142/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 16 lutego 2012 r.

Sygn. akt Ts 153/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński - przewodniczący

Mirosław Granat - sprawozdawca

Piotr Tuleja,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 października 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Danuty M., Marka M. oraz Dariusza M.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 16 maja 2011 r. Danuta M., Marek M. oraz Dariusz M. (dalej: skarżący) wystąpili o stwierdzenie niezgodności art. 48 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał postanowieniem z 10 października 2011 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, stwierdzając oczywistą bezzasadność zarzutów skarżących. Przede wszystkim, Trybunał podkreślił, że stosownie do art. 386 § 6 k.p.c. ocena prawna i wskazania determinujące dalsze postępowanie, po ich przedstawieniu w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji, wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji ponownie rozpoznający sprawę. Z tej przyczyny sąd drugiej instancji ponownie orzekający w sprawie nie kontroluje orzeczenia, które wydał wcześniej. Niemniej, co przypomniał Trybunał, sędziowie orzekający po raz drugi w tej samej sprawie w instancji odwoławczej podlegają wyłączeniu na zasadach przewidzianych w art. 49 k.p.c., tzn. na swój wniosek lub wniosek stron (uczestników) postępowania.

Skarżący wnieśli w terminie zażalenie na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W zażaleniu, powtarzając argumenty zawarte w skardze, zarzucają, że zostali pozbawieni prawa do niezależnego i bezstronnego sądu. Co więcej, ich zdaniem nie istnieją żadne powody, dla których sędzia orzekający ponownie w drugiej instancji w tej samej sprawie nie podlegałby wyłączeniu od rozpoznania z mocy prawa. Skarżący twierdzą też, że z uwagi na brak dopuszczalności w ich sprawie skargi kasacyjnej zostali pozbawieni „prawa do uzyskania rozstrzygnięcia zgodnego ze składanymi wnioskami i ustaleniami stron”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpatrzenia zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo ustalił istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.

W niniejszej sprawie Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.

2. Skarżący podnoszą w zażaleniu, że zaskarżony przepis doprowadził do pozbawienia ich prawa do sądu, w szczególności prawa do niezależnego i bezstronnego sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Nie przedstawiają jednak argumentów podważających stanowisko Trybunału zajęte w zaskarżonym postanowieniu. Co więcej, skarżący nadal zdają się pomijać regulacje zawarte w art. 386 § 6 oraz art. 49 k.p.c. Z przepisów tych wynika jasno po pierwsze, że oczywiście błędną jest teza skarżących, iż sąd drugiej instancji rozpatrujący ponownie sprawę mógłby przyjąć odmienną ocenę prawną, aniżeli sąd drugiej instancji orzekający po raz pierwszy w sprawie (z wyjątkiem zmiany stanu prawnego). Ocena stanu faktycznego - z którą nie zgadzają się skarżący - jest zaś poza kontrolą sądu konstytucyjnego. Po drugie, skarżącym przysługiwała kompetencja do zakwestionowana bezstronności sędziego w trybie określonym w art. 49 k.p.c., z czego jednak nie skorzystali. Utożsamianie przez skarżących sytuacji sędziego pierwszej instancji ponownie orzekającego w sprawie z sytuacją sędziego sądu drugiej instancji orzekającego w sprawie po raz wtóry wynika zaś - w świetle powyższych uwag oraz stanowiska Trybunału zajętego w zaskarżonym postanowieniu - z nieporozumienia. Skarżący zdają się pomijać to, że w wypadku uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania zakaz jej rozpoznania w tym samym składzie wynika nie z kwestionowanego w skardze przepisu, lecz art. 386 § 5 k.p.c. W sprawie skarżących nie zachodzi nadto - wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu - przypadek, którego dotyczył wyrok TK z 20 lipca 2004 r. (SK 19/02, OTK ZU nr 7/A/2004, poz. 67), a który odnosił się do możliwości orzekania w kolejnych stadiach postępowania przez sędziego, który w ten sposób kontrolowałby swoje własne rozstrzygnięcia.

3. Skarżący twierdzą, że „brak dopuszczalności wniesienia skargi kasacyjnej z powodu zbyt niskiej kwoty zaskarżenia oznacza pozbawienie poszkodowanych takim rozstrzygnięciem sądu drugiej instancji prawa do uzyskania rozstrzygnięcia zgodnego ze składanymi wnioskami i ustaleniami stron”. Skarżący, na co zwrócił uwagę w zaskarżonym postanowieniu Trybunał, wiążą naruszenie ich praw z art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c., a nie z przepisami dotyczącymi przesłanek dopuszczalności skargi kasacyjnej w postępowaniu nieprocesowym. Wobec tego zarzut dotyczący pozbawienia możliwości kontroli orzeczenia w trybie skargi kasacyjnej jest wadliwy.

W świetle powyższego Trybunał postanowił orzec jak w sentencji.

2