61

POSTANOWIENIE

z dnia 6 listopada 2000 r.

Sygn. Ts 114/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jadwiga Skórzewska-Łosiak

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Bolesława F., w sprawie zgodności:

§ 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (tekst jednolity z 1989 r. Dz.U. Nr 11, poz. 63) w brzmieniu nadanym temu przepisowi przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 października 1990 r. zmieniającego niektóre przepisy w sprawie ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U. Nr 71, poz. 418) z art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 17 sierpnia 2000 r. zarzucono, iż § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (tekst jednolity z 1989 r. Dz.U. Nr 11, poz. 63) w brzmieniu nadanym temu przepisowi przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 października 1990 r. zmieniającego niektóre przepisy w sprawie ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U. Nr 71, poz. 418) narusza wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP zasadę równości poprzez odmienne ukształtowanie podstaw wymiaru emerytury (renty) pracowników zatrudnionych za granicą w porównaniu do pozostałych kategorii pracowników. Zaskarżona regulacja prowadzi poza tym, zdaniem skarżącego, do ograniczenia przysługujących mu praw majątkowych chronionych m.in. przez art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.

Zarządzeniem z 31 sierpnia 2000 r. Trybunał Konstytucyjny wezwał skarżącego do uzupełnienia braków m.in. poprzez wskazanie, które z przysługujących skarżącemu praw lub wolności konstytucyjnych zostało naruszone i dokładne określenie sposobu ich naruszenia oraz wykazanie związku pomiędzy naruszonymi prawami a treścią zaskarżonego przepisu.

W piśmie uzupełniającym skargę konstytucyjną skarżący ponownie wskazał na naruszenie praw majątkowych chronionych m.in. na podstawie art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643; zm.: z 2000 r. Nr 48, poz. 552, Nr 53, poz. 638), skarga konstytucyjna powinna zostać wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej w ciągu trzech miesięcy od momentu doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Naruszenie tego warunku formalnego wyłącza możliwość merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej. Zdaniem skarżącego prawomocnym wyrokiem, od momentu doręczenia którego należało liczyć początek terminu, jest postanowienie Sądu Najwyższego z 1 lutego 2000 r. (sygn. PKN 507/99) odrzucające kasację ze względu na wartość przedmiotu sporu niższą niż ustawowe 5000 zł. Trybunał Konstytucyjny nie może zgodzić się z powyższym stanowiskiem.

Przed przystąpieniem do uzasadnienia postawionej tezy kilka słów należy poświęcić zmianom wprowadzonym przez ustawę z 9 czerwca 2000 r. nowelizującą m.in. ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, a przede wszystkim wprowadzeniu w miejsce występującego dotychczas w art. 46 ust. 1 ustawy o TK warunku “wyczerpania toku instancji”, warunku “wyczerpania drogi prawnej o ile ona przysługuje”. Wprowadzenie do ustawy o TK powyższego sformułowania jest zmianą bardziej o charakterze terminologicznym, niż merytorycznym i nie pociąga za sobą, przynajmniej w analizowanym poniżej zakresie, większych konsekwencji. Tym samym dotychczasowy dorobek orzeczniczy Trybunału Konstytucyjnego związany z definiowaniem warunku “wyczerpania toku instancji” znajdzie odpowiednio zastosowanie przy rozstrzyganiu, czy spełniony został warunek “wyczerpania drogi prawnej”.

Z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika, iż w sprawach cywilnych warunek “wyczerpania toku instancji” był spełniony w sytuacji, w której sprawa została rozpoznana przez sąd III instancji. Gdy skarżącemu kasacja na mocy właściwych przepisów nie przysługiwała przyjmowano, iż wystarczy wydanie rozstrzygnięcia przez organ II instancji, aby uznać, iż warunek wyczerpania toku instancji został spełniony. Od daty doręczenia tego rozstrzygnięcia biegł tym samym termin do wniesienia skargi konstytucyjnej.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego teza, iż przed wniesieniem skargi konstytucyjnej istnieje konieczność wyczerpania tylko tych środków prawnych, które przysługują skarżącemu na mocy odpowiednich przepisów w danej, konkretnej sytuacji, znajduje poparcie w nowym brzmieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK, gdzie jest mowa o konieczności wyczerpania drogi prawnej tylko o tyle, o ile ona przysługuje; tzn. o ile ona w ogóle przysługuje i w takim zakresie w jakim ona przysługuje.

W analizowanej sprawie, zgodnie ze stanowiskiem zawartym w postanowieniu Sądu Najwyższego z 1 lutego 2000 r., skarżącemu nie przysługiwała kasacja od rozstrzygnięcia organu II instancji. Według art. 383 zd. 1 kpc, który na mocy art. 393¹⁹ znajduje w niniejszej sprawie zastosowanie, nie można w postępowaniu apelacyjnym rozszerzyć żądania pozwu, ani występować z nowymi roszczeniami. Tym samym nie ma podstaw, jak to uczynił skarżący, do podwyższenia wartości przedmiotu sporu powyżej 5000 zł. Z tych też względów nie można uznać, iż wniesienie kasacji przez skarżącego było skorzystaniem z przysługujących mu w analizowanej sprawie środków prawnych.

Ostatecznym rozstrzygnięciem, od którego należy liczyć trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, jest więc wyrok sądu II instancji, tzn. wyrok Sądu Wojewódzkiego z 24 czerwca 1998 r. doręczony skarżącemu 9 listopada 1998 r. Zważywszy na fakt, iż skarga konstytucyjna została wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego 17 sierpnia 2000 r. należy przyjąć, iż wynikający z art. 46 ust. 1 ustawy o TK trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej został przekroczony.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż skarga konstytucyjna Bolesława F. nie spełnia przesłanek umożliwiających jej merytoryczne rozpoznanie, wobec czego na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) orzeka się jak na wstępie.