123/3B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 3 listopada 2004 r.

Sygn. akt Ts 130/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Albina, Teresy i Józefa Lada w sprawie zgodności:

art. 393³ § 1 ust. 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

Skarżący w skardze konstytucyjnej z 13 lipca 2004 r. zażądali zbadania zgodności art. 393³ § 1 ust. 3 k.p.c. z art. 79 Konstytucji. Na podstawie zaskarżonego przepisu Sąd Najwyższy postanowieniem z 23 kwietnia 2004 r. odrzucił kasację od orzeczenia Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu w sprawie I Ca 2/01. Zdaniem skarżących o ile podstawy kasacji są zrozumiałe, bo polegają na wskazaniu naruszonych przepisów prawa materialnego procesowego, to okoliczności uzasadniające rozpoznanie są wręcz niemożliwe nawet do odgadnięcia. Pomiędzy ust. 2 zaskarżonego przepisu a ust. 3 nie ma sprzeczności, ale nie ma i spójności. Podstawy kasacyjne są tożsame z okolicznościami, które uzasadniają kasację. Ustawodawca dopuścił się błędu nie tylko natury logicznej, ale i semantycznej - posłużył się różnymi nazwami. Przy pomocy zaskarżonego przepisu można odrzucić każdą kasację niezależnie od tego czy podstawy jej były uzasadnione. To znaczy, że prawo zostało naruszone przez sąd niższej instancji niezależnie od tego, że orzeczenie sądu jest niesprawiedliwe (art. 45 Konstytucji). Wbrew art. 77 ust. 2 Konstytucji powyższy zaskarżony przepis zezwala na zamknięcie drogi do dalszego dochodzenia słusznych praw tylko dlatego, że piszący kasację adwokat czy radca prawny okoliczności uzasadniające jej rozpoznanie przedstawił inaczej niż je wyobrażał sobie sędzia rozpoznający sprawę albo ograniczył się do podstaw kasacji, czyli wskazał naruszenie prawa przez sąd.

Ustawodawca odpowiedzialność za wynik sprawy przerzucił z sądu na piszącego kasację. Nie byłoby w tym niebezpieczeństwa, gdyby piszący kasację wiedział, co oznaczają te okoliczności. Sam wymóg, że okoliczności te muszą być jasne, jednoznaczne, oczywiste niczego nie wyjaśnia, a to, że muszą odpowiadać formule z art. 393 k.p.c. tym bardziej nic nie mówi, bo przepis ten nie przewiduje żadnej formuły. Przepis art. 393 § 1 k.p.c. jest zaprzeczeniem tych wszystkich wymogów i stanowi sztuczny twór umożliwiający zamknięcie drogi do dochodzenia praw, a więc jest zaprzeczeniem konstytucyjnego art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Zdaniem skarżących norma prawna powinna być zrozumiała dla jej adresatów. Tymczasem brzmienie zaskarżonego przepisu powoduje, iż strona nie ma możliwości ustrzec się przed zarzutem, że okoliczności uzasadniające kasację zostały źle przedstawione.

Wezwani zrządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej skarżący w piśmie procesowym z 20 września 2004 r. oświadczyli, że błędnie wskazali jako wzorzec konstytucyjny art. 79 Konstytucji. Wnoszą oni o zbadanie zgodności zaskarżonego przepisu z art. 77 ust. 2 Konstytucji. W piśmie procesowym powtórzono zarzuty sformułowane w skardze konstytucyjnej, w szczególności skarżący podkreślili, że zaskarżony przepis zamyka im drogę do sądu i jest niesprawiedliwy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarżący powinien wskazać wolności lub prawa konstytucyjne naruszone zaskarżonym przepisem ustawy oraz określić sposób ich naruszenia. Z kolei z art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wynika, że skarżący powinien sformułować zarzut niezgodności z Konstytucją zaskarżonego przepisu. Spełnienie powyższych wymogów następuje wtedy, gdy formułowane w skardze konstytucyjnej zarzuty znajdują oparcie w przepisach Konstytucji stanowiących wzorce dla badania konstytucyjności zaskarżonych aktów normatywnych. Jeżeli zarzuty, na których opiera się skarga konstytucyjna nie spełniają takiego wymogu, a w szczególności, gdy nie są one prawnie relewantne do normatywnej treści przepisów Konstytucji, skargę należy uznać za oczywiście bezzasadną i odmówić nadania jej dalszego biegu.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Skarżący formułują zarzut naruszenia art. 77 ust. 2 Konstytucji, abstrahują jednak od treści tego przepisu. Art. 77 ust. 2 Konstytucji ujmuje prawo do sądu w formule niejako „negatywnej”; jest to adresowany do ustawodawcy zakaz stanowienia przepisów, które zamykałyby komukolwiek drogę sądową do dochodzenia naruszonych wolności i praw. Wyjątek od tej zasady jest dopuszczalny tylko na podstawie wyraźnego postanowienia konstytucyjnego (zob. wyroki TK: K. 28/97, OTK ZU nr 4/1998, poz. 50; K. 1/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 3; K. 20/98, OTK ZU nr 5/1999, poz. 93). W przypadku skarżących nie doszło jednak do zamknięcia drogi sądowej, gdyż ich sprawa była rozpatrywana przez sądy dwóch instancji. Tak, więc zarzut naruszenia art. 77 ust. 2 Konstytucji należy uznać za oczywiście bezzasadny. Skarżący zdają się nie odróżniać prawa dostępu do sądu, o którym mowa w art. 77 ust. 2, prawa do sprawiedliwego rozpoznania sprawy, o którym mowa w art. 45 ust. 1 i prawa do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji, o którym mowa w art. 78 Konstytucji. Pomimo wezwania do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej skarżący w piśmie procesowym nadal wskazują wyłącznie na naruszenie art. 77 ust. 2 Konstytucji. Nie można uznać, iż podstawą skargi konstytucyjnej skarżący uczynili zarzut naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji. W skardze wskazano jedynie, iż zaskarżony przepis ustawy jest niesprawiedliwy. Tak sformułowany zarzut nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 3 i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Na marginesie należy zauważyć, że skarżący nie wykonali zarządzenia sędziego wzywającego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej również w kwestii wskazania, czy czynią oni przedmiotem skargi art. 393 k.p.c. Skarżący odwołując się do tego przepisu w uzasadnieniu skargi, niekiedy wskazują też na art. 393 § 1 pkt 3, choć tak oznaczonego przepisu nie zawiera kodeks postępowania cywilnego. Niewykonanie powyższego zarządzenia skutkuje, na mocy art. 36 ust. 3 ustawy o TK odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Ze względu na wyrażoną w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zasadę skargowości Trybunał Konstytucyjny nie może badać z urzędu zgodności zaskarżonego przepis ustawy z niewskazanymi w skardze konstytucyjnej wzorcami konstytucyjnymi.

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.