21

POSTANOWIENIE

z dnia 29 listopada 1999 r.

Sygn. T. 28/99

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ferdynand Rymarz

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 29 listopada 1999 r. wniosku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy w sprawie stwierdzenia niezgodności:

art. 58 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636) z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP

p o s t a n a w i a :

na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 31 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi ze względu na jego oczywistą bezzasadność.

Uzasadnienie:

Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności art. 58 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636) z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. W ocenie wnioskodawcy, zaskarżony przepis zobowiązuje lekarzy, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, do ponoszenia wydatków związanych bezpośrednio z pracą wykonywaną na rzecz pracodawcy (wystawianie zaświadczeń lekarskich, ich przechowywanie przez okres 3 lat i wysyłanie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kopii zwolnień lekarskich).

Wnioskodawca wyraża pogląd, że tego rodzaju obciążenia mogą dotyczyć jedynie lekarzy wykonujących w ramach działalności gospodarczej praktykę prywatną. Mogą oni bowiem potraktować te ciężary jako element kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, mogą też zawrzeć z Zakładem Ubezpieczenia Społecznego umowę cywilno-prawną ustalającą odpowiednie wynagrodzenie ze strony zakładu na ich rzecz za wystawienie druków ZUS ZLA i uwzględniające także dodatkowe koszty z tym związane, ponoszone przez lekarzy.

Obciążenia tego rodzaju nie mogą natomiast obarczać lekarza, będącego pracownikiem najemnym wystawiającego druki ZUS ZLA tylko i wyłącznie w związku z pracą wykonywaną na rzecz pracodawcy. Stanowią one bowiem w ocenie wnioskodawcy swoistą karę finansową za prace wykonywaną na rzecz pracodawcy. Wystawianie druków ZUS ZLA nie jest świadczeniem zdrowotnym i nie jest opłacane przez zakłady opieki zdrowotnej . W tej sytuacji, zdaniem wnioskodawcy, pracownicy za swoją pracę nie tylko nie otrzymują wynagrodzenia ale muszą “dopłacać z własnej kieszeni”. Zarówno te czynności, jak też obowiązek archiwizowania owych dokumentów oraz obowiązek ich przechowywania przez okres 3 lat (czynności administracyjne) ograniczają czas pracy lekarza, który powinien być przez niego efektywnie wykorzystany na cel świadczenia opieki lekarskiej.

Na tej przesłance oparto twierdzenie o dyskryminującej nierówności grupy lekarzy-pracowników najemnych w odniesieniu do szerokiej grupy pozostałych pracowników najemnych w Polsce, nie obarczonych podobnymi obowiązkami wobec pracodawcy. Stanowi to naruszenie zasady równości obywateli, wyrażonej w art. 32 ust. 2 Konstytucji RP.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wniosek został złożony przez podmiot uprawniony - Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy, a zaskarżony przepis prawa dotyczy wystawiania zaświadczeń lekarskich, czyli w sensie ogólnym może wchodzić w zakres działania ogólnopolskiego związku zawodowego lekarzy.

Dokonując w trybie art. 36 ust. 1-3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) wstępnego rozpoznania wniosku, poza warunkami formalnymi, Trybunał Konstytucyjny zobowiązany jest zbadać czy wniosek nie jest “oczywiście bezzasadny”. Badanie takie wymaga m.in. wstępnej analizy zaskarżonych przepisów w kontekście wskazanych wzorców konstytucyjnych oraz wstępnej oceny przedstawionego we wniosku sposobu interpretacji tych przepisów.

Na uwagę zasługuje określenie w zaskarżonym przepisie podmiotu upoważnionego do wydania zaświadczenia lekarskiego jako “wystawiającego zaświadczenie”. W zależności od formy wykonywania zawodu lekarza tym podmiotem może być albo lekarz praktykujący prywatnie (tej grupy podmiotów, jak wynika z uzasadnienia, wniosek nie obejmuje), albo lekarz pracujący w jednostce organizacyjnej służby zdrowia, który zaświadczenie wystawia pod tytułem tej placówki. Ograniczając rozważania do tego drugiego przypadku stwierdzić należy, że zaskarżony przepis art. 58 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w żadnym swoim sformułowaniu nie stanowi, że to lekarz pracujący w tej placówce służby zdrowia zobowiązany jest do osobistego wysyłania do ZUS-u oryginału wystawionego zaświadczenia lub do osobistego prowadzenia (przechowywania) kopii tych zaświadczeń przez okres 3 lat. Nie stanowi też o tym - jak podnosi się we wniosku - że wystawienie zaświadczenia przez tych lekarzy wiąże się z ponoszeniem przez nich konkretnych wydatków związanych z wysyłką zaświadczeń oraz z archiwizacją dokumentacji. Oczywiste jest jednak, że obowiązkiem lekarza jest sformułowanie treści zaświadczenia i podpisanie go, z czym wiąże się przyjęcie odpowiedzialności za jego merytoryczną rzetelność, a także za zachowanie tajemnicy lekarskiej co do zawartej w nim treści.

Jest rzeczą powszechnie znaną, że w zorganizowanym, publicznym zakładzie opieki zdrowotnej lekarz nie dysponuje odrębnym personelem administracyjnym, nie prowadzi też osobiście własnego archiwum dokumentacji medycznej. Zarówno materiały dokumentujące historię choroby pacjenta, jak również druki zaświadczeń lekarskich należą do danych chronionych tajemnicą służbową. Zakład pracy obowiązany jest zabezpieczyć właściwy tryb postępowania związany z obiegiem, gromadzeniem i przechowywaniem tych dokumentów, aby uniemożliwić osobom nieupoważnionym zapoznawanie się z treścią informacji zawartych w tych dokumentach. Obowiązek ten dotyczy również przekazywania zaświadczeń lekarskich do właściwej jednostki organizacyjnej ZUS.

Brak pozytywnego przepisu formułującego obowiązek osobistego finansowania wydatków związanych z jakąkolwiek działalnością zakładu opieki zdrowotnej, będącego pracodawcą lekarza wystawiającego zaświadczenia, prowadzić musi do wniosku, że wskazany przez wnioskodawcę przepis nie uzasadnia formułowania innej - sugerowanej przez wnioskodawcę - normatywnej treści tego przepisu.

Dodatkowo wypada zauważyć, że sam wnioskodawca wskazał na możliwość zawierania umów z ZUS, na mocy których mogą być kształtowane warunki finansowania niektórych czynności (np. za wystawianie i ekspedycję zaświadczeń lekarskich) wykonywanych na rzecz ZUS.

Z tych też względów - na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) - należało odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu ze względu na jego oczywistą bezzasadność.

Na postanowienie w sprawie nie nadania wnioskowi dalszego biegu wnioskodawcy przysługuje zażalenie w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.