192

POSTANOWIENIE

z dnia 6 lipca 1999 r.

Sygn. akt Ts 53/99

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Krzysztof Kolasiński

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Danuty i Henryka K., w sprawie zgodności:

art. 223 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.) z:

a) art. 2, art. 64 i art. 75 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

b) art. 8 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka,

c) kodeksem cywilnym, a w szczególności z jego art. 245¹, w związku z art. 244, art. 140 oraz art. 155 § 1 k.c.,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 7 kwietnia 1999 r. pełnomocnik skarżących zarzucił art. 223 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 ze zm.) niezgodność z art. 2, art. 64 i art. 75 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 8 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka oraz kodeksem cywilnym, a w szczególności z jego art. 245¹, w związku z art. 244, art. 140 oraz art. 155 § 1 k.c., przez to że uzależnia skuteczność zbycia własnościowego prawa do lokalu od przyjęcia nabywcy w poczet członków spółdzielni. Jednocześnie wskazał wyrok Sądu Wojewódzkiego w S. z 30 grudnia 1998 r. (sygn. akt II Ca 902/99), oddalający apelację skarżących od wyroku Sądu Rejonowego w S. z 9 czerwca 1998 r. (sygn. akt II C 1543/97) jako ostateczne rozstrzygnięcie wydane w sprawie skarżących.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 11 maja 1999 r. pełnomocnik skarżących został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, w szczególności poprzez wskazanie jakie przesłanki, zdaniem skarżących przemawiają za tym, iż ostateczne orzeczenie, za które uważają wyrok Sądu Wojewódzkiego w S. z 30 grudnia 1998 r. (sygn. akt II Ca 902/99), zostało wydane na podstawie zaskarżonego przepisu art. 223 § 2 ustawy - Prawo spółdzielcze, co jest koniecznym warunkiem, jaki spełniać musi, zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, skarga konstytucyjna. W piśmie procesowym z 21 maja 1999 r. radca prawny reprezentujący skarżących przyznał, iż zaskarżony przepis nie został bezpośrednio wskazany w uzasadnieniu wyroku Sądu Wojewódzkiego w S. z 30 grudnia 1998 r. Zdaniem skarżących, sąd mając na uwadze ten właśnie przepis uznał, że nie doszło do zbycia w drodze darowizny własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, przyjmując, że skuteczność zbycia tego prawa zależała od zgody spółdzielni na przyjęcie nabywcy, będącego synem skarżących, w poczet swych członków.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Nie można podzielić opinii pełnomocnika skarżących, iż zakwestionowany przepis stanowił podstawę wydania ostatecznego rozstrzygnięcia zapadłego w niniejszej sprawie. Postępowanie z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej “W.D.” w S. przeciwko skarżącym, o wydanie lokalu mieszkalnego toczyło się w oparciu o obowiązujący wówczas przepis art. 206 prawa spółdzielczego, który stanowił iż członkowi spółdzielni może przysługiwać prawo tylko do jednego spółdzielczego lokalu mieszkalnego. W razie więc gdyby członkowi spółdzielni przysługiwało więcej niż jedno takie prawo, przepis ten nakładał na niego obowiązek zlikwidowania tego stanu w ciągu sześciu miesięcy od dnia wezwania go przez spółdzielnię, pod rygorem podjęcia przez nią uchwały o wygaśnięciu później nabytego prawa. Mając na uwadze ten zakaz wynikający z prawa spółdzielczego oraz unormowanie § 18 regulaminu przedmiotowej spółdzielni, a także postanowienia § 35-41 jej statutu, szczegółowo określającego zasady zamiany mieszkań, skarżący podpisali w 25 czerwca 1993 r. zobowiązanie do przekazania spółdzielni mniejszego lokalu mieszkalnego, do którego przysługiwało im spółdzielcze własnościowe prawo, po odnowieniu go na własny koszt, w terminie miesiąca licząc od daty postawienia do ich dyspozycji nowego, większego mieszkania. Spółdzielnia, zgodnie z umową, przydzieliła skarżącym nowy, większy lokal, oni jednakże mniejszego lokalu jej nie wydali. Wręcz przeciwnie, umową zawartą w formie notarialnej darowali ten lokal synowi. Należy zauważyć, że spółdzielnia, mimo upoważnienia, jakie wynikało z wówczas obowiązującego art. 206 § 2 prawa spółdzielczego nie podjęła wobec nich uchwały o wygaśnięciu później nabytego prawa do lokalu. Nie wystąpiła także, w przewidzianym czasie, na podstawie art. 59 k.c. z powództwem o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niej, umowę darowizny przedmiotowego lokalu. Wniosła natomiast do sądu powództwo o wydanie owego lokalu. W trakcie trwania tego procesu syn skarżących, obdarowany przez rodziców owym mniejszym lokalem, po odmowie ze strony spółdzielni przyjęcia go w poczet członków - wytoczył jej powództwo o nakazanie uczynienia tego. Od przyjęcia go w poczet członków spółdzielni uzależniona bowiem została skuteczność przeniesienia na niego w formie aktu notarialnego, mniejszego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, przysługującego skarżącym przed zamianą. Na czas trwania tego postępowania w toczącej się przeciwko skarżącym sprawie o wydanie lokalu postępowanie zostało zawieszone.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżony przepis art. 223 § 2 ustawy z 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze stanowił przedmiot tego właśnie postępowania, toczącego się z wniosku syna skarżących. W postępowaniu tym nie doszło jednakże do wyczerpania toku instancji. Złożona kasacja została odrzucona z powodu nieopłacenia jej przez pełnomocnika syna skarżących wpisem stałym.

W tym stanie rzeczy mając na względzie, iż zaskarżony przepis nie stanowił podstawy orzekania w sprawie toczącej się z powództwa spółdzielni o wydanie lokalu przeciwko skarżącym, w szczególności nie został w oparciu o niego wydany wyrok Sądu Wojewódzkiego w S. z 30 grudnia 1998 r. (sygn. akt II Ca 902/99), wskazany przez skarżących jako ostateczne rozstrzygnięcie zapadłe w ich sprawie, Trybunał Konstytucyjny nie mógł nadać dalszego biegu tej skardze. Mimo tożsamości aktu normatywnego, podstawą wydania ostatecznego rozstrzygnięcia był inny przepis tego aktu - ustawy - Prawo spółdzielcze, co stanowi przeszkodę uniemożliwiającą merytoryczne rozpoznanie skargi. Z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP w związku z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wynika bowiem obowiązek dokładnego określenia ustawy lub innego aktu normatywnego, a więc wyraźnego wskazania zaskarżonego przepisu, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domagają się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją. Pogląd ten znajduje wyraz w postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego z 27 lipca 1998 r., sygn. akt Ts 84/98 - OTK ZU nr 5(20)/1998, poz. 90.

W tym stanie rzeczy należało uznać, iż fakt ten uniemożliwia merytoryczne rozpoznanie wniesionej skargi konstytucyjnej i z tego względu Trybunał orzekł jak w sentencji.