji prawnej Prezydium Związku (§ 10 ust. 3 lit. a zalicza je do władz organizacji krajowej, zaś w dalszej części tego przepisu Prezydium wchodzi w skład Rady Krajowej), jak i jego kompetencji (§ 10 ust. 3 lit. j odnosi się bowiem do Prezydium Rady Krajowej i trudno ustalić, czy jest to Prezydium Związku). Trybunał Konstytucyjny wyraża przekonanie, że wnioskodawca jest podmiotem, który dysponuje rzetelną wiedzą na temat postanowień swojego statutu. Skoro § 10 ust. 3 lit. g przewiduje w składzie Prezydium od 5 do 15 członków, zaś w myśl z § 9 ust. 1, jego uchwały zapadają bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy członków, to oczywiste jest, że bez doręczenia uchwały Rady Krajowej w sprawie określenia liczby członków i wyboru składu osobowego Prezydium oraz protokołu z przebiegu głosowania, nie można rozstrzygnąć, czy uchwała Prezydium została podjęta zgodnie ze statutem Związku (choćby uchwała nr 3/01/05 z 31 stycznia 2005 r. w sprawie opracowania i złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego).

Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił, jak w sentencji.

3