61

POSTANOWIENIE

z dnia 5 listopada 2003 r.

Sygn. akt Ts 118/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Alicji Dąbrowskiej w sprawie zgodności:

art. 535 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) z art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 2 lipca 2003 r. zakwestionowano zgodność art. 535 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) z art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie zaskarżonego przepisu Sąd Najwyższy postanowieniem z 19 czerwca 2002 r. (sygn. akt V KKN 242/01) oddalił na posiedzeniu bez udziału stron kasację od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 17 lipca 2000 r. (sygn. akt II K 17/00), jako oczywiście bezzasadną. Przyznanie Sądowi Najwyższemu kompetencji do oddalenia na posiedzeniu bez udziału stron kasacji, ze względu na jej oczywistą bezzasadność oraz wydanie postanowienia bez sporządzenia pisemnego uzasadnienia narusza, zdaniem skarżącej, art. 45 Konstytucji RP oraz art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Kwestionowany przepis poprzez swoją nadmierną ogólność, której przejawem jest sformułowanie „oczywiście bezzasadna”, stwarza też, w ocenie skarżącej, zagrożenie bezpieczeństwa prawnego ze względu na nieprzewidywalność rozstrzygnięć sądowych.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 16 września 2003 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej poprzez podanie daty: doręczenia postanowienia Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2002 r. (sygn. akt V KKN 242/01), wystąpienia z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej, doręczenia pisma Okręgowej Rady Adwokackiej informującego o wyznaczeniu adwokata.

W piśmie procesowym nadesłanym w odpowiedzi na powyższe zarządzenie pełnomocnik skarżącej wskazał, iż przedmiotowe postanowienie skarżąca otrzymała pod koniec czerwca 2002 r., zaś z wnioskiem o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu wystąpiła 17 stycznia 2003 r. Pismo Okręgowej Rady Adwokackiej zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącej 2 czerwca 2003 r. Do pisma procesowego dołączony został też wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego wniesienie uwarunkowane zostało spełnieniem szeregu warunków o charakterze formalnym i materialnym. Do tej pierwszej kategorii należy niewątpliwie wynikający z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 102, poz. 643) wymóg wniesienia skargi w terminie trzech miesięcy od daty doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia, decydującego o wyczerpaniu drogi prawnej. W niniejszej skardze warunek ten nie został spełniony.

Rozstrzygnięciem, z którego wydaniem skarżąca łączy naruszenie przysługujących jej praw lub wolności jest postanowienie Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2002 r. (sygn. akt V KKN 242/01), oddalające kasację od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 22 listopada 2000 r. (sygn. akt III Ka 403/00), jako oczywiście bezzasadną. Wprawdzie skarżąca nie podała dokładnej daty doręczenia postanowienia Sądu Najwyższego, stwierdzając tylko że miało to miejsce pod koniec czerwca 2002 r., jednakże nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, iż rozstrzygnięcie to zostało otrzymane 30 czerwca 2002 r., to i tak wniesienie skargi konstytucyjnej 2 lipca 2003 r. nastąpiło już ze znacznym przekroczeniem ustawowego trzymiesięcznego terminu z art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Sytuacji tej nie zmianie fakt wystąpienia przez skarżącą z wnioskiem o przyznanie pełnomocnika z urzędu, celem sporządzenia skargi konstytucyjnej, jako że nastąpiło to dopiero 17 stycznia 2003 r., ponad pół roku od daty otrzymania ostatecznego rozstrzygnięcia, a więc już po upływie ustawowego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.

Do pisma procesowego nadesłanego w odpowiedzi na zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego dołączony został wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Odnosząc się do tego wniosku należy przypomnieć, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, wynikający z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, ma charakter materialnoprawny, wyznaczający czasowe granice dla podjęcia przez skarżącego obrony naruszonych wolności lub praw konstytucyjnych. Tym samym przyjmuje się brak możliwości jego przywrócenia. Uzasadniane to jest istotą skargi konstytucyjnej, która nie jest zwykłym środkiem zaskarżenia w normalnym toku instancji (zob. np. postanowienia TK z: 15 lipca 1998 r., sygn. Ts 79/98, OTK ZU nr 5/1998, poz. 87; 16 grudnia 1998 r., sygn. Ts 149/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 17; 11 lipca 2000 r., sygn. Ts 53/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 232).

Niezależnie od powyższej okoliczności samodzielnie przesądzającej o niemożności nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, wskazać należy na niespełnienie innych jeszcze przesłanek skargi.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, iż na skutek zastosowania zakwestionowanego w skardze przepisu wydane zostało ostateczne rozstrzygnięcie, które narusza przysługujące mu prawa lub wolności konstytucyjne. Formalnym przejawem tego warunku jest wynikający z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wymóg wskazania w skardze konstytucyjnej, jakie konstytucyjne wolności i prawa, i w jaki sposób zostały naruszone.

W skardze stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania powołano się na naruszenie prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), które skarżąca wiąże z wydaniem postanowienia Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2002 r. oddalającego wniesioną przez nią kasację, ze względu na jej oczywistą bezzasadność. Przede wszystkim wskazać należy, iż błędne jest stanowisko pełnomocnika skarżącej zakładające, że w normatywnej treści art. 45 Konstytucji RP statuującego prawo do sądu, mieści się również prawo strony do kasacji. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, przepis ten wśród elementów prawa do rzetelnego postępowania sądowego nie wymienia uprawnienia do wniesienia kasacji, ani tym bardziej prawa do jej rozpoznania. Biorąc dodatkowo pod uwagę, iż kasacja w postępowaniu karnym jest nadzwyczajnym środkiem odwoławczym, wnoszonym od prawomocnych rozstrzygnięć, nie można negować kompetencji ustawodawcy zwykłego zarówno do ograniczenia jej wnoszenia do określonej kategorii spraw, jak i do odpowiedniego ukształtowania postępowania przy rozpoznaniu spraw kasacyjnych. W tym kontekście wynikająca z zaskarżonego przepisu możliwość oddalenia kasacji, w sytuacji, w której zdaniem orzekającego sądu, jest ona oczywiście bezzasadna, nie mieści się w zakresie konstytucyjnego prawa do sądu. Także wynikający z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP wymóg jawnego rozpatrzenia sprawy nie odnosi się do sprawy, rozpoznawanej na skutek wniesienia kasacji, jako środka zaskarżania orzeczeń zapadłych w drugiej instancji.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż także ze względu na oczywistą bezzasadność wysuniętych w skardze zarzutów niemożliwe jest przekazanie skargi do merytorycznego rozpoznania.

Z tych względów należało orzec jak w sentencji.

3