269

POSTANOWIENIE

z dnia 5 września 2000 r.

Sygn. Ts 41/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Dębowska-Romanowska

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Eugeniusza F., w sprawie zgodności:

§ 4 ust. 1 Zarządzenia Nr 64/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 lutego 1994 r. w sprawie przeliczenia uposażenia dla celów rewaloryzacji wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych i § 3 ust. 1 pkt 3, 4 i 7 Zarządzenia Nr 15/MON Ministra Obrony Narodowej z 6 kwietnia 1983 r. w sprawie składników podstawy wymiaru emerytury lub renty wojskowej oraz świadczeń w naturze uwzględnianych przy zmniejszaniu tych emerytur (rent) z art. 2, art. 32, art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Eugeniusza F. z 15 marca 2000 r. zarzucono § 4 ust. 1 Zarządzenia Nr 64/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 lutego 1994 r. w sprawie przeliczenia uposażenia dla celów rewaloryzacji wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych (dalej: Zarządzenie 64/MON) oraz § 3 ust. 1 pkt 3, 4 i 7 Zarządzenia Nr 15/MON Ministra Obrony Narodowej z 6 kwietnia 1983 r. w sprawie składników podstawy wymiaru emerytury lub renty wojskowej oraz świadczeń w naturze uwzględnianych przy zmniejszaniu tych emerytur (rent); (dalej: Zarządzenie 15/MON) - naruszenie praw skarżącego do zabezpieczenia społecznego, a także prawa do sprawiedliwego i równego traktowania. Naruszenie powyższych praw wynika, zdaniem skarżącego, z nieuwzględnienia przy wymiarze emerytury wojskowej przysługujących mu dodatków: inspektorskiego, specjalnego i za znajomość języków: rosyjskiego i niemieckiego, a także nagrody rocznej.

Zarządzeniem z 11 kwietnia 2000 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi, m.in. poprzez określenie w jaki sposób zaskarżone przepisy naruszają przysługujące mu prawa lub wolności konstytucyjne oraz wyjaśnienie w jaki sposób regulacja § 4 ust. 1 Zarządzenia 64/MON otwiera drogę do stosowania Zarządzenia 15/MON. W uzupełnieniu skargi pełnomocnik skarżącego podniósł, iż zaskarżony przepis § 4 ust. 1 Zarządzenia 64/MON narusza konstytucyjne prawa skarżącego przez to, że nie określa żadnych szczegółowych zasad przeliczania składnika uposażenia obejmującego dodatki o charakterze stałym i nagrodę roczną dla żołnierzy zawodowych zwolnionych ze służby wojskowej przed 1 stycznia 1983 r. Zdaniem pełnomocnika § 4 ust. 1 wskazanego powyżej zarządzenia poprzez sam nakaz przyjęcia za datę zwolnienia ze służby w stosunku do żołnierzy zwalnianych przed 1 stycznia 1983 r., dzień 31 grudnia 1982 r. otwiera drogę do stosowania Zarządzenia 15/MON.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 konstytucji każdy, czyje konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego na podstawie którego orzeczono ostatecznie o przysługujących mu prawach lub wolnościach konstytucyjnych. Tak więc przedmiotem skargi konstytucyjnej mogą być tylko te przepisy ustaw lub aktów normatywnych, na podstawie których wydano rozstrzygnięcia dotykające konstytucyjnych praw lub wolności skarżącego. Przedmiotem analizowanej skargi konstytucyjnej są przepisy dwóch Zarządzeń Ministra Obrony Narodowej: paragraf 4 ust. 1 Zarządzenia 64/MON z 17 lutego 1994 r. oraz paragraf 3 ust. 1 pkt 3, 4 i 7 Zarządzenia 15/MON z 6 kwietnia 1983 r. na podstawie których, zdaniem skarżącego, Wojskowe Biuro Emerytalne wydało 20 kwietnia 1994 r. decyzję o rewaloryzacji emerytury wojskowej (EWU 7237/1). Trybunał Konstytucyjny po analizie przepisów regulujących przeliczanie emerytur w związku z wejściem w życie ustawy z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 1994 r. Nr 10, poz. 36; dalej: ustawa o emeryturach wojskowych), stwierdził, iż zaskarżone przepisy Zarządzenia 15/MON nie mogły stanowić podstawy wydania wskazanego w skardze rozstrzygnięcia, a co za tym idzie nie mogą one być przedmiotem skargi konstytucyjnej.

Zarządzenie 15/MON określało, na gruncie stanu prawnego sprzed wejścia w życie ustawy o emeryturach wojskowych, składniki podstawy wymiaru emerytury lub renty wojskowej oraz świadczenia w naturze uwzględniane przy zmniejszaniu tych emerytur (rent). Rozstrzygnięciem dotykającym konstytucyjnych praw skarżącego jest, jak wskazano powyżej, decyzja Wojskowego Biura Emerytalnego z 20 kwietnia 1994 r. (EWU 7237/1), na mocy której przysługująca dotychczas skarżącemu emerytura została przeliczona (zrewaloryzowana) na zasadach określonych w art. 53 ustawy o emeryturach wojskowych. Dla analizowanej sprawy szczególne znaczenie ma art. 53 ust. 1 pkt. 3 ustawy, zgodnie z którym: “dotychczasowa podstawa wymiaru świadczeń pieniężnych podlega przeliczeniu na stawki uposażenia obowiązujące w dniu wejścia w życie ustawy w następujący sposób:

stawki uposażenia zasadniczego z dnia zwolnienia ze służby zastępuje się stawkami uposażenia zasadniczego z dnia wejścia w życie ustawy,

ustala się wskaźnik relacji: sumy miesięcznej kwoty dodatków o charakterze stałym i miesięcznej równowartości nagrody rocznej lub premii do uposażenia zasadniczego z dnia zwolnienia ze służby; wskaźnik ten wyraża się w procentach z zaokrągleniem do setnych części procentu; do ustalenia powyższego wskaźnika przyjmuje się dodatki o charakterze stałym, które stosownie do przepisów o uposażeniu żołnierzy obowiązują w dniu wejścia w życie ustawy,

odtworzoną kwotę dodatków o charakterze stałym, nagrody rocznej lub premii oblicza się mnożąc przeliczone na dzień wejścia w życie ustawy uposażenie zasadnicze przez wskaźnik wysokości dodatków”.

Z brzmienia przytoczonego przepisu wynika wyraźnie, iż na rewaloryzacje emerytur zasadniczy wpływ miała nie tyle wysokość przysługującej dotychczas emerytury - określenie jej podstawy, dodatki jakie zgodnie z dotychczasowymi przepisami były brane pod uwagę przy jej wymiarze, ile przede wszystkim przysługujące przed przejściem na emeryturę uposażenie zasadnicze, tj. wynagrodzenie podstawowe w stawkach obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy, a także miesięczna równowartość dodatków o charakterze stałym i nagrody rocznej przysługująca żołnierzowi w dniu zwolnienia ze służby. Składniki podstawy wymiaru emerytury występujące na gruncie poprzednio obowiązującego stanu prawnego, a takie składniki regulowało m.in. zaskarżone Zarządzenie 15/MON, dla przeliczenia (rewaloryzacji) emerytur nie mają, przynajmniej w analizowanym zakresie, żadnego znaczenia. Powyższa teza znajduje oparcie w § 4 ust. 2 Zarządzenia 64/MON, zgodnie z którym, dodatkami o charakterze stałym uwzględnianymi przy ustalaniu wskaźnika określonego w art. 53 ust. 1 pkt 3 lit.b ustawy o emeryturach wojskowych są dodatki wymienione w ściśle określonych przepisach zarządzenia Ministra Obrony Narodowej Nr 30/MON z 10 kwietnia 1990 r. w sprawie dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy oraz dodatki w stawkach zachowanych. Wynika z tego jednoznacznie, iż przy obliczaniu na nowo emerytury brane były pod uwagę nie dodatki, które na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów, w tym przepisów zaskarżonego zarządzenia, były wliczane do podstawy wymiaru emerytury, tylko dodatki które przysługiwały żołnierzowi jako dodatkowy składnik wynagrodzenia obok uposażenia zasadniczego. Te zaś okoliczności zostały wyczerpująco zbadane w postępowaniu sądowym. Biorąc powyższe pod uwagę Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż zaskarżone przepisy Zarządzenia 15/MON nie mogły znaleźć zastosowania przy rewaloryzacji przysługującej skarżącemu emerytury, czyli nie mogły stanowić podstawy wydania decyzji Wojskowego Biura Emerytalnego z 20 kwietnia 1994 r. (EWU 7237/1), a co za tym idzie nie mogą być przedmiotem skargi konstytucyjnej.

Niezależnie od powyższego, Trybunał Konstytucyjny stwierdza niemożność nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej ze względu na brak związku pomiędzy naruszeniem wskazanych przez skarżącego praw a treścią zaskarżonych przepisów. Nie wystarczy bowiem samo wskazanie przepisu, na podstawie którego wydano ostateczne rozstrzygnięcie o prawach lub wolnościach skarżącego oraz określenie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone. Konieczne jest ponadto wykazanie merytorycznego związku pomiędzy treścią zaskarżonych przepisów a naruszonymi prawami. Naruszenie prawa musi być zatem bezpośrednio wynikiem takiego, a nie innego brzmienia zaskarżonych przepisów. Naruszeniem wskazanych w skardze konstytucyjnych praw jest, zdaniem skarżącego, nieuwzględnienie przy wymiarze emerytury, dodatku inspektorskiego, specjalnego i za znajomość języków: rosyjskiego i niemieckiego, a także nagrody rocznej.

Zważyć należy, iż ani w skardze ani w piśmie uzupełniającym nie został wykazany związek pomiędzy brzmieniem zaskarżonych przepisów a naruszeniem konstytucyjnych praw. Ze zgromadzonych w sprawie akt wynika, że wskazane przez skarżącego naruszenie przysługujących mu praw nie jest efektem brzmienia zaskarżonych przepisów, z których pierwszy określa jakie dodatki i jaką część nagrody rocznej przed dniem wejścia w życie ustawy o emeryturach wojskowych wliczano do podstawy wymiaru emerytury, a drugi nakazuje za dzień zwolnienia ze służby wojskowej uznać 31 grudnia 1982 r. Biorąc pod uwagę ustalenia dokonane w pierwszej części uzasadnienia, dotyczące sposobu ponownego obliczania emerytury, należy stwierdzić, iż zaskarżone przepisy nie miały wpływu na ustalenie jakie dodatki przysługiwały skarżącemu w dniu zwolnienia ze służby wojskowej, a co za tym idzie, jakie dodatki mają wpływ na wysokość emerytury skarżącego, która została na nowo obliczona zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy o emeryturach wojskowych.

Wynika z tego jednoznacznie, iż naruszenie wskazanych w skardze konstytucyjnej praw nie jest efektem brzmienia zaskarżonych przepisów zastosowanych przez organy orzekające w sprawie. Mogłoby ono wynikać np. z brzmienia przepisów regulujących prawo do dodatków przysługujących żołnierzom obok wynagrodzenia zasadniczego w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach wojskowych, lub z ich nieprawidłowego zastosowania, albo nawet z brzmienia przepisów przejściowych, które określają sposób obliczania na nowo emerytur, przysługujących do dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach wojskowych. Kwestia prawidłowości wymierzenia dodatków i nagrody rocznej obok uposażenia zasadniczego jest zagadnieniem z dziedziny stosowania prawa, które nie podlega kontroli Trybunału Konstytucyjnego, zaś ewentualne badanie niekonstytucyjności wskazanych powyżej kategorii przepisów, ze względu na związanie Trybunału Konstytucyjnego granicami skargi, byłoby niedopuszczalne.

Biorąc powyższe pod uwagę należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.