119/3B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 24 stycznia 2005 r.

Sygn. akt Ts 121/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wiesław Johann,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Adama Kietlińskiego w sprawie zgodności:

art. 1 ust. 1 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 15, poz. 82) w zw. z art. 1 ustawy z dnia 15 sierpnia 1944 r. o tymczasowym trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. Nr 1, poz. 3) z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8 ust. l i 2, art. 21 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 64 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483),

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 1 ust. 1 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U Nr 15, poz. 82) w zw. z art. 1 ustawy z dnia 15 sierpnia 1944 r. o tymczasowym trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz. U. Nr 1, poz. 3) jest niezgodny z art. 99 ustawy z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 44, poz. 267 ze zm.; dalej: Konstytucja marcowa lub Konstytucja z 1921 r.) oraz z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8 ust. l i 2, art. 21 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 64 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483).

Orzeczeniem organu władzy, z którym skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw i wolności konstytucyjnych jest wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach - Wydział Cywilny z 15 października 2003 r. (sygn. akt I C 61/03) w zw. z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie - Wydział Cywilny z 20 stycznia 2004 r. (sygn. akt I Ca 651/03). Wyżej wymienione orzeczenia naruszają konstytucyjne zasady ochrony własności (art. 21 i 64 Konstytucji), nienaruszalności istoty praw podmiotowych (art. 31 ust 3 Konstytucji) oraz pewności prawa, praworządności działań organów państwowych i gwarancji naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej (art. 2, art. 5, art. 7, art. 8 i art. 77 Konstytucji).

Orzeczenia wskazane w skardze, opierając się na przepisie z art. 1 ust. 1 dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 15, poz. 82) spowodowały, iż skarżący został pozbawiony własności działki leśnej o nr w ewidencji gruntów 758, a co za tym idzie naruszono jego podmiotowe prawa i wolności.

Art. l ust. 1 dekretu PKWN z 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa w zasadniczy sposób narusza przepisy konstytucyjne ujęte w petitum skargi. W szczególności zaskarżony przepis stanowił, iż przedmiotem własności państwowej stawały się z mocy prawa i bez odszkodowania lasy i grunty leśne o obszarze ponad 25 ha stanowiące własność lub współwłasność osób fizycznych i prawnych. Sformułowanie takie stoi w wyraźnej sprzeczności z art. 21 i 64 Konstytucji gwarantującymi nienaruszalności własności poza ściśle określonymi przypadkami i zawsze za odszkodowaniem. Przepis ten już w chwili wydania stał w rażącej sprzeczności z art. 99 Konstytucji z 1921 r. PKWN, czyli organ wydający dekret zawierający zaskarżony przepis, przyjął Konstytucję z 1921 r. za podstawę swego funkcjonowania. Sprzeczność ta dyskwalifikuje przedmiotową regulację pozbawiając ją znamion prawa. Państwo prawa nie może honorować zapisów i reguł, które godzą w podstawowe prawa człowieka, do jakich należy prawo własności. Jedyną możliwością przywrócenia stanu zgodnego z prawem jest, według skarżącego, usunięcie zaskarżonego przepisu z systemu prawnego mocą orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna jest dopuszczalna, o ile skarżący wyczerpie drogę prawną. W pojęciu drogi prawnej mieszczą się wszystkie przysługujące skarżącemu środki zaskarżenia. Wykorzystanie tych środków, celem wyczerpania drogi prawnej, jest obowiązkiem skarżącego i nie zależy od subiektywnej oceny zasadności ich wnoszenia. U podstaw takiego rozumienia obowiązku wyczerpania drogi prawnej leży zasada subsydiarności skargi konstytucyjnej jako środka ochrony konstytucyjnych wolności i praw (por. postanowienie z 28 czerwca 2001 r., sygn. Ts 27/01, OTK ZU nr 5/2001, poz. 156) W niniejszej sprawie sądy powszechne oddaliły roszczenie skarżącego odnośnie działki, której wartość wynosi ponad 200 tys. zł. Wartość przedmiotu zaskarżenia jest więc wyższa od kwoty wskazanej w art. 392¹ § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), tak więc skarżącemu przysługiwało prawo do złożenia kasacji. Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej skarżący nie wystąpił ze skargą kasacyjną, uznając że skarga taka mu nie przysługuje. Niezłożenie skargi kasacyjnej oznacza niespełnienie wymogu z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Ponadto skarga konstytucyjna nie może otrzymać dalszego biegu, gdyż skarżący nie uzupełnił w terminie braków, o których mowa w art. 36 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego wzywające do uzupełnienia braków skarżący otrzymał 26 lipca 2004 r., natomiast pismo procesowe uzupełniające braki zostało złożone 4 sierpnia 2004 r., a więc z przekroczeniem siedmiodniowego terminu, o którym mowa w cytowanym wyżej przepisie. Nieuzupełnienie w terminie braków skargi konstytucyjnej skutkuje, w myśl art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym odmową nadania jej dalszego biegu.

Poza zakresem właściwości Trybunału Konstytucyjnego leży badanie zgodności zaskarżonych przepisów z art. 99 Konstytucji marcowej. Z art. 188 pkt 1 Konstytucji wynika, że Trybunał Konstytucyjny bada zgodność zaskarżonych aktów normatywnych z obowiązującą Konstytucją. Jedynie badanie trybu wydania zaskarżonego aktu oraz kompetencji organu wydającego ten akt może się odbywać w oparciu o przepisy rangi konstytucyjnej obowiązujące w chwili jego wydania. Art. 99 Konstytucji Marcowej nie odnosi się jednak ani do trybu wydawania aktów normatywnych, ani nie określa prawotwórczych kompetencji organów państwa.

Mając powyższe na względzie należało orzec, jak w sentencji.