14

POSTANOWIENIE

z dnia 30 marca 1999 r.

Sygn. T. 2/99

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Federacji Związków Zawodowych Przemysłu Chemicznego, Szklarskiego i Ceramicznego z siedzibą w Katowicach o stwierdzenie niezgodności:

rozporządzenia Rady Ministrów z 23 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowego trybu zbycia należących do Skarbu Państwa akcji niektórych spółek powstałych z przekształcenia przedsiębiorstw państwowych:

- z art. 92 Konstytucji Rzeczypospolitej z dnia 2 kwietnia 1997 (Dz.U. Nr 78 poz.483), zastępującym art. 54 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84 poz. 426; zm.: z 1955 r. Nr 38, poz. 184, Nr 150 poz. 729; z 1996 r. Nr 106 poz. 488),

- z art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 118, poz. 561; zm.: z 1996 r. Nr 156, poz.775; z 1997 r. Nr 32, poz. 184, Nr 98, poz 603, Nr 106, poz. 673, Nr 121 poz. 770, Nr 137 poz. 926, Nr 141 poz. 945) odpowiadającym art 23 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51 poz. 298; zm.: z 1991 r. Nr 60, poz. 253, Nr 111, poz. 480; z 1994 r. Nr 121, poz. 591, Nr 133, poz. 685; z 1996 r. Nr 90, poz. 405, Nr 106, poz. 496)

p o s t a n a w i a :

na podstawie art. 36 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) nie nadawać dalszego biegu wnioskowi.

Uzasadnienie:

Federacja Związków Zawodowych Przemysłu Chemicznego, Szklarskiego i Ceramicznego wniosła o stwierdzenie niezgodności rozporządzenia Rady Ministrów z 23 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowego trybu zbycia należących do Skarbu Państwa akcji niektórych spółek powstałych z przekształcenia przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 12, poz. 66) z art. 92 Konstytucji RP jako zastępującym art. 54 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. oraz z art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjonalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 118, poz. 581 ze zm.) odpowiadającym art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51 poz. 298 ze zm.). W uzasadnieniu zakwestionowała prawidłowość wydania zaskarżonego rozporządzenia. Zdaniem wnioskodawcy zaskarżone rozporządzenie jest sprzeczne “z ustalonymi w Konstytucji oraz w doktrynie i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zasadami jego wydania.” Sprzeczność ta znajduje swój wyraz po pierwsze w tym, iż doszło do przekroczenia granic wskazanych art. 23 ust 2 ustawy z 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, który to przepis zawierał delegację ustawową do ustalenia “innego niż określony w ustawie trybu zbycia akcji należących do Skarbu Państwa”. Tymczasem dokonano rozdysponowania majątkiem konkretnych podmiotów gospodarczych poprzez nieodpłatne przekazanie ich udziałów innym podmiotom gospodarczym wyliczonym w zaskarżonym rozporządzeniu. Po drugie, wnioskodawcy podkreśla, iż, jej zdaniem, zaskarżony akt prawny nie spełnia warunków normatywnych wymaganych od rozporządzenia, nie jest bowiem aktem generalnym lecz “aktem o cechach indywidualnych, zawierającym rozstrzygnięcia o właściwościach decyzji nadzorczych, co sprzeniewierza się przyjętemu w prawie polskim charakterowi rozporządzenia”. Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawca został wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniosku między innymi do wskazania przepisu, z którego by wynikało, że zaskarżony akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem jej działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). W piśmie z 10 lutego 1999 r. wnioskodawca przywołał art. 1 ustawy o związkach zawodowych oraz art. 8 ust 1 statutu Federacji jako przepisy wskazujące na to, iż materia regulowana zaskarżonym rozporządzeniem Rady Ministrów wchodzi w zakres jej działalności.

Wniosek Federacji został wstępnie rozpoznany w trybie art. 36 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. W tej fazie postępowania Trybunał Konstytucyjny badał wyłącznie dopuszczalność wniosku z punktu widzenia prawa, w szczególności czy pochodzi on od podmiotu uprawnionego, czy spełnia przewidziane w ustawie warunki formalne, a także czy kwestionowane przepisy dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Federacja Związków Zawodowych Przemysłu Chemicznego, Szklarskiego i Ceramicznego w Polsce jest niewątpliwie ogólnokrajową organizacja zrzeszającą związki zawodowe przedsiębiorstw i instytucji przemysłu chemicznego, szklarskiego i ceramicznego a także przemysłów pokrewnych. Przysługuje jej przeto prawo wszczynania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i domagania się kontroli konstytucyjności aktów normatywnych o charakterze generalnym. Jednakże legitymacja służąca Federacji, podobnie jak innym podmiotom wymienionym w art. 191 ust. 1 pkt. 2-5 Konstytucji, nie ma charakteru ogólnego lecz szczególny. “Legitymacja szczególna oznacza prawo kwestionowania tylko takich aktów czy norm, które dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy” (L. Garlicki, Polskie Prawo Konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1998, s. 322). Federacja zatem może występować do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności aktu normatywnego z Konstytucją tyko wówczas, gdy dotyczy on spraw objętych jej zakresem działania ustalonym w przepisach prawa.

Badając sprawę w trybie kontroli wstępnej (art. 36 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym) Trybunał doszedł do przekonania, że wnioskodawca nie wykazał, iż zaskarżone rozporządzenie dotyczy spraw objętych zakresem jej działania.

Nie wdając się w ocenę charakteru zaskarżonego rozporządzenia, w szczególności zaś kwestii na ile stanowi ono akt generalny na ile zaś indywidualny (co podnosi wnioskodawczyni) podkreślić wypada co następuje:

Zaskarżone rozporządzenie zostało wydane 23 stycznia 1996 r. i stanowiło etap w procesie restrukturyzacji i prywatyzacji przemysłu naftowego. Z odwołaniem się do art. 23 ust. 2 ustawy z 13 lipca 1990 r o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, który głosi: “W szczególnych przypadkach Rada Ministrów może, na wniosek Ministra Przekształceń Własnościowych, zezwolić na inny niż określony w ust. 1 tryb zbycia akcji należących do Skarbu Państwa.” Rozporządzenie rozdysponowało służącymi Skarbowi Państwa akcjami. Zezwoliło mianowicie Ministrowi Przekształceń Własnościowych na nieodpłatne zbycie konkretnych akcji należących do Skarbu Państwa oraz objętych przez Skarb Państwa w warunkach wskazanych w rozporządzeniu, w określonej w nim ilości i na rzecz imiennie oznaczonych spółek.

Z przywołanych przez wnioskodawcę, jako uzasadnienie jego legitymacji do złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, przepisów nie wynika, by sposób w jaki Państwo przeprowadza proces restrukturyzacji i prywatyzacji był objęty zakresem jego działalności. Powołany art. 1 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych głosi: “Związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych.”, zaś art. 4 ww ustawy stanowi, iż “związki zawodowe reprezentują pracowników i inne osoby, o których mowa w art. 2, a także bronią ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych.” Natomiast przywołany art. 8 pkt 1 statutu Federacji brzmi: “Celami Federacji są w szczególności: Obrona i reprezentowanie interesów społeczno-zawodowych, socjalno-bytowych, kulturalnych, warunków pracy i życia oraz uprawnień pracowników zatrudnionych w przemyśle chemicznym, szklarskim, ceramicznym i pokrewnych oraz emerytów i rencistów.”

W przepisach tych trudno dopatrzyć się uprawnienia do decydowania o procesie prywatyzacji. Nie wynika z nich również by w zakresie działania wnioskodawcy mieściło się uprawnienie do żądania kontroli konstytucyjności sposobu stanowienia aktów normatywnych. W szczególności kontrola formuły aktu normatywnego, poprzez który Rada Ministrów dokonała rozporządzenia konkretnym kapitałem Skarbu Państwa nie mieści się w zakresie działania Federacji.

Jeżeli natomiast Federacja kwestionuje prawidłowość podjętej przez Radę Ministrów decyzji i jej ekonomiczne konsekwencje jest to ocena faktu a nie prawa, i w tym zakresie rozporządzenie nie podlega kontroli Trybunału Konstutucyjnego.

Z tych wszystkich względów Trybunał postanowił jak w sentencji.

Na niniejsze postanowienie przysługuje zażalenie do Trybunału Konstytucyjnego w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.