115

POSTANOWIENIE

z dnia 8 stycznia 2002 r.

Sygn. Ts 174/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Pawła Gradowskiego i Teresy Kawczyńskiej w sprawie zgodności:

art. 393³ § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

art. 393⁷ § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 2, art. 7 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a :

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Pawła Gradowskiego i Teresy Kawczyńskiej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 4 grudnia 2001 r. zarzucono, iż art. 393³ § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 393⁷ § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 2, art. 7 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżący wskazali, iż postanowieniem z 7 września 2001 r. (sygn. akt II CKN 9/01) Sąd Najwyższy odrzucił kasację skarżących od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 28 września 2000 r. (sygn. akt I Aca 426/00) z uwagi na to, iż nie przedstawiono w niej okoliczności uzasadniających przyjęcie kasacji do rozpoznania.

Zdaniem skarżących rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego naruszyło konstytucyjne prawo skarżących do rozpoznania sprawy przez właściwy sąd. Skarżący stwierdzili, iż odrzucenie przez Sąd Najwyższy złożonej przez nich kasacji było następstwem sprzecznej z Konstytucją interpretacji art. 393³ § 1 pkt 3 kpc. Wskazali nadto, iż w obowiązujących przepisach procedury cywilnej brak jest regulacji zezwalających na odrzucenie kasacji wskutek niewykazania okoliczności uzasadniających jej merytoryczne rozpoznanie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, iż w związku z wydaniem przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego, doszło do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym.

W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wstępnego, skarżący powołali się na naruszenie przysługującego im prawa do sądu, które to prawo zostało ich zdaniem naruszone przez odrzucenie wniesionej do Sądu Najwyższego kasacji.

Przekonanie skarżących nie jest wszakże zasadne. Jak wynika bowiem z treści skargi konstytucyjnej sformułowane przez skarżących powództwo było merytorycznie rozpoznane przez sądy dwóch instancji. W sposób oczywisty nie zostali więc oni pozbawieni drogi sądowej. Art. 176 Konstytucji RP, w świetle którego należy interpretować określone w art. 45 ust. 1 Konstytucji prawo do sądu, gwarantuje każdemu dwuinstancyjne postępowanie sądowe. Rozpoznanie sprawy w trzeciej instancji przez Sąd Najwyższy, na skutek złożenia skargi kasacyjnej, nie jest już objęte konstytucyjnymi gwarancjami prawa do sądu, a ukształtowanie przesłanek dopuszczalności merytorycznego rozpoznania kasacji pozostawiono w gestii ustawodawcy zwykłego. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje w tym zakresie pogląd wyrażony w wyroku z 10 lipca 2000 r. (SK 12/99, OTK ZU Nr 5(35)/2000, poz. 143), iż wyłączenie pewnych spraw spod kontroli kasacyjnej nie narusza prawa do sądu w kształcie, jaki mu nadała obowiązująca konstytucja, zaś ustawodawca posiada określony zakres swobody kreowania środków zaskarżenia orzeczeń zapadłych w drugiej instancji. Podobnie w postanowieniu z 15 grudnia 1999 r. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż “art. 45 ust. 1 Konstytucji wśród elementów prawa do rzetelnego postępowania sądowego nie wymienia uprawnienia do wniesienia kasacji. Natomiast art. 78 Konstytucji RP wyraża prawo jednostki do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Prawo to przysługuje zresztą tylko w granicach określonych w ustawie, która może nie tylko określić tryb zaskarżania, ale i wyłączyć możliwość wniesienia zaskarżenia. Prawo do kasacji nie ma charakteru konstytucyjnego i wynika wyłącznie z ustawy regulującej tryb postępowania sądowego” (sygn. Ts 111/99, OTK ZU Nr 1(31)/2000, poz. 23, s. 116).

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należy stwierdzić, iż odmowa rozpoznania kasacji nie stanowi naruszenia konstytucyjnego prawa do sądu w zakresie wyznaczonym treścią art. 45 ust. 1 w związku z art. 77 ust. 2 oraz art. 176 Konstytucji RP. Wyklucza to tym samym dopuszczalność merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej z uwagi na niespełnienie przesłanek określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł, jak w sentencji.