241

POSTANOWIENIE

z dnia 28 stycznia 2004 r.

Sygn. akt Ts 122/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Adam Jamróz

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jerzego Włodarka w sprawie zgodności:

art. 42 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1 zd. 2, art. 76 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Jerzego Włodarka z 27 czerwca 2003 r. zarzucono, iż art. 42 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.) jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zd. 2, art. 76 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżący wskazał, iż w trybie art. 42 § 2 ustawy z 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze złożone zostało do Sądu Okręgowego w Szczecinie powództwo o uchylenie uchwały Zebrania Przedstawicieli Spółdzielni Mieszkaniowej „Wspólny Dom”, której skarżący jest członkiem. W powództwie tym zarzucono, iż jedynym statutowym organem uprawnionym do podejmowania zakwestionowanych uchwał było Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni. Wyrokiem z 7 czerwca 2001 r. (sygn. akt I C 979/99) Sąd Okręgowy w Szczecinie uwzględnił wspomniane powództwo. Na skutek apelacji złożonej przez spółdzielnię mieszkaniową, Sąd Apelacyjny w Poznaniu uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie i powództwo oddalił stwierdzając, iż w trybie art. 42 § 2 prawa spółdzielczego można domagać się wyłącznie uchylenia istniejących uchwał organów spółdzielni. Tymczasem podniesione w rozpoznawanym pozwie zarzuty zmierzały do wykazania, iż uchwały zostały podjęte przez podmiot, który nie miał charakteru organu spółdzielni. Nie zostały bowiem spełnione przesłanki umożliwiające zebraniu przedstawicieli wykonywania kompetencji zarezerwowanych w statucie dla Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni. W postępowaniu przed sądem apelacyjnym skarżący występował na prawach interwenienta ubocznego po stronie powoda.

Zdaniem skarżącego treść art. 42 § 2 prawa spółdzielczego nie spełnia wymogów dostatecznej określoności prowadząc do wątpliwości interpretacyjnych i niejednolitości w orzecznictwie sądowym. Jako przykład skarżący przytoczył orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 13 grudnia 1994 r. (sygn. akt I A Cr 688/94, opublikowane w „Wokandzie” 1995, nr 11), zgodnie z którym uchwały podjęte przez zebranie przedstawicieli członków spółdzielni w warunkach naruszenia obligatoryjnego przepisu art. 31 § 1 ustawy prawa spółdzielczego, podlegają uchyleniu na podstawie art. 42 ustawy jako niezgodne z prawem.

Skarżący zarzucił, iż niepewność co do trybu, w jakim należy kwestionować uchwały podjęte przez zebranie przedstawicieli członków spółdzielni, uniemożliwia skorzystanie z przysługującego skarżącemu prawa do sądu oraz narusza zasadę zaufania do państwa i stanowionego prawa.

Skarżący podniósł także, iż z uwagi na niejednoznaczną treść art. 42 § 1 prawa spółdzielczego, członek spółdzielni nie może dochodzić na drodze sądowej swoich praw wynikających z treści art. 76 Konstytucji. Wskazał przy tym, iż art. 189 kodeksu postępowania cywilnego, przewidujący możliwość złożenia powództwa o ustalenie przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa nie jest właściwym środkiem zaskarżania uchwał organów spółdzielni, zwłaszcza w perspektywie przestrzegania obligatoryjnych regulacji dotyczących możliwości zastępowania Walnego Zgromadzenia przez zebranie przedstawicieli członków spółdzielni.

Zdaniem skarżącego art. 42 § 2 prawa spółdzielczego został ujęty na tyle nieprecyzyjnie, że jego zastosowanie przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu zamknęło mu drogę sądową dochodzenia naruszonych praw.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną będącą przedmiotem rozpoznania wstępnego, stanowi zarzut naruszenia prawa do sądu i zamknięcia skarżącemu sądowej drogi dochodzenia naruszonych praw i wolności. Zarzut ten wszakże należy uznać za oczywiście bezzasadny, co zgodnie z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) skutkuje wydaniem postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż wskazane w skardze konstytucyjnej różnice interpretacyjne w zakresie stosowania art. 42 § 2 prawa spółdzielczego, nie zamykają skarżącemu sądowej drogi dochodzenia swoich roszczeń. Nawet bowiem przyjmując, iż wykluczone jest badanie w trybie art. 42 § 2 prawa spółdzielczego dopuszczalności przejęcia przez zebranie przedstawicieli kompetencji przysługujących walnemu zgromadzeniu członków spółdzielni, to zarzut ten może zostać podniesiony przed sądem w trybie określonym w art. 189 k.p.c.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, nie zamknął więc skarżącemu sądowej drogi dochodzenia naruszonych praw lub wolności, zwłaszcza, że złożenie powództwa w trybie przewidzianym w art. 189 kodeksu postępowania cywilnego nie jest ograniczone żadnym terminem. Dla oceny tej bez znaczenia jest fakt, czy przyjęta przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu interpretacja art. 42 § 2 prawa spółdzielczego była trafna, czy też nie.

W tym stanie rzeczy oczywiście bezzasadny jest także zarzut skarżącego pozbawienia go ochrony sądowej w zakresie praw, jakie członek spółdzielni mieszkaniowej może wywodzić treści art. 76 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził ponadto, iż oparcie skargi konstytucyjnej o sam zarzut naruszenia zasady zaufania do państwa i stanowionego prawa, nie spełnia przesłanek dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie z tym przepisem podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną jest wykazanie, iż w związku z wydaniem konkretnego orzeczenia organu władzy publicznej doszło do naruszenia podmiotowych praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Wyprowadzona z treści art. 2 Konstytucji zasada ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego prawa ma charakter gwarancyjny i samodzielnie nie określa podmiotowych praw lub wolności. Jej naruszenie może więc stanowić podstawę skargi konstytucyjnej wyłącznie wówczas, gdy zostanie ona odniesiona do konkretnych praw lub wolności skarżącego znajdujących się pod ochroną Konstytucji (por. postanowienia TK z: 17 lutego 1999 r., sygn. Ts 154/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 34; 21 września 1999 r., sygn. Ts 57/99 OTK ZU nr 2(32)/2000, poz. 71).

W skardze konstytucyjnej będącej przedmiotem rozpoznania wstępnego naruszenie zasady ochrony zaufania do państwa i stanowionego prawa powiązano z konstytucyjnym prawem do dochodzenia roszczeń w drodze postępowania sądowego. Jak jednak wcześniej już ustalono, zarzut ten okazał się oczywiście bezzasadny. Wyklucza to możliwość merytorycznego rozpoznania samego zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji.

Odnosząc się do sformułowanego w petitum skargi zarzutu niezgodności zakwestionowanej regulacji prawnej z art. 32 ust. 1 zd. 2 Konstytucji Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż skarżący nie przedstawił żadnego uzasadnienia tego zarzutu, co uniemożliwia jego rozpoznanie.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należało orzec, jak w sentencji.

3