147/3B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 15 marca 2005 r.

Sygn. akt Ts 29/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jerzego Gila w sprawie zgodności:

art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) z art. 32 ust. 1 i 2, art. 67 ust. 1 oraz art. 69 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 21 lutego 2005 r. pełnomocnik skarżącego wniósł o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.). Wymieniona regulacja pozbawia, w ocenie skarżącego, osoby odbywające karę pozbawienia wolności prawa do świadczeń z pomocy społecznej, co narusza tym samym art. 32 ust. 1 i 2, art. 67 ust. 1 oraz art. 69 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny. Skarżący, jako osoba niepełnosprawna całkowicie niezdolna do pracy pobierał do 1 maja 2004 r., tj. do wejście w życie zaskarżonej regulacji, 30% przyznanego mu na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy zasiłku stałego wyrównawczego. W dniu 1 czerwca 2004 r. otrzymał z Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Toruniu, pismo informujące go, iż w związku z wejściem w życie nowej ustawy decyzja, na podstawie której otrzymywał dotychczas świadczenie z pomocy społecznej wygasła z mocy prawa (art. 149 ust. 1), natomiast zgodnie z art. 13 skarżącemu, jako osobie pozbawionej wolności, nie przysługuje już prawo do świadczeń z pomocy społecznej.

Fakt pozbawienia skarżącego prawa do zasiłku stałego wyrównawczego narusza, w jego ocenie, następujące konstytucyjne prawa i wolności: wynikające z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji prawo do równego traktowania przez władze publiczne i zakaz dyskryminacji, których naruszenie stanowi konsekwencję słabszej pozycji tych z osób niepełnosprawnych, które odbywają karę pozbawiania wolności; prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo (art. 67 ust. 1 Konstytucji), poprzez pozbawienie go świadczenia gwarantującego przynajmniej minimum życiowe. Skarżący wskazuje ponadto na naruszenie prawa do otrzymania ze strony władzy publicznej pomocy w zabezpieczeniu jego egzystencji jako osoby niepełnosprawnej (art. 69 Konstytucji).

Uzasadniając dotrzymanie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej skarżący wskazuje, iż pismo z MOPR-u w Toruniu otrzymał 1 czerwca 2004 r., zaś 23 czerwca wystąpił z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi konstytucyjnej. Postanowieniem z 10 listopada 2004 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy ustanowił dla niego radcę prawnego, który następnie został wyznaczony przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Bydgoszczy. Pismo OIRP informujące o wyznaczeniu pełnomocnika zostało doręczone 16 grudnia 2004 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna stanowi kwalifikowany środek ochrony konstytucyjnych praw i wolności. Oznacza to, iż jej wniesienie uwarunkowane zostało uprzednim spełnieniem szeregu przesłanek wynikających bezpośrednio z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Zgodnie ze wskazanymi powyżej regulacjami w trybie skargi konstytucyjnej można dochodzić ochrony tylko takich konstytucyjnych praw i wolności, do których naruszenia doszło na skutek wydania przez sąd lub organ administracji publicznej rozstrzygnięcia opartego na zaskarżonym przepisie. Dla wykazania legitymacji prawnej do wystąpienia ze skargą wymagane jest bowiem wystąpienie konkretnego, a nie tylko abstrakcyjnego naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania, wskazany powyżej warunek nie został spełniony.

Naruszenia przysługującego mu prawa skarżący upatruje nie tyle w wygaśnięciu wydanej na podstawie poprzednio obowiązującej regulacji decyzji przyznającej mu ograniczone prawo do zasiłku stałego wyrównawczego, ile w niemożności uzyskania na gruncie aktualnie obowiązującej regulacji takiego zabezpieczenia społecznego. Wskazane w skardze pismo MOPR-u wprawdzie informuje, powołując się na zaskarżony przepis, o nieprzysługiwaniu skarżącemu prawa do zasiłku wyrównawczego, jednakże pismo to nie stanowi jeszcze „ostatecznego rozstrzygnięcia” w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej przyznanie świadczenia z pomocy społecznej odbywa się w formie decyzji administracyjnej (art. 106 ust. 1 ustawy). Dla stwierdzenia zatem, iż doszło do konkretnego naruszenia praw konstytucyjnych, których ochrony skarżący chce dochodzić w drodze skargi konstytucyjnej, wymagane jest uzyskanie przez niego decyzji wydanej w oparciu o zaskarżoną regulację, odmawiającej mu prawa do świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej. Ponadto, aby decyzja ta uzyskała walor „ostatecznego” rozstrzygnięcia, należy wyczerpać wszystkie przysługujące skarżącemu w ramach drogi prawnej środki odwoławcze (zob. art. 46 ust. 1 ustawy o TK). Spełnienie wskazanych powyżej wymogów stanowi warunek konieczny (lecz niewystarczający) przekazania skargi do merytorycznego rozpoznania. Wniesienie skargi zanim zostaną one spełnione uznać należy za przedwczesne.

Na marginesie wskazać należy, iż fakt nieuzyskania rozstrzygnięcia na podstawie zaskarżonej regulacji nie zamyka drogi do kontroli jej konstytucyjności. Może ona nastąpić w trybie wniosku o ustalenie zgodności z Konstytucją, do którego złożenia uprawniony jest m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich (art. 191 Konstytucji).

Biorąc powyższe pod uwagę, należało orzec jak na wstępie.

2