104/3B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 10 maja 2005 r.

Sygn. akt Tw 54/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Wyrzykowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców o zbadanie zgodności:

1) art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050 ze zm.) z art. 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) § 11 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać taksometry elektroniczne (Dz. U. Nr 108, poz. 1014) z art. 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawą z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636);

3) § 5, § 11 oraz § 49 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać taksometry elektroniczne (Dz. U. Nr 108, poz. 1014) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 108, poz. 948 ze zm.) z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE:

W dniu 14 grudnia 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców o zbadanie zgodności art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050 ze zm.) z art. 20 Konstytucji; § 11 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać taksometry elektroniczne (Dz. U. Nr 108, poz. 1014) z art. 20 Konstytucji oraz ustawą z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636), a także § 5, § 11 oraz § 49 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać taksometry elektroniczne (Dz. U. Nr 108, poz. 1014) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 108, poz. 948 ze zm.) z art. 2 i art. 32 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 stycznia 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, przez powołanie odpowiedniego przepisu prawa lub statutu wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy.

W piśmie z 2 lutego 2005 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. W myśl art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania kontroli konstytucyjności prawa są ogólnokrajowe organy związków zawodowych. Przywołany przepis ustawy zasadniczej określa nie tylko podmiot legitymowany do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału, ale wskazuje również organ wnioskodawcy, który może z tego rodzaju uprawnienia skorzystać. Wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym z inicjatywy związku zawodowego, możliwe jest zatem tylko na podstawie uchwały ogólnokrajowego organu związku, w której wyrazi on wolę zbadania przez Trybunał zgodności aktu normatywnego z aktem wyższego rzędu. W braku takiej uchwały, podjętej przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego, postępowanie w ogóle nie może zostać wszczęte.

Podstawą wystąpienia z wnioskiem w niniejszej sprawie jest uchwała nr 1 z 13 grudnia 2004 r., podjęta przez Prezydium Zarządu Krajowego Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców. Ocena legitymacji tego organu do inicjowania postępowania przed Trybunałem w imieniu wnioskodawcy, musi opierać się przede wszystkim na postanowieniach statutu związku, jak również danych zawartych w odpisie z Krajowego Rejestru Sądowego. Statut Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców nie odnosi się wprost do kompetencji jakiegokolwiek organu tego związku, polegającej na występowaniu z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm. Prezydium Związku podejmując uchwałę w tym zakresie, powołało się na postanowienia § 26 pkt 3 lit. a statutu, który przekazuje do kompetencji tego organu reprezentowanie Związku m.in. wobec władz sądowniczych. Jednocześnie, zgodnie z § 26 pkt 1, Prezydium Zarządu Krajowego jest tym organem związku, który kieruje na bieżąco jego działalnością w okresie pomiędzy posiedzeniami Zarządu Krajowego. Wyłącznie w tym zakresie zatem, do kompetencji Prezydium Zarządu Krajowego należą wszystkie sprawy, o których jest mowa w § 26 pkt 3 statutu, w tym także reprezentowanie związku względem władz sądowniczych.

Jak podkreślał już wielokrotnie Trybunał Konstytucyjny, występowanie z wnioskiem o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm nie należy do „bieżącej działalności” jakiegokolwiek podmiotu, określonego w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 (por. postanowienia TK z: 14 stycznia 2003 r., Tw 71/02, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 161; 17 lutego 2003 r., Tw 70/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 76 oraz 3 lipca 2003 r., Tw 8/03, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 165). Możliwość kwestionowania przed Trybunałem Konstytucyjnym zgodności aktów normatywnych z Konstytucją, jest wyjątkowym środkiem prawnym przyznanym tym podmiotom w ustawie zasadniczej. W związku z tym, podjęcie uchwały o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału jest zawsze czynnością o charakterze nadzwyczajnym i jako takie nie może być dokonane w ramach prowadzenia bieżącej działalności danej organizacji. Mając to na względzie należy uznać, że Prezydium Zarządu Krajowego nie jest organem uprawnionym do skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w imieniu Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców. Z uwagi na fakt, że podjęcie uchwały o wystąpieniu z wnioskiem jest sprawą „nie objętą postanowieniami statutu”, to zgodnie z § 44 statutu, jedynym podmiotem związku uprawnionym do inicjowania postępowania przed Trybunałem jest Zarząd Krajowy. Jest to także jedyny organ uprawniony do reprezentacji Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym, co dodatkowo skłania do uznania go za organ legitymowany do podjęcia uchwały w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału. Mając powyższe wyjaśnienia na względzie należy uznać, iż wniosek sporządzony na podstawie uchwały podjętej przez Prezydium Zarządu Krajowego Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców pochodzi od podmiotu nieuprawnionego do inicjowania postępowania w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm. Stanowi to samoistną przesłankę odmowy nadania mu dalszego biegu.

2. Uchwała uprawnionego organu wnioskodawcy, stanowiąca podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału, musi w sposób precyzyjny określać przedmiot zaskarżenia, poprzez dokładne wskazanie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części oraz zawierać sformułowanie zarzutu niezgodności z aktem wyższego rzędu. Sformułowanie zarzutu stanowi przejaw, wyrażanej przez skarżącego, negatywnej oceny, co do hierarchicznej zgodności norm. Polega ona na skonkretyzowaniu relacji między kwestionowanym aktem normatywnym (lub jego częścią), a wyraźnie określonym wzorcem, stanowiącym podstawę kontroli. Dopiero tak rozumiany związek między normą kontrolowaną, a normatywnym wzorcem, wyznacza przedmiotowe granice kontroli sprawowanej przez Trybunał Konstytucyjny.

Uchwała Prezydium Zarządu Krajowego Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców, przedłożona Trybunałowi Konstytucyjnemu wraz z wnioskiem z 13 grudnia 2004 r., nie zawiera precyzyjnego wskazania, które przepisy ustawy z 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach, miałyby stanowić wzorzec kontroli względem kwestionowanego przez wnioskodawcę rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 16 czerwca 2003 r. Brak jest także dokładnego przywołania przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 4 lipca 2002 r., mających podlegać kontroli Trybunału z punktu widzenia określonych w uchwale wzorców w postaci art. 2 oraz 32 Konstytucji. Tego rodzaju wadliwość uchwały podjętej przez Prezydium Zarządu Krajowego, uniemożliwia uznanie jej za skutecznie złożone przez związek, oświadczenie woli wystąpienia z wnioskiem, o którym mowa w art. 191 ust. 1 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny może bowiem orzekać jedynie na podstawie konkretnie sformułowanych zarzutów niekonstytucyjności i w żaden sposób nie jest władny zastępować wnioskodawcy w ich formułowaniu (por. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 21 sierpnia 2003 r., Tw 21/03, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 168 oraz 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).

3. Na marginesie powyższych rozważań Trybunał Konstytucyjny wyraża swoje krytyczne stanowisko wobec praktyki wnioskodawcy w zakresie wykonywania zarządzeń sędziego Trybunału wydawanych pod rygorem nie nadania wnioskowi dalszego biegu. W piśmie wnioskodawcy z 2 lutego 2005 r. brak jest oznaczenia sprawy. Przed Trybunałem toczą się dwie odrębne sprawy z wniosków Niezależnego Związku Zawodowego Kierowców pochodzących z tego samego dnia, a w obu sprawach wydane zostały 25 stycznia 2005 r. zarządzenia w sprawie uzupełnienia braków tychże wniosków. Również merytoryczna treść wspomnianego pisma wnioskodawcy nie daje jednoznacznej odpowiedzi, której z tychże spraw dotyczy. Ponieważ w piśmie tym wskazuję się jako pierwszy akt normatywny ustawę o cenach Trybunał uznał, że wspomniane pismo wnioskodawcy dotyczyło uzupełnienia braków formalnych występujących w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na względzie, Trybunał orzekł jak w sentencji.

3

3