35/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 11 stycznia 2012 r.

Sygn. akt Ts 169/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Małgorzata Pyziak-Szafnicka - przewodnicząca

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz - sprawozdawca

Stanisław Biernat,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 sierpnia 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej ONYKS Sp. z o.o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 14 lipca 2009 r. skarżąca - ONYKS Sp. z o.o. - zarzuciła niezgodność art. 174 pkt 1 i 2 w związku z art. 176 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 78 ust. 1 w związku z art. 176 ust. 1 w związku z art. 2, art. 32 ust. 1 oraz art. 7, art. 87 ust. 1 w związku z art. 91 Konstytucji w związku z art. 10 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864 - zał. nr 2, t. I, s. 10, ze zm.).

Postanowieniem z 16 sierpnia 2011 r. Trybunał Konstytucyjny - na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 w związku z art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 w związku z art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) - odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Trybunał uznał, że skarżąca nie przedstawiła sposobu naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności. Ograniczyła się do wskazania jako wzorców kontroli konstytucyjności art. 2, art. 32 ust. 1, art. 78 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji, nie uprawdopodobniła jednak stawianych zarzutów. Odnośnie do art. 7, art. 87 ust. 1 oraz art. 91 Konstytucji Trybunał zwrócił uwagę, że wskazane postanowienia ustawy zasadniczej nie mogą stanowić wzorców kontroli w sprawach inicjowanych skargą konstytucyjną, gdyż nie są źródłem ani wolności, ani praw konstytucyjnych o charakterze podmiotowym. Ponadto, art. 84 Konstytucji (wskazany w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej) nie jest adekwatnym wzorcem kontroli, przepis ten traktuje bowiem o obowiązku ponoszenia ciężarów i innych danin publicznych ustanowionych w drodze ustawy, a sprawa, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną, dotyczyła kwestii proceduralnych w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Odpis postanowienia Trybunału o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej został doręczony pełnomocnikowi skarżącej 18 sierpnia 2011 r. Pismem z 23 sierpnia 2011 r. złożono zażalenie na postanowienie Trybunału.

Wnosząca zażalenie wskazała, że nie zgadza się ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego co do braku uzasadnienia, na czym polega naruszenie jej praw wynikających z Konstytucji, jak również w zakresie braku wykazania sposobu ich naruszenia. W jej ocenie skarga zawierała wszystkie istotne składniki, które są wymagane przepisami prawa dla nadania jej dalszego biegu, a zatem realizowała wszystkie warunki stawiane przez art. 47 ustawy o TK. Skarżąca twierdzi, że „norma prawna uregulowana w art. 7 Konstytucji, będąc skierowaną do organów państwa, zawiera w sobie wskazanie, aby w sposób prawidłowy, rzetelny i zgodny z Ustawą Zasadniczą stanowiły przepisy obowiązującego prawa. (…) Skoro po stronie organu państwa zaistniał obowiązek prawidłowego stanowienia prawa, to po stronie obywatela, żyjącego w demokratycznym państwie prawa, zaistniało uprawnienie (prawo podmiotowe) do domagania się weryfikacji, czy prawo stanowione przez organ państwa, stanowione jest w sposób wynikający z zasady wskazanej w art. 7 Konstytucji”. W przekonaniu skarżącej w odniesieniu do art. 32 ust. 1 Konstytucji wskazała „powiązanie z naruszonymi prawami podmiotowymi przysługującymi na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 w zw. z art. 176 p.p.s.s., które z kolei wynikają z konstytucyjnych praw podmiotowych ustalonych przez zasadę legalizmu, zasadę przyzwoitej legislacji i zasadę ochrony praw nabytych”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie dostarczyło argumentów, które podważyłyby prawidłowość i zasadność postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Wobec braku odniesienia się w zażaleniu do większości przesłanek leżących u podstaw kwestionowanego postanowienia Trybunał Konstytucyjny ograniczył się do jednoznacznego ich zaaprobowania.

Podstawową przesłanką odmownego rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego było stwierdzenie, że skarżąca nie wykonała prawidłowo obowiązku wynikającego z art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3, jak również z art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK. Przypomnieć trzeba, że obowiązkiem skarżącego jest wskazanie, jakie konkretne prawa lub wolności mu przysługujące, a wynikające z przepisów Konstytucji, i w jaki sposób - jego zdaniem - zostały naruszone przez przepisy będące przedmiotem skargi konstytucyjnej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w zaskarżonym postanowieniu zasadnie przyjęto, że w przypadku niniejszej skargi konstytucyjnej obowiązek ten nie został w sposób należyty zrealizowany. Konstruując podstawę swojej skargi konstytucyjnej, skarżąca powołała art. 78 ust. 1 w związku z art. 176 ust. 1 w związku z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 7 oraz art. 87 ust. 1 w związku z art. 91 Konstytucji w związku z art. 10 Traktatu, jako przepisy mające stanowić normatywną podstawę przysługujących jej praw i wolności. Trybunał słusznie jednak przyjął, że unormowania powyższe, traktowane zarówno samodzielnie, jak i przywołane we wzajemnym związku, nie mogły być uznane za poprawny wzorzec kontroli zaskarżonych przepisów p.p.s.a. Poprawny, a więc skonstruowany w oparciu o przepisy Konstytucji, które statuują konkretne prawa lub wolności podlegające ochronie za pomocą skargi konstytucyjnej.

Pozbawione racji są stwierdzenia skarżącej wskazujące na wadliwą interpretację art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz art. 36 ust. 3 ustawy o TK. Należy w związku z tym zauważyć, że treść art. 79 ust. 1 Konstytucji wskazuje, iż podstawę skargi konstytucyjnej wyznacza określenie „konstytucyjne wolności lub prawa”. Tym samym należy przyjąć, że intencją ustrojodawcy było właśnie zawężenie wzorca kontroli norm kwestionowanych za pomocą skargi konstytucyjnej do tych przepisów Konstytucji, które statuują określone wolności lub prawa skarżącego. Ponadto, trzeba zwrócić uwagę, że również w treści art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wymóg prawidłowego określenia podstawy skargi wyrażony został w sformułowaniu „wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób - zdaniem skarżącego - zostały naruszone”. W istocie rzeczy podstawa ta konstruowana winna być bowiem w nawiązaniu do szerszego pojęcia konkretnych praw podmiotowych skarżącego, których normatywne wyrażenie następuje w przepisach Konstytucji określających jego „prawa” lub „wolności”.

Zdaniem Trybunału nie zasługują na uwzględnienie przedstawione w zażaleniu argumenty, że zarówno z art. 7, jak i art. 32 ust. 1 Konstytucji wynikają prawa o charakterze podmiotowym. Trybunał Konstytucyjny ponownie podkreśla, że art. 7 Konstytucji nie stanowi źródła wolności ani praw obywateli. Zgodnie z tym przepisem organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Podstawowa zasada funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego, tj. zasada legalizmu, adresowana jest do wszystkich organów władzy publicznej, z treści art. 7 Konstytucji nie wynikają zaś prawa dla obywateli (zob. wyrok TK z 16 grudnia 2003 r., SK 34/03, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 102).

Problem powoływania się na zasadę równości wobec prawa został najpełniej przedstawiony w postanowieniu z 24 października 2001 r., wydanym w pełnym składzie (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Zgodnie z powyższym rozstrzygnięciem, wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości stanowi samodzielnie jedynie zasadę ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich - „samoistnie”. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego „zasada ta oznacza przede wszystkim, że wszyscy są równi >>w godności, wolności i prawach<<, o których w innych przepisach mówi Konstytucja, i że nie jest dopuszczalna dyskryminacja w realizacji tych wolności i praw”. Równość nie ma zatem charakteru abstrakcyjnego i absolutnego, ale „funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym, odniesiona być musi do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup)”. W związku z powyższym dopuszczalność powołania się w skardze konstytucyjnej na naruszenie zasady równości winna zostać ograniczona wyłącznie do przypadków, w których zostanie wskazane konkretne podmiotowe prawo, wolność lub obowiązek o charakterze konstytucyjnym, w zakresie których zasada ta została naruszona. Nie zasługują na uwzględnienie także argumenty skarżącej odwołujące się do powiązania art. 32 ust. 1 z art. 2 Konstytucji i wyrażonymi w nim zasadami (przyzwoitej legislacji i ochrony praw nabytych) oraz z art. 7 Konstytucji (zasada legalizmu). Trybunał dopuszcza wprawdzie, że zasady wynikające z art. 2 Konstytucji mogą stanowić źródło praw i wolności, jednakże dopiero wówczas, gdy nie są one ujęte wprost w innych przepisach Konstytucji, a ze względu na zasadę skargowości (art. 66 ustawy o TK) obowiązkiem skarżącego jest ich wskazanie oraz uzasadnienie stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. Uznanie dopuszczalności skargi konstytucyjnej w oparciu o związek występujący między art. 32 ust. 1, art. 2 oraz art. 7 Konstytucji prowadziłoby do obejścia wymogu, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego ani w skardze konstytucyjnej, ani w zażaleniu skarżąca nie wskazała żadnego prawa lub wolności, które - w jej ocenie - doznało uszczerbku w związku z nierespektowaniem zasady równości.

Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zasadnie odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

3