278

POSTANOWIENIE

z dnia 27 kwietnia 2004 r.

Sygn. akt Ts 208/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zdzisława Kegla w sprawie zgodności:

art. 63 ust. 4 ustawy z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) z art. 60 i art. 78 w zw. z art. 177 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 63 ust. 4 ustawy z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) jest niezgodny z art. 60, art. 78 i art. 177 Konstytucji. Naruszenie art. 78 i art. 177 Konstytucji polega, zdaniem skarżącego, na tym, że ustawa o szkolnictwie wyższym nie stanowi do jakiego sądu może się odwołać dziekan wydziału od decyzji Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Wezwany zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw przez zaskarżony przepis ustawy, skarżący podniósł, iż art. 63 ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym narusza jego prawo dostępu do służby publicznej wynikające z art. 60 Konstytucji oraz pozbawia go prawa do zaskarżenia decyzji Ministra Edukacji do sądu.

Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej, została ona złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Uchwałą z 20 maja 2002 r. Komisja Wyborcza Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego wybrała skarżącego na stanowisko Dziekana Wydziału. Senat Uniwersytetu Wrocławskiego 26 czerwca 2002 r. uznał ten wybór za zgodny z prawem. Uczelniana Komisja Wyborcza 16 lipca 2002 r. zwróciła się do Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu o podjęcie decyzji w sprawie wyboru Dziekana Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii. W odpowiedzi Ministerstwo przedstawiło swoje stanowisko doręczone Komisji 31 lipca 2002 r. Minister zakwestionował zgodność z prawem dokonanego wyboru, a Senat Uniwersytetu Wrocławskiego uchwałą z 25 września 2002 r. uchylił akt wyboru na stanowisko Dziekana Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii. Decyzją z 18 listopada 2002 r. Minister Edukacji Narodowej i Sportu potwierdził zgodność tej ostatniej uchwały z prawem. Skarżący 12 września 2002 r. wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę, która postanowieniem NSA z 6 marca 2002 r. (sygn. akt II SA/Wr 2583/02) została odrzucona jako przedwczesna. Kolejna skarga na uchwałę Senatu Uniwersytetu Wrocławskiego z 25 września 2002 r. złożona przez skarżącego została odrzucona postanowieniem NSA z 18 września 2003 r. (sygn. akt II SA/Wr 659/03). Zdaniem NSA skarga została złożona po terminie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej. Wymóg ten wynika z zasady subsydiarności skargi konstytucyjnej, jako środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Skarżący w celu ochrony swych konstytucyjnych praw powinien skorzystać z wszystkich przysługujących mu środków prawnych, następnie może wystąpić ze skargą konstytucyjną. O skorzystaniu ze środka prawnego można wszakże mówić wówczas, gdy doszło do jego skutecznego złożenia, a więc w formie umożliwiającej jego rozpoznanie. Innymi słowy skarżący powinien spełnić wszystkie wymogi wiążące się z wniesieniem danego środka prawnego. Niespełnienie takich wymogów powodujące nieskuteczne złożenie środka prawnego oznacza, iż niespełniony jest również wymóg wyczerpania drogi prawnej, tym samym skardze należy odmówić dalszego biegu (por. postanowienie z 12 kwietnia 2002 r., sygn. Ts 21/02, OTK ZU nr 2/B/2002, poz. 184). Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. W postępowaniu sądowo administracyjnym dla wyczerpania drogi prawnej konieczne jest złożenie skargi do sądu administracyjnego. Skarżący złożył wprawdzie skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego została ona jednak uznana za przedwczesną. Kolejna skarga została odrzucona jako złożona po terminie. Z powyższego wynika, iż skarżący nie dopełnił wymogów przewidzianych prawem i nie złożył skutecznie skargi w postępowaniu sądowo-administracyjnym, tym samym nie wyczerpał drogi prawnej w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Skarżący jako ostateczne orzeczenie o swych konstytucyjnych prawach wskazuje postanowienie NSA z 16 września 2003 r. Postanowienie to nie zostało jednak wydane na podstawie zaskarżonego przepisu, a jego przedmiotem nie jest ocena zgodności z prawem uchwały Senatu Uniwersytetu Wrocławskiego z 25 września 2002 r. Podstawę rozstrzygnięcia NSA stanowił art. 35 ust. 1, 2 i 3 oraz art. 34 ust. 3 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Należy też podkreślić, iż odrzucenie skargi nastąpiło nie ze względu na podnoszony przez skarżącego, brak w ustawie o szkolnictwie wyższym przepisu, który wskazywałby do jakiego sądu powinien odwołać się dziekan wydziału kwestionujący decyzje Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Odrzucenie skargi nastąpiło ze względu na złożenie jej po terminie. Przekroczenie terminu do złożenia skargi uniemożliwiło NSA wypowiedzenie się, co do swej właściwości i realizacji prawa do sądu skarżącego oraz ewentualnego naruszenia prawa przez organy Uczelni i Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w zakresie dostępu skarżącego do służby publicznej.

Wskazując na postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 września 2003 r. skarżący mógłby przedmiotem skargi uczynić art. 35 ustawy o NSA w zakresie dostępu do sądu. W piśmie procesowym z 29 stycznia 2003 r. skarżący możliwość taką jednoznacznie wykluczył.

Na marginesie należy podkreślić, iż skarżący w sposób niezasadny łączy pozbawienie go prawa do zaskarżania decyzji Ministra Edukacji Narodowej i Sportu do sądu z naruszeniem art. 78 Konstytucji. Prawo zaskarżania decyzji administracyjnych do sądu nie wynika z tego przepisu, który gwarantuje możliwość zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. W przypadku skarżącego zarzut zamknięcia drogi do sądu mógłby uzasadniać naruszenie art. 77 ust. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji. Skarżący nie wskazuje jednak tych przepisów jako wzorców konstytucyjnych.

Skarga konstytucyjna nie spełnia również wymogu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji źródłem tego naruszenia powinien być zaskarżony przepis ustawy, który jest niezgodny z Konstytucją. W skardze konstytucyjnej podniesiono szereg zarzutów naruszenia prawa przez organy Uczelni, Ministra Edukacji Narodowej i Sportu oraz Naczelny Sąd Administracyjny. Jedyny zarzut uzasadniający niekonstytucyjność zaskarżonego przepisu sprowadza się do stwierdzenia, iż ustawa nie wskazuje sądu, do jakiego powinien odwołać się dziekan wydziału od decyzji Ministra. Ze skargi konstytucyjnej nie wynika jednak, czy ustawa zamyka tym samym drogę do sądu oraz czy kwestia dostępu do sądu jest w przedmiotowej sprawie regulowana przepisami ustawy o szkolnictwie wyższym, czy też przepisami ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Na marginesie należy jedynie zauważyć, że art. 63 ust. 4 zaskarżonej ustawy nie reguluje w ogóle kwestii dopuszczalności drogi sądowej od orzeczeń zapadających w trakcie wyborów dziekana wydziału. Z kolei zarzuty dotyczące prawa dostępu do służby publicznej koncentrują się na sposobie interpretacji art. 63 ust. 4 ustawy o szkolnictwie wyższym. Tak sformułowane zarzuty odnoszą się jednak do płaszczyzny stosowania prawa i nie mogą być przedmiotem skargi konstytucyjnej. Wezwany zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do uzupełnienia braków skargi skarżący powtórzył, iż naruszono art. 60 Konstytucji pozbawiając go prawa do służby publicznej i art. 78 Konstytucji pozbawiając go prawa do sądu. Skarżący nie wskazał sposobu naruszenia swych praw przez zaskarżony przepis ustawy, tym samym nie wykonał zarządzenia sędziego wzywającego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak na wstępie.

3