124

POSTANOWIENIE

z dnia 3 września 2001 r.

Sygn. akt Ts 64/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Leszka Suchorzewskiego w sprawie zgodności:

art. 14 * 4 i 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 w związku z art. 184 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 6 czerwca 2001 r. pełnomocnik skarżącego Leszka Suchorzewskiego zakwestionował zgodność art. 14 * 4 i 5 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 w związku z art. 184 Konstytucji RP. Zaskarżonym przepisom ordynacji podatkowej zarzucono, że naruszają one konstytucyjną zasadę zaufania obywatela do państwa (“kształtowania sytuacji prawnej w warunkach godziwego ryzyka prawnego”) oraz zasadę równego traktowania obywateli przez organy podatkowe. Ponadto - zdaniem pełnomocnika - kwestionowane przepisy pozbawiają skarżącego konstytucyjnego prawa do sądu. Niedookreśloność obowiązków organów podatkowych ustanowionych w art. 14 * 4 i 5 ordynacji podatkowej skutkuje - zdaniem skarżącego - pozbawieniem podatnika gwarancji właściwego realizowania prawa do uzyskania informacji o zakresie zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie.

Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżący - jako strona umowy najmu budynku mieszkalnego -podjął kilkakrotne próby uzyskania od organów podatkowych informacji o zakresie zastosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Uznając kolejne wyjaśnienia otrzymane z Urzędów Skarbowych (pisma z 2 listopada 1998 r., 26 maja 1999 r., 21 października 1999 r.) za niewystarczające zwrócił się z odwołaniem - najpierw do Izby Skarbowej w Warszawie, a następnie (w związku z decyzją Izby Skarbowej z 6 stycznia 2000 r. o umorzeniu postępowania) do Ministra Finansów. Ponowne rozpatrzenie sprawy przez Izbę Skarbową w Warszawie zakończyło się wydaniem postanowienia z 14 grudnia 2000 r., w którym stwierdzono niedopuszczalność wnoszenia odwołania od wyjaśnień udzielonych skarżącemu przez Urzędy Skarbowe w trybie art. 14 * 4 ordynacji podatkowej. Skarga skarżącego na powyższe postanowienie Izby Skarbowej została odrzucona postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lutego 2001 r. (sygn. akt II SA 114/01), doręczonym skarżącemu w dniu 8 marca 2001 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem prawnym. Zgodnie z treścią art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjnej stanowi środek ochrony konstytucyjnych wolności i praw przed ich naruszeniem poprzez ostateczne orzeczenia sądów lub organów administracji publicznej, wydane na podstawie niezgodnych z Konstytucją przepisów ustaw bądź innych aktów normatywnych. Warunkiem korzystania ze skargi jest więc wskazanie przez skarżącego takiego ostatecznego orzeczenia, które - naruszając konstytucyjne prawa bądź wolności skarżącego - wydane zostało na podstawie przepisów zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego powyższy warunek dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej nie został w niniejszej sprawie spełniony. Formułując zarzut naruszenia konstytucyjnych praw skarżącego, w szczególności zaś zasad zaufania obywatela do państwa (art. 2 Konstytucji) oraz zasady równości (art. 32 Konstytucji) nie wskazano bowiem orzeczenia, które wydane zostałoby na podstawie zaskarżonych w skardze przepisów ordynacji podatkowej. Takiego waloru nie posiadają w szczególności pisma Urzędów Skarbowych, formułowane w związku z treścią art. 14 * 4 i 5 ordynacji podatkowej. Zgodnie z przyjętym i utrwalonym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego stanowiskiem, tego rodzaju wyjaśnienia dotyczące przyjętej w praktyce organów podatkowych interpretacji odpowiednich przepisów ustawowych nie noszą znamion jakiegokolwiek definitywnego i władczego rozstrzygnięcia o konstytucyjnych prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącego. Dopóki zaś działania organów władzy publicznej nie przybierają władczego charakteru określającego sytuację prawną konkretnego podmiotu, dopóty nie można mówić o wystąpieniu w sprawie ostatecznego orzeczenia o przysługujących skarżącemu konstytucyjnych wolnościach, prawach bądź obowiązkach (por. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 10 grudnia 1997 r., sygn. Ts 22/97, OTK ZU nr 1/1998, poz. 10, s. 44). Należy ponadto przyjąć, że waloru orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji nie wykazuje także wskazywane w skardze konstytucyjnej orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lutego 2001 r. odrzucające skargę skarżącego na postanowienie Izby Skarbowej w Warszawie w przedmiocie umorzenia postępowania. Przede wszystkim nie determinuje ono bowiem w żaden sposób wskazywanych w skardze konstytucyjnych praw skarżącego, wynikających z zasady zaufania obywatela do państwa i zasady równości wobec prawa. Nie można też przyjąć, aby normatywną podstawą tego orzeczenia były kwestionowane w skardze przepisy ordynacji podatkowej.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego należy ponadto uznać, że opisane wyżej postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lutego 2001 r. nie spełnia waloru orzeczenia wydanego na podstawie kwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów także w odniesieniu do zarzutu naruszenia konstytucyjnego prawa skarżącego do sądu (art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji). Jak to wynika z treści uzasadnienia postanowienia sądu administracyjnego podstawą odrzucenia skargi skarżącego na rozstrzygnięcie Izby Skarbowej w Warszawie były bowiem stosowne unormowania ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym wyznaczające zakres kognicji tego sądu (art. 16 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym), tych zaś nie uczyniono przedmiotem niniejszej skargi konstytucyjnej.

Niezależnie od powyższych okoliczności samoistnie przesądzających o niedopuszczalności nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu podkreślić należy, iż problem naruszenia praw skarżącego w niniejszej sprawie mógłby być rozważany wyłącznie na płaszczyźnie sposobu wykonywania przez organy podatkowe obowiązków wynikających z art. 14 * 4 i 5 ordynacji podatkowej. Sposób uzasadnienia w skardze zarzutu naruszenia konstytucyjnej zasady równości wskazuje właśnie na porównanie różnych przypadków zastosowania kwestionowanego przepisu względem skarżącego oraz innych podmiotów. W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej nie sformułowano natomiast argumentów na poparcie tezy, jakoby źródłem złamania konstytucyjnej zasady równości wobec prawa była normatywna treść art. 14 * 4 i 5 ordynacji podatkowej i wynikający z niej nakaz różnicowania podmiotów uprawnionych do uzyskania informacji o zakresie zastosowania przepisów podatkowych. Należy zaś podkreślić, iż płaszczyzna stosowania kwestionowanych przepisów pozostaje zasadniczo poza zakresem rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego orzekającego w przedmiocie skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.