45

POSTANOWIENIE

z dnia 29 kwietnia 1998 r.

Sygn. Ts 49/98

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stefan J. Jaworski

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Stanisławy B.-B., w sprawie zgodności:

1)art. 415 i art. 417 Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) z art. 38, art. 39 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

2) art. 446 * 3 Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

3). art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643)

p o s t a n o w i ł:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Uzasadnienie:

Skarga konstytucyjna Stanisławy B.-B. z 26 marca 1998 r., sporządzona przez adwokata, zarzuca naruszenie przez art. 415 i 417 kodeksu cywilnego, zagwarantowanej w art. 38 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady prawnej ochrony życia oraz naruszenie określonego w art. 39 konstytucji zakazu poddawania kogokolwiek eksperymentowi medycznemu bez jego dobrowolnie wyrażonej zgody. Zarazem - zdaniem skarżącej - wymienione wyżej przepisy naruszają konstytucyjną zasadę prawa do sądu, wyrażoną w art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto skarżąca wniosła o stwierdzenie niezgodności art. 446 * 3 kodeksu cywilnego i art. 232 kodeksu postępowania cywilnego z zasadą zawartą w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Zgodnie z treścią unormowania przyjętego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, skarga konstytucyjna może być wniesiona, jeśli nastąpiło wyczerpanie toku instancyjnego i nie upłynął termin dwóch miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia; w którym orzeczono ostatecznie o konstytucyjnych wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego. Ze skargi i z dołączonych wraz z pismem procesowym uzupełniającym braki dokumentów wynika, że oba te warunki zostały spełnione. Skarżąca wyczerpała przysługujący jej tok instancji w niniejszej sprawie i Sąd Najwyższy wyrokiem z 14 października 1997 r. oddalił kasację. Wyrok doręczono skarżącej 30 stycznia 1998 r., tak więc skarga została wniesiona z zachowaniem ustawowego terminu. Należy zauważyć, że również pozostałe warunki formalne, zawarte w art. 46-48 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, skarga ta spełnia.

Badając niniejszą sprawę Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:

Skarga konstytucyjna Stanisławy B.-B. mimo, iż spełnia wszystkie wymogi formalne, jest oczywiście bezzasadna.

W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przedmiotem skargi konstytucyjnej jest naruszenie konstytucyjnie chronionych wolności lub praw skarżącego, na skutek oparcia ostatecznego rozstrzygnięcia na niezgodnym z konstytucją akcie normatywnym. Z tak sformułowanego przepisu wynika, że skarżący musi być dotknięty wspomnianym naruszeniem bezpośrednio. Bezpośrednie naruszenie zachodzi wówczas, gdy skarżący jest adresatem normy prawnej, a więc gdy na skutek spełnienia przewidzianych w tej normie okoliczności powstają dla niego prawa lub obowiązki, które dotyczą jego indywidualnych praw lub wolności konstytucyjnych (zob. Z. Czeszejko-Sochacki, Skarga konstytucyjna w prawie polskim, Przegląd Sejmowy Nr 1(24)/98). Należy zatem uznać, że znamienne dla art. 79 ust. 1 konstytucji naruszenie powinno być motywowane interesem prawnym skarżącego, podlegającym ocenie z punktu widzenia kryterium naruszenia bezpośredniego.

Natomiast skarżąca wskazuje wyraźnie na naruszenie konstytucyjnych praw przysługujących jej matce, zawartych w art. 38 i 39 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Nie zachodzi więc w tym przypadku naruszenie praw konstytucyjnych przysługujących samej skarżącej. Oceniając skargę z punktu widzenia bezpośredniego interesu prawnego podmiotu praw i wolności konstytucyjnych, jakim jest skarżący, w zakresie naruszenia art. 38 i 39 Konstytucji RP, Trybunał doszedł do wniosku, że wykazuje ona cechy oczywistej bezzasadności.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że sprawa skarżącej została rozstrzygnięta przez Sąd Wojewódzki z naruszeniem konstytucyjnej zasady prawa do sądu, ponieważ sąd nie powołał dowodu z opinii drugiego biegłego, chociaż art. 232 kodeksu postępowania cywilnego przewiduje możliwość dopuszczenia przez sąd dowodu nie wskazanego przez stronę. Należy tutaj podkreślić, że przedmiotem badania ze strony Trybunału Konstytucyjnego nie może być stosowanie ustawy przez sąd lub inny organ publiczny, a więc badanie, czy treść ustawy została prawidłowo odczytana z punktu widzenia określonych w konstytucji wolności i praw. Nie stosowanie bowiem, lecz treść przepisu stanowi przedmiot kontroli Trybunału. Jest to zgodne zarówno z istotą skargi konstytucyjnej, jak i z charakterem całokształtu zadań Trybunału Konstytucyjnego określonych w konstytucji. W piśmie procesowym wniesionym po wezwaniu zarządzeniem sędziego Trybunału do uzupełnienia braków formalnych skargi podniesiono zarzut niezgodności art. 232 kpc z art. 45 ust. 1 konstytucji, wyprowadzony jednakże właśnie z zastosowania tego przepisu przez sąd, co wyraźnie wynika z argumentacji zawartej w uzupełnieniu skargi. Pełnomocnik skarżącej postuluje zmianę tego przepisu, polegającą na zobligowaniu sądu do powoływania w sprawie dowodów nie wskazanych przez stronę. Na marginesie należy zauważyć, iż nowelizacja taka spowodowałaby odwrócenie ról w kontradyktoryjnym procesie pomiędzy stronami postępowania i sądem będącym organem bezstronnym, wykonującym wymiar sprawiedliwości. Abstrahując od takich rozważań należy podkreślić, iż zadaniem Trybunału Konstytucyjnego jest orzekanie w sprawach zgodności z konstytucją aktów normatywnych, w celu wyeliminowania przepisów prawnych niezgodnych z konstytucją. Trybunał pełni więc rolę ustawodawcy negatywnego, natomiast nie należy do jego uprawnień nowelizacja przepisów prawnych.

Ostatni zarzut podniesiony przez skarżącą dotyczy naruszenia przez art. 415, 417 i 446 * 3 kodeksu cywilnego prawa zagwarantowanego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Prawo do sądu, w tym również prawo do sądu w sprawach deliktów, wynika z art. 45 ust. 1 konstytucji. Zgodnie z tym przepisem, każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez uzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. W niniejszej sprawie Sąd Wojewódzki nie ustalił jednak, by popełniono czyn niedozwolony. Sąd nie dopatrzył się bowiem winy w działaniu lekarzy, ani związku przyczynowego pomiędzy skutkiem w postaci śmierci matki skarżącej a działaniami lekarzy. W związku z tym, sąd nie mógł na podstawie poczynionych ustaleń uznać powództw i zasądzić na rzecz powódki odszkodowania na podstawie art. 446 * 3 kodeksu cywilnego. Z takiego rozstrzygnięcia sądu pełnomocnik skarżącej wyprowadza wniosek, że przepisy art. 415, 417 i 446 * 3 kodeksu cywilnego naruszają konstytucyjne prawo do sądu. Nie przedstawia jednakże żadnej argumentacji na rzecz zarzutu niezgodności treści tych przepisów z powołaną normą konstytucyjną, uwidaczniając jedynie niezastosowanie art. 446 * 3 kodeksu cywilnego przez sąd.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego w zaskarżonych przepisach kodeksu cywilnego trudno odnaleźć treść mającą związek z konstytucyjną zasadą prawa do sądu. Omawiane przepisy nie zawierają bowiem żadnych ograniczeń w zakresie tego prawa.

Z przedstawionych względów Trybunał Konstytucyjny uznał skargę za oczywiście bezzasadną i orzekł jak w sentencji.