89

POSTANOWIENIE

z dnia 11 października 2000 r.

Sygn. Ts 177/99

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Dębowska-Romanowska

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jarosława S., w sprawie zgodności:

art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 872 ze zm.) z art. 21 i art. 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

8 grudnia 1999 r. skierowano do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną Jarosława S., sporządzoną przez jego pełnomocnika. W skardze zakwestionowano zgodność art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (dalej: przepisy wprowadzające) z art. 21 i art. 64 Konstytucji.

Skarżący oraz jego pełnomocnik, jako współwłaściciele nieruchomości o pow. 317 m², położonej w Poznaniu, przy ul. D., a zajętej pod drogę miejską, zwrócili się 12 sierpnia 1999 r. z pismem do Zarządu Miasta Poznania o wykupienie tej nieruchomości i opłacanie na ich rzecz stosownej miesięcznej opłaty. W odpowiedzi na powyższe Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu skierował pismo wyjaśniające, w którym - potwierdzając fakt zajęcia przedmiotowej nieruchomości pod ulicę W. - stwierdzono, iż zgodnie z treścią art. 73 ust. 1 przepisów wprowadzających, 1 stycznia 1999 r. nieruchomość ta przeszła z mocy prawa na własność gminy Miasto Poznań. Dotychczasowi właściciele będą mogli natomiast od 1 stycznia 2001 r. wnioskować o wypłacenie stosownego odszkodowania. Zarzucając powyższej odpowiedzi Zarządu Dróg Miejskich naruszenie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania administracyjnego, skarżący wniósł odwołanie do Wojewody w Poznaniu. Pismem z 5 października 1999 r. Wojewoda wyjaśnił, że pismo Zarządu Dróg Miejskich nie ma charakteru decyzji administracyjnej, od której przysługiwałby środek zaskarżenia. Skierowana przez skarżącego do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarga na bezczynność Wojewody została jako niedopuszczalna odrzucona postanowieniem Sądu z 5 listopada 1999 r., z uwagi na niewyczerpanie przez skarżącego trybu postępowania określonego w art. 37 * 1 kpa.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, m.in. poprzez sprecyzowanie, którą część art. 73 przepisów wprowadzających i dlaczego uważa za niezgodną ze wskazanymi przepisami konstytucyjnymi. W wykonaniu powyższego zarządzenia pełnomocnik skarżącego wyjaśnił jedynie, iż kwestionuje cały art. 73 tejże ustawy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej Jarosława S. nie może być nadany dalszy bieg.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jedną z podstawowych przesłanek warunkujących skorzystanie ze skargi konstytucyjnej jest wskazanie ostatecznego orzeczenia sądu bądź organu administracji publicznej wydanego na podstawie kwestionowanego w skardze przepisu, które naruszałoby konstytucyjne prawa, wolności lub obowiązki skarżącego. Precyzujący zasady korzystania ze skargi konstytucyjnej, jako środka ochrony konstytucyjnych wolności i praw, art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym przewiduje, że skarga może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu trzech miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego interpretacją powyższych przepisów, w przypadku postępowania administracyjnego wynika z nich konieczność skorzystania przez skarżącego z tych prawnych możliwości, które doprowadzą do skierowania tego postępowania na drogę sądowo-administracyjną i wydania w sprawie prawomocnego wyroku sądowego (por. np. postanowienie TK z 21 stycznia 1998 r., sygn. Ts 27/97, OTK ZU Nr 2/1998, poz. 19). W świetle konstytucyjnych i ustawowych przesłanek występowania ze skargą konstytucyjną, takie ostateczne orzeczenie winno mieć jednak charakter merytoryczny, a więc - opierając się na kwestionowanym w skardze przepisie - rozstrzygać co do istoty sprawę skarżącego. Uzasadnienia dla takiego podejścia w interpretacji art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym szukać należy przede wszystkim w porównaniu celów i zadań realizowanych w postępowaniu sądowo-administracyjnym i w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej (por. powołane wyżej postanowienie TK).

W niniejszej sprawie - zdaniem Trybunału Konstytucyjnego - przesłanka wskazania ostatecznego orzeczenia, wyczerpującego drogę prawną nie została spełniona. Skierowana przez skarżącego skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego została przez ten Sąd potraktowana jako skarga wniesiona w sprawie, w której nie wyczerpano toku instancji (art. 27 ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym). Tym samym, wskazane w skardze jako ostateczne orzeczenie - postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 listopada 1999 r. (sygn. II SAB/Po 108-109/99), odrzucające skargę jako niedopuszczalną - nie może być uznane za spełniające omówioną wyżej przesłankę warunkującą dopuszczalność występowania w danej sprawie ze skargą konstytucyjną. Należy bowiem zauważyć, iż skarżący nie uczynił przedmiotem swej skargi do Trybunału Konstytucyjnego zarzutu naruszenia prawa do sądu i zamknięcia drogi sądowej w sprawach odszkodowań ustalanych i wypłacanych na podstawie art. 73 ust. 4 przepisów wprowadzających, w okresie do 1 stycznia 2001 roku.

Niezależnie od powyższej okoliczności, samoistnie przesądzającej o konieczności nienadania niniejszej skardze dalszego biegu, stwierdzić należy, iż w sprawie nie doszło także do wskazania sposobu, w jaki kwestionowany art. 73 przepisów wprowadzających narusza konstytucyjne prawa i wolności skarżącego. Zgodnie zaś z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, do takiego wskazania zobligowany jest podmiot występujący ze skargą. Przytoczone w skardze argumenty odwołują się bowiem przede wszystkim do problemu niezgodności pomiędzy zakwestionowanym art. 73 przepisów wprowadzających a przepisami innych ustaw (kodeksu cywilnego, ustawy o gospodarce nieruchomościami). Tak postawiony problem z oczywistych względów nie mieści się w zakresie postępowania w sprawie skargi konstytucyjnej. Uzasadniając natomiast zarzut naruszenia konstytucyjnego prawa własności, pełnomocnik skarżącego wskazuje właściwie jedynie na kwestię niezgodności art. 73 przepisów wprowadzających z konstytucyjnym zakazem naruszania istoty tego prawa. Tym samym, koncentruje to układ odniesienia wyznaczony dla kontroli kwestionowanego przepisu przede wszystkim w treści art. 64 ust. 3 Konstytucji. Tymczasem należy zauważyć, iż normatywna treść art. 73 przepisów wprowadzających dotyczy instytucji wywłaszczenia, która siłą rzeczy wiąże się z dopuszczeniem naruszenia istoty prawa własności. Instytucja ta znajduje swoje unormowanie przede wszystkim w treści art. 21 Konstytucji, który to przepis, poza jego powołaniem, nie znalazł jednakże żadnego odzwierciedlenia w treści przywołanych w skardze zarzutów. W tym więc zakresie, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego niniejsza skarga konstytucyjna nie spełnia także ustawowego wymogu wskazania sposobu naruszenia przez zakwestionowany przepis konstytucyjnych praw i wolności skarżącego.

Niezależnie od powyższego trzeba stwierdzić, iż problem zgodności art. 73 ust. 1 i 5 przepisów wprowadzających z art. 21 ust. 1 i 2 i art. 64 ust. 3 Konstytucji był już przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. P. 5/99. W wyroku z 14 marca 2000 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż przepisy te są zgodne z art. 21 ust. 2 i nie są niezgodne z art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 3 Konstytucji. Uwzględniając więc częściową tożsamość przedmiotu niniejszej skargi konstytucyjnej oraz przedmiotu orzeczenia w sprawie P. 5/99, jak również identyczność (w świetle treści przedmiotowej skargi) konstytucyjnego wzorca, z którym przepisy te były weryfikowane, stwierdzić można, iż w odniesieniu do problemu zgodności art. 73 ust. 1 i ust. 5 przepisów wprowadzających z art. 21 i art. 64 Konstytucji spełniona została przesłanka zbędności orzeczenia, która - w świetle dyspozycji art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym - także uzasadnia umorzenie prowadzonego postępowania.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego także więc i te okoliczności przesądzają o zasadności nienadawania przedmiotowej skardze dalszego biegu.

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.