56

POSTANOWIENIE

z dnia 12 maja 1998 r.

Sygn. Ts 66/98

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Mączyński

na posiedzeniu niejawnym po wstępnym rozpoznaniu skargi konstytucyjnej Heinza B. w sprawie:

zgodności art. 344 i 352 kodeksu cywilnego z art. 21 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643)

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Heinza B. sporządzonej 23 kwietnia 1998 r. zarzucono, iż art. 344 oraz art. 352 kodeksu cywilnego naruszają art. 21 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego, stosując zaskarżone przepisy Sąd Rejonowy w G. wyrokiem z 29 października 1997 r. nakazał skarżącemu przywrócenie wymienionym w tym wyroku osobom posiadania służebności przejazdu drogi na działce będącej własnością skarżącego. Apelacja skarżącego została oddalona wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w K. z 4 lutego 1998 roku.

Skarżący wywodzi, iż niekonstytucyjność art. 344 oraz art. 352 kodeksu cywilnego polega na uniemożliwieniu wykonywania przez skarżącego prawa własności, a tym samym prowadzenia działalności gospodarczej.

Zaskarżone przez Heinza B. przepisy art. 344 i 352 kc przewidują, że w razie samowolnego naruszenia posiadania służebności jej posiadaczowi przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie roszczeń, z którym to roszczeniem posiadacz może w ciągu roku od chwili naruszenia wystąpić przeciwko osobie, która samowolnie naruszyła posiadanie, a także przeciwko osobie, na której korzyść naruszenie nastąpiło. Posiadaczem służebności jest - zgodnie z określeniem zawartym w drugim z wymienionych przepisów - osoba, która faktycznie korzysta z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, określonej w art. 285 kc.

Zakres kognicji sądu rozpoznającego sprawę o ochronę posiadania określa art. 344 * 1 zd. 2 i * 2 kc, przy czym treść tego unormowania została w odmiennej i nie całkiem ścisłej redakcji powtórzona w art. 478 kpc. Z przepisów tych wynika jasno, że w sprawie takiej sąd nie bada kwestii, czy pozwanemu przysługuje prawo własności, albo inne prawo podmiotowe do przedmiotowej nieruchomości (poza sytuacją, o której mowa w art. 344 * 1 zd. 2 in fine, co jednak dla rozpoznanej sprawy nie ma znaczenia). Z tego względu skarga, zarzucająca sprzeczność regulacji przewidzianej w powołanych wyżej przepisach k.c. z zasadą ochrony własności, przewidzianą w art. 21 ust. 1 konstytucji, jest oczywiście bezzasadna. Jeżeli skarżący uważa, że posiadanie służebności przywrócone na podstawie wymienionych w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej wyroków narusza przysługujące mu prawo własności, to powinien wystąpić na drogę sądową z opartym na tym prawie powództwem. Prawomocność wyroku rozstrzygającego sprawę posesoryjną nie jest przeszkodą do wystąpienia z takim powództwem. Prawo własności nie upoważnia właściciela do działań faktycznych, naruszających posiadanie wykonywane przez inną osobę. Prawo to, podobnie jak inne prawa podmiotowe objęte ochroną konstytucyjną, może być realizowane tylko w formach zgodnych z obowiązującymi przepisami prawa. Przewidziana w k.c. ochrona posiadania nie ma też nic wspólnego z ograniczeniem wolności działalności gospodarczej.

Na marginesie zwrócić należy uwagę, iż zawarte w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej (sporządzonej przez adwokata i radcę prawnego) stwierdzenie, iż sądy orzekające w przedmiotowej sprawie w I i II instancji przyznały procesowym przeciwnikom skarżącego “prawo posiadania”, nie ma oparcia ani w treści wydanych przez te sądy orzeczeń ani w przepisach regulujących posiadanie jako podlegający prowizorycznej ochronie stan faktyczny. Przeciwnie - treść uzasadnień orzeczeń dowodzi, że sądy te, w przeciwieństwie do autora skargi, wyraźnie odróżniają ochronę własności od ochrony posiadania.

Zważywszy powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny orzekł jak wyżej.