242

POSTANOWIENIE

z dnia 6 października 2003 r.

Sygn. akt Ts 72/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ewa Łętowska

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Artura Zielińskiego w sprawie zgodności:

art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882) z art. 2 i 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 25 kwietnia 2003 r. pełnomocnik skarżącego zakwestionował zgodność z Konstytucją art. 8 ust. 4 in fine ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (dalej: zaskarżona ustawa), w brzmieniu nadanym temu przepisowi przez ustawę z 18 września 2001 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W ocenie skarżącego zaskarżony przepis narusza wynikający z art. 2 Konstytucji nakaz przyzwoitej legislacji, osłabiając zaufanie obywatela do Państwa. Źródła takiego naruszenia upatruje skarżący w ustawowym sformułowaniu „jeżeli w zakresie prowadzonych przez tego komornika egzekucji zaległość nie przekracza 6 miesięcy”. W ocenie skarżącego zawarte w tym przepisie kryterium jest niejasne i nieprecyzyjne, a tym samym stwarza trudności interpretacyjne.

Skarga sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z 13 stycznia 2003 r. (sygn. akt I Co 3031/02) uwzględniona została skarga wierzyciela na czynność komornika (skarżącego), polegającą na zwrocie wniosku egzekucyjnego. Uwzględniając skargę Sąd nakazał komornikowi przyjąć wniosek wierzyciela o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. W ocenie skarżącego u podstaw orzeczenia sądowego leżała interpretacja kwestionowanego przepisu uwzględniająca w pierwszej kolejności interes wierzyciela, który nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji braku precyzji ustawodawcy.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 8 sierpnia 2003 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej, przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób - jego zdaniem - zostały naruszone przez zakwestionowany w skardze przepis.

W odpowiedzi na powyższe zarządzenie, pełnomocnik skarżącego, w piśmie z 19 sierpnia 2003 r. powtórzył zarzuty dotyczące naruszenia przez art. 8 ust. 4 zaskarżonej ustawy wymogów przyzwoitej legislacji wywodzonych z art. 2 Konstytucji. Ponadto sformułował dodatkowo zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady równości, polegającego z jednej strony na nierównym traktowaniu komorników i wierzycieli, z drugiej zaś na nierównym traktowaniu samych wierzycieli, znajdujących się w takiej samej sytuacji prawnej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, albowiem nie spełnia ona przesłanek dopuszczalności występowania z tego rodzaju środkiem ochrony wolności i praw.

Zgodnie z treścią art. 79 ust. 1 Konstytucji, skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, przed ich naruszeniem zaistniałym wskutek zastosowania wobec skarżącego zakwestionowanych w skardze przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego. Precyzując zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka, nałożył ustawodawca na skarżącego obowiązek sprecyzowania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób - jego zdaniem - zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze konstytucyjnej unormowania (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Prawidłowe wykonanie powyższego obowiązku jest jednym z warunków nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trzeba podkreślić, że dopełnienie tego wymogu służy realizacji kilku celów. Przede wszystkim potwierdza uprawnienie skarżącego do występowania z tym środkiem prawnym. Tylko bowiem podmiot będący adresatem konkretnego, wskazanego w skardze prawa lub wolności, jest upoważniony do inicjowania postępowania w sprawie kontroli przepisów, wobec których formułowany jest zarzut niekonstytucyjności. Ponadto, wskazanie w skardze konstytucyjnej rodzaju naruszonych praw lub wolności umożliwia stwierdzenie, czy wnoszący skargę jest w istocie podmiotem, którego prawa doznały niedozwolonego ograniczenia. To zaś, w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji, decyduje o legitymacji skarżącego do inicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Sposób wykonania omawianego obowiązku determinuje wreszcie także kwestię układu odniesienia, jaki przyjąć winien Trybunał Konstytucyjny kontrolując zakwestionowane w skardze unormowania. Należy podkreślić, że podmiotem wyznaczającym ten układ musi być sam skarżący, nie jest natomiast możliwe zastępowanie go w tym zakresie przez działający z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny. Ustawową barierą dla uzupełniania lub modyfikowania konstytucyjnego wzorca kontroli przepisów jest zasada wyrażona w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zgodnie z którą Trybunał orzekając jest związany granicami skargi konstytucyjnej. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną układem odniesienia kontroli przepisów w niej zakwestionowanych mogą być wyłącznie takie unormowania Konstytucji, które wyrażają konkretne podmiotowe prawa przysługujące skarżącemu. Określając rodzaj tych praw, jak i sposób ich naruszenia przez zaskarżone unormowanie, umożliwia skarżący merytoryczną jego kontrolę w świetle wskazanych w skardze przepisów Konstytucji.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, opisany wyżej wymóg ustawowy nie został w przypadku niniejszej skargi konstytucyjnej spełniony. Doprecyzowanie przez skarżącego zarzutu niekonstytucyjności art. 8 ust. 4 zaskarżonej ustawy polega na wskazaniu złamania przez ustawodawcę wymogów prawidłowej (przyzwoitej) legislacji. Źródeł takiego naruszenia upatruje skarżący w wadliwym sformułowaniu zaskarżonego przepisu, pozwalającym na odmienne interpretacje przez organy stosujące. W piśmie z 19 sierpnia 2003 r. skarżący sformułował także zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady równości. Należy w związku z tym zauważyć, że takie określenie rodzaju konstytucyjnych praw, naruszonych kwestionowaną regulacją nie może być uznane za wystarczające wykonanie obowiązku, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi konstytucyjnej wskazywano już na ograniczoną dopuszczalność traktowania zasad wyinterpretowanych z treści art. 2 Konstytucji za układ odniesienia kontroli przepisów kwestionowanych za pomocą tego środka prawnego. Trybunał Konstytucyjny wskazywał przy tej okazji, że konstruowanie wzorca kontroli z powyższych zasad możliwe byłoby pod warunkiem doprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakich konkretnych praw podmiotowych, wyrażonych w przepisach konstytucyjnych, zasady te doznały niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia. Analogiczne zastrzeżenie wyrażone zostały w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego także w odniesieniu do zasady równości (art. 32 Konstytucji). Także i ta zasada może być wykorzystana jako wzorzec kontroli przepisów kwestionowanych za pomocą skargi konstytucyjnej w sytuacji, gdy skarżący odniesie ją do treści konkretnych chronionych konstytucyjnie wolności i praw. Tym samym, w skardze konstytucyjnej konieczne jest wskazanie w charakterze wzorca tych przepisów konstytucyjnych, które dają podstawę dla wyinterpretowania konkretnych podmiotowych praw jednostki, naruszonych kwestionowaną regulacją (por. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr I(30)/99, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98, OTK ZU nr I(30)/99, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz z 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W skardze niniejszej tego rodzaju odniesienie zasad wywodzonych z art. 2, jak i art. 32 Konstytucji, do konkretnego prawa skarżącego, naruszonego zaskarżonym przepisem, nie nastąpiło. Niezależnie od powyższego, należy również podkreślić lakoniczność argumentacji skargi, mającej służyć uzasadnieniu zarzutu naruszenia art. 32 Konstytucji. Skarżący nie precyzuje bowiem na czym polegać miałaby - wywołana treścią zaskarżonego przepisu - dyskryminacja występująca pomiędzy dwoma kategoriami podmiotów, tzn. komornikami i wierzycielami.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.

3