102/3B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 8 lutego 2005 r.

Sygn. akt Tw 49/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Zdyb,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Powiatu Lipskiego o zbadanie zgodności:

§ 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie ustalenia granic, zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowości statusu miasta (Dz. U. Nr 169, poz. 1767) z art. 3, art. 3a i art. 3b ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.), art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zm.), art. 5 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607) oraz art. 2 i art. 15 ust. 2 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE:

W dniu 10 listopada 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Rady Powiatu Lipskiego o zbadanie zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie ustalenia granic, zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowości statusu miasta (Dz. U. Nr 169, poz. 1767) z art. 3, art. 3a i art. 3b ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.), art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr. 142, poz. 1591 ze zm.), art. 5 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607) oraz art. 2 i art. 15 ust. 2 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 6 grudnia 2004 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, przez sprecyzowanie, w jakim zakresie zaskarżone przepisy rozporządzenia Rady Ministrów są niezgodne z powołanymi we wniosku wzorcami kontroli, wskazanie przepisu prawa upoważniającego Przewodniczącego Zarządu Powiatu Lipskiego do podpisania wniosku Rady Powiatu Lipskiego, doręczenie oryginału oraz 4 kopii uchwały Rady Powiatu Lipskiego będącej podstawą wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego oraz doręczenie 4 kopii wniosku.

W piśmie z 20 grudnia 2004 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm. Legitymacja tego rodzaju podmiotów ma jednak charakter ograniczony. Mogą one kwestionować hierarchiczną niezgodność norm jedynie w zakresie tych aktów normatywnych, które dotyczą spraw objętych ich zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Spełnienie tego wymogu konstytucyjnego oraz przesłanek ustawowych wynikających z art. 32 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), stanowi warunek dopuszczalności wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i podlega weryfikacji w trybie wstępnego rozpoznania na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Zarządzeniem sędziego z 6 grudnia 2004 r. wnioskodawca wezwany został, pod rygorem odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu, do wskazania w jakim zakresie § 1 pkt 2 kwestionowanego rozporządzenia Rady Ministrów, jest niezgodny z powołanymi we wniosku wzorcami kontroli. Tak sformułowane żądanie, miało doprowadzić do precyzyjnego ustalenia treści zarzutu zawartego we wniosku, a tym samym umożliwić wskazanie jego przedmiotowych granic, stanowiących jednocześnie granice kognicji Trybunału. W piśmie z 20 grudnia 2004 r. wnioskodawca stwierdza, iż niezgodność § 1 pkt 2 kwestionowanego rozporządzenia Rady Ministrów z łącznie wskazanymi wzorcami kontroli, polega na naruszeniu dotychczasowych więzi społecznych i gospodarczych oraz ograniczeniu zdolności wykonywania zadań publicznych przez powiat lipski i gminę Solec. Jednocześnie wnioskodawca wskazuje, że zmiana granic dokonana na podstawie § 1 pkt 2 kwestionowanego rozporządzenia Rady Ministrów, nastąpiła pomimo negatywnych opinii mieszkańców zainteresowanych gmin.

2. Kontrola konstytucyjności przepisów prawa dokonywana przez Trybunał Konstytucyjny, musi zawsze odnosić się ściśle do konstytucyjnie określonego zakresu kompetencji Trybunału. Wskazany w art. 188 Konstytucji zakres spraw podlegających kognicji Trybunału Konstytucyjnego, wyklucza możliwość dokonywania oceny rozstrzygnięć prawodawczych w oparciu o kryterium celowości. Badanie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów, określającego granice jednostek samorządu terytorialnego, polega jedynie na ocenie formalnej prawidłowości dokonanych zmian. Trybunał może zweryfikować, czy modyfikacja granic jednostek samorządu terytorialnego nastąpiła przy dochowaniu trybu wskazanego w ustawie. Niezbędnym elementem, pozwalającym Radzie Ministrów na ustalenie granic gmin lub powiatów, jest zasięgnięcie przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej, opinii zainteresowanych rad gmin lub rad powiatów, poprzedzonych odpowiednimi konsultacjami z mieszkańcami. Negatywna opinia, wyrażona przez odpowiednie organy zainteresowanych jednostek samorządu terytorialnego oraz ich mieszkańców, nie stanowi wiążącego kryterium przy podejmowaniu przez Radę Ministrów decyzji dotyczącej granic tych jednostek. Jak wynika z wniosku oraz pisma z 20 grudnia 2004 r., zmiana obszaru gminy Solec nad Wisłą w powiecie lipskim poprzedzona została odpowiednimi konsultacjami społecznymi. Tym samym, dochowano trybu dokonywania zmian granic powiatu, wskazanych w ustawie o samorządzie powiatowym. Ocena słuszności takiego rozwiązania mogłaby mieć miejsce jedynie w przypadku rażącego pogwałcenia konstytucyjnych kryteriów określania zasadniczego podziału terytorialnego państwa. Musiałaby ona uwzględniać także stanowisko pozostałych jednostek samorządu terytorialnego, których granice uległy zmianie.

3. Zarządzeniem sędziego, wezwano wnioskodawcę także do wskazania przepisu prawa, upoważniającego Przewodniczącego Rady Powiatu Lipskiego do podpisania wniosku Rady Powiatu Lipskiego. W piśmie z 20 grudnia 2004 r. wnioskodawca wyjaśnia, iż zgodnie z uchwałą Rady Powiatu Lipskiego z 28 września 2004 r. Nr XXII/138/2004, Przewodniczący Zarządu Powiatu był umocowany do występowania w sprawie wniosku, w tym również do jego podpisania. Jednocześnie, do pisma dołączono dodatkowe kopie wniosku, podpisane także przez Przewodniczącego Rady Powiatu w Lipsku.

Odnosząc się do wyjaśnień wnioskodawcy należy stwierdzić, iż uchwała Rady Powiatu w Lipsku stanowiąca podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, zawiera dwa odmienne upoważnienia. Zgodnie z § 2 uchwały, Przewodniczący Zarządu Powiatu uzyskał umocowanie do działania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Spełnia ono funkcję pełnomocnictwa procesowego i obejmuje dokonywanie wszelkich czynności procesowych, odnoszących się do skutecznie zainicjowanego postępowania przed Trybunałem. Przewodniczącego Zarządu Powiatu można zatem traktować, zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o TK, jako umocowanego przedstawiciela Rady Powiatu Lipskiego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Odmienny charakter ma upoważnienie zawarte w § 3 uchwały Rady Powiatu w Lipsku. Na mocy tego postanowienia, Rada przekazała Zarządowi Powiatu wykonanie uchwały, będącej podstawą wszczęcia postępowania przed Trybunałem. Zarząd Powiatu został zatem umocowany do sporządzenia wniosku w granicach wskazanych w uchwale oraz jego wniesienia do Trybunału Konstytucyjnego.

Należy stwierdzić, iż podpisanie wniosku przez Przewodniczącego Zarządu Powiatu, nie świadczy jednoznacznie o wykonaniu przez cały Zarząd Powiatu, upoważnienia zawartego w § 3 uchwały. Wnioskodawca, mimo wyraźnego żądania Trybunału zawartego w zarządzeniu sędziego, nie powołuje żadnego przepisu prawa, pozwalającego stwierdzić, iż do wykonania uchwały Rady przez Zarząd Powiatu wystarcza jedynie stosowne oświadczenie woli wyrażone przez Przewodniczącego Zarządu. W tym stanie rzeczy należy uznać, iż uchwała Rady Powiatu w Lipsku, będąca podstawą wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym nie została wykonana, a wniosek skierowany do Trybunału pochodzi od podmiotu nieuprawnionego, co stanowi również samoistną przesłankę odmowy nadania biegu temu wnioskowi.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny postanowił, jak w sentencji.

2