POSTANOWIENIE

z dnia 2 grudnia 2003 r.

Sygn. akt Ts 127/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Pawła Budka w sprawie zgodności:

art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz. U. Nr 55, poz. 250 ze zm.) z art. 2 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 11 lipca 2003 r. pełnomocnik skarżącego zakwestionował zgodność art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz. U. Nr 55, poz. 250 ze zm.) z art. 2 i art. 217 Konstytucji RP.

W uzasadnieniu skargi pełnomocnik skarżącego wskazał, iż zaskarżony przepis przewidujący obowiązek wpłaty do budżetu państwa kwoty stanowiącej 100% sumy uzyskanej ze sprzedaży zakwestionowanych wyrobów lub usług, jako sankcji za nieoznaczenie wyrobów znakiem bezpieczeństwa, narusza konstytucyjną zasadę proporcjonalności pomiędzy efektami (celami) danej regulacji a ciężarami z niej wynikającymi dla obywatela. Ponadto, zdaniem pełnomocnika skarżącego, przedmiotowa sankcja jest podatkiem sui generis, i jako podatek powinna zostać nałożona, zgodnie z brzmieniem art. 217 Konstytucji, w drodze ustawy. W przedmiotowej sprawie warunek ten nie został spełniony, ponieważ dyrektor Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji zarządzeniem ustalił listę wyrobów podlegających obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczenie tym znakiem.

Skarga konstytucyjna sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny: w toku przeprowadzanej kontroli Inspektor Kontroli Skarbowej stwierdził, iż spółka cywilna PHU „ATU”, której jednym ze wspólników był skarżący, wprowadziła do obrotu płyn do mycia i spryskiwania szyb samochodowych bez wymaganego prawem certyfikatu. Powołując się na ten fakt i działając na podstawie zaskarżonego przepisu, w wyniku kontroli skarbowej z 12 maja 2000 r. stwierdzono, iż spółka jest zobowiązana wpłacić do budżetu państwa kwotę stanowiącą 100% sumy uzyskanej ze sprzedaży tego płynu. W dniu 2 czerwca 2000 r. wspólnicy złożyli do Inspektora Kontroli Skarbowej wniosek o usunięcie naruszenia prawa i odstąpienie od ukarania za brak certyfikatu. Inspektor, pismem z 1 lipca 2000 r. odmówił usunięcia naruszenia prawa stwierdzając, że do niego nie doszło. W związku z tym wspólnicy PHU „ATU” s.c. wystąpili do NSA ze skargą na wynik kontroli skarbowej z 12 maja 2000 r. Skarga ta została przez NSA oddalona wyrokiem z 8 lipca 2002 r. (sygn. akt I SA/Łd 1229/00), doręczonym skarżącemu 4 października 2002 r. W dniu 3 lutego 2003 r. skarżący zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o wniesienie rewizji nadzwyczajnej. Pismem z 7 kwietnia 2003 r. RPO odmówił wniesienia rewizji. W ocenie skarżącego pismo to jest ostatecznym rozstrzygnięciem w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i od daty jego otrzymania biegnie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej.

W międzyczasie Urząd Skarbowy w Zduńskiej Woli wydał decyzję z 4 sierpnia 2000 r. (US IV-861/1/2000), w której określił zaległości w niepodatkowej zależności budżetowej. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Izby Skarbowej w Łodzi z 24 października 2000 r. (S/W/IV-3-732-2/6,7,8/00).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 2 września 2003 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej poprzez m.in.: dokładne określenie, które z przysługujących skarżącemu konstytucyjnych praw lub wolności zostało naruszone oraz wskazanie, z którym z przytoczonych rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie tych praw.

W piśmie procesowym nadesłanym w odpowiedzi na powyższe zarządzenie, skarżący wskazał na następujące konstytucyjne prawa lub wolności naruszone przez wydane w sprawie rozstrzygnięcia: wolność działalności gospodarczej (art. 20 w zw. z art. 22 Konstytucji), konstytucyjna procedura nakładania opłat publicznych (art. 217 Konstytucji) oraz prawo do ochrony rodziny (art. 18 Konstytucji).

Naruszenie pierwszego ze wskazanych praw wiąże się, zdaniem skarżącego, z wydaniem rozstrzygnięć w oparciu o przepisy sprzeczne z zasadami demokratycznego państwa prawnego, tj. z zasadą sprawiedliwości społecznej, proporcjonalności oraz zasadą poprawnej legislacji. Wydanie tych rozstrzygnięć prowadzi także do długoletniej degradacji rodziny, co uzasadnia przyjęcie naruszenia prawa do ochrony rodziny. Naruszenie konstytucyjnej procedury nakładania opłat publicznych wynika zaś z faktu obowiązywania przedmiotowych opłat w konsekwencji podustawowego aktu prawnego, jakim było zarządzenie Dyrektora Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji z 20 maja 1994 r.

Skarżący wskazał, iż ostatecznym rozstrzygnięciem, z którym wiąże naruszenie przysługujących mu praw jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 lipca 2002 r. (sygn. akt I SA/Łd 1229/00).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego merytoryczne rozpatrzenie uwarunkowane zostało uprzednim spełnieniem szeregu przesłanek, wynikających przede wszystkim z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP i skonkretyzowanych w art. 46-49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Z art. 46 ust. 1 tej ustawy wynika konieczność wniesienia skargi konstytucyjnej w ciągu trzech miesięcy od daty doręczenia rozstrzygnięcia decydującego o wyczerpaniu drogi prawnej. Ten warunek w niniejszej sprawie nie został spełniony.

We wniesionej skardze konstytucyjnej wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 lipca 2002 r. (sygn. akt I SA/Łd I 1229/00), któremu skarżący przypisuje przymiot ostatecznego rozstrzygnięcia, został doręczony skarżącemu 4 października 2002 r. Od tej daty liczy się bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Ponieważ skarga konstytucyjna została złożona do Trybunału Konstytucyjnego 11 lipca 2003 r., a więc po upływie ponad 11 miesięcy od momentu doręczenia wyroku NSA, stwierdzić należy znaczne przekroczenie ustawowego terminu do jej wniesienia. Dla biegu terminu nie miało żadnego znaczenia wystąpienie przez skarżącego z wnioskiem do Rzecznika Praw Obywatelskich o wniesienie rewizji nadzwyczajnej, ani odmowa jej wniesienia zawarta w piśmie Rzecznika z 7 kwietnia 2003 r.

Niezależnie od powyższej okoliczności, która samodzielnie uzasadnia odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, wskazać należy na niespełnienie jeszcze innej przesłanki skargi konstytucyjnej.

Legitymację prawną do wniesienia skargi konstytucyjnej posiadają tylko te podmioty, które naruszenie przysługujących im konstytucyjnych praw lub wolności wiążą z wydaniem ostatecznego rozstrzygnięcia opartego o przepis, którego konstytucyjność jest przez skarżącego kwestionowana. Formalnym przejawem tej przesłanki jest konieczność wskazania w skardze, jakie prawa lub wolności konstytucyjne i w jaki sposób zostały naruszone (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). W niniejszej skardze konstytucyjnej przesłanka ta również nie została spełniona.

Przede wszystkim odnieść się należy do dopuszczalności traktowania art. 2 Konstytucji jako wzorca kontroli przepisów kwestionowanych w drodze skargi konstytucyjnej. Skarżący wskazał na naruszenie przez prawodawcę wyrażonych w tym przepisie zasad: sprawiedliwości, proporcjonalności oraz poprawnej legislacji. Zgodnie zaś z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, odwoływanie się do tego rodzaju reguł wymaga każdorazowo wykazania, jakie konstytucyjne prawa lub wolności doznały uszczerbku na skutek ich niezastosowania. W piśmie procesowym skarżący wskazuje na naruszenie wolności gospodarczej, jednakże nie uzasadnia sposobu tego naruszenia.

Skarżący nie wykazał ponadto, w jaki sposób doszło do naruszenia prawa do ochrony rodziny, o którym mowa w art. 18 Konstytucji. Samo zaś stwierdzenie, iż oparcie wydanych w sprawie rozstrzygnięć na niekonstytucyjnym przepisie powoduje wieloletnią degradację rodziny skarżącego, do którego ograniczono się w nadesłanym piśmie procesowym, nie uzasadnia jeszcze przyjęcia, iż istnieje (chociażby uprawdopodobniony) związek pomiędzy treścią zaskarżonego przepisu a naruszonym prawem.

Także konstytucyjna procedura nakładania opłat publicznych, wynikająca z art. 217 Konstytucji, na której naruszenie wskazał skarżący, zarówno w skardze konstytucyjnej, jak i w piśmie procesowym nadesłanym w odpowiedzi na zarządzenie sędziego TK, nie stanowi konstytucyjnego prawa lub wolności, o których mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się, iż przepis art. 217 Konstytucji samoistnie nie wyraża prawa podmiotowego, którego ewentualne naruszenie uzasadnia legitymację do wniesienia skargi konstytucyjnej. Stawiany zatem przez skarżącego zarzut niedochowania formy aktu ustawowego wymaga uzupełnienia go poprzez wskazanie takiego prawa lub wolności konstytucyjnych, których naruszenie jest konsekwencją niedochowania tego formalnego wymogu. Ograniczenie zaś uzasadnienia do stwierdzenia, iż naruszenie art. 217 Konstytucji, polega na niedochowaniu przewidzianej prawem formy, jak ma to miejsce w przedmiotowej skardze, bez odniesienia go do materialnej treści prawa konstytucyjnego, nie może zostać uznane za uzasadnienie do wszczęcia kontroli aktu normatywnego w drodze skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę zasadne, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, staje się twierdzenie, iż we wniesionej skardze nie wskazano takiego prawa lub wolności konstytucyjnej, którego naruszenie może być chronione w drodze skargi konstytucyjnej.

Z tych wszystkich względów Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.

Na marginesie należy podnieść, iż kwestionowany art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz. U. Nr 55, poz. 250 ze zm.) jest przedmiotem merytorycznego rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. SK 21/03.

4