90/2/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 22 kwietnia 2009 r.

Sygn. akt Ts 18/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Granat - przewodniczący

Marian Grzybowski - sprawozdawca

Ewa Łętowska,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 września 2007 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Teresy Semlak Styły,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W sporządzonej przez pełnomocnika skarżącej skardze konstytucyjnej zakwestionowana została zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej unormowania § 1 uchwały nr LXX/468/93 Rady Miasta Krakowa z 8 stycznia 1993 r. w sprawie przyjęcia zasad polityki transportowej dla Krakowa wraz z załącznikiem do tej uchwały (dalej: uchwała RMK). Zaskarżonemu przepisowi uchwały RMK skarżąca zarzuciła niezgodność z art. 2 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77 ust. 1 oraz art. 91 ust. 2 Konstytucji.

Postanowieniem z 3 września 2007 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano, że skarga została wniesiona z przekroczeniem ustawowego terminu do korzystania z tego środka ochrony praw i wolności. Termin ten rozpoczął bowiem bieg w dniu doręczenia skarżącej wyroku sądu II instancji, a więc wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10 stycznia 2006 r. Dalsze działania skarżącej związane z wniesioną skargą kasacyjną od tego orzeczenia winny być uznane za irrelewantne z punktu widzenia biegnącego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny podważył także zasadność poglądu dotyczącego uznania kwestionowanej uchwały RMK za podstawę prawną ostatecznego orzeczenia, z wydaniem którego wiąże skarżąca wnoszoną skargę konstytucyjną. Zdaniem Trybunału postanowienia uchwały RMK, z racji ich „ogólnego i kierunkowego” charakteru, jak i adresowania w pierwszej kolejności do organów samorządowych, nie dają jeszcze podstawy do podejmowania działań (także prawnych) oddziałujących wprost na sferę praw i wolności skarżącej. Trybunał zakwestionował także prawidłowość określenia przez skarżącą podstawy wniesionej skargi konstytucyjnej. Za całkowicie nieadekwatny, z uwagi na treść kwestionowanych przepisów, uznał art. 77 ust. 1 Konstytucji. Odwołaniu się przez skarżącą do konstytucyjnego prawa własności również nie towarzyszyło wystarczające i adekwatne wyjaśnienie sposobu naruszenia tego prawa przez unormowania uchwały RMK.

Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skierował pełnomocnik skarżącej. Podniósł w nim, że Trybunał wadliwie zinterpretował ustawową przesłankę wyczerpania przez skarżącą przysługującej w sprawie drogi prawnej. Zdaniem skarżącej, w ramach tej drogi znajduje się także skarga kasacyjna i uzyskanie rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego, stanowiącego - w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK - ostateczne orzeczenie, od doręczenia którego należy liczyć termin do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Pełnomocnik podkreślił także, że trudno przerzucać na skarżącą ciężar rozstrzygnięcia co do zasadności nadzwyczajnego środka prawnego i uzależniać dopuszczalność złożenia skargi konstytucyjnej wyłącznie od pozytywnego rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego w zakresie skargi kasacyjnej. W zakresie pozostałych przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w zażaleniu podkreślono niekonsekwencję argumentacji Trybunału odnośnie do oceny normatywnego charakteru zakwestionowanej uchwały RMK. Wskazano również, że skarga konstytucyjna nie zmierzała w kierunku realizacji roszczeń odszkodowawczych skarżącej, lecz w stronę wykazania bezprawności działania gminy i naruszenia praw skarżącej w zakresie ograniczenia prawa własności bez ustalenia odpowiednich zasad rekompensaty.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia wniesionego przez pełnomocnika skarżącej nie mogą być uwzględnione.

W odniesieniu do problemu wniesienia skargi konstytucyjnej z przekroczeniem terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), stwierdzić należy pełną poprawność ustaleń poczynionych w zaskarżonym postanowieniu. Należy ponownie podkreślić, że interpretacja przesłanek określonych w art. 46 ust. 1 ustawy o TK winna być dokonywana z uwzględnieniem zachodzącej między nimi ścisłej, funkcjonalnej więzi. W tym zakresie szczególnego znaczenia nabiera związek zachodzący między obowiązkiem wyczerpania przez skarżącą przysługującej w sprawie drogi prawnej a powinnością doprowadzenia w ramach tejże drogi do wydania prawomocnego wyroku sądowego. Przyznanie przez ustawodawcę priorytetowej roli tej właśnie formie rozstrzygnięcia wyraża - wskazywaną także w zażaleniu skarżącej - wiodącą rolę sądów, jako organów państwa w pierwszym rzędzie powołanych do ochrony konstytucyjnych praw i wolności. Innymi słowy, legitymacja do wystąpienia ze skargą konstytucyjną aktualizuje się w chwili, gdy w ramach przysługującej w sprawie drogi prawnej skarżący doprowadza do wydania prawomocnego wyroku sądowego. Okoliczność ta wywołuje dwa rodzaje następstw. Po pierwsze, wydanie takiego wyroku nadaje przymiot ostateczności orzeczeniu, z podjęciem którego wiąże skarżący zarzut naruszenia przysługujących mu praw lub wolności. Po drugie, to właśnie doręczenie prawomocnego wyroku, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, jest zdarzeniem rozpoczynającym bieg terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Podjęcie przez skarżącego dalszych kroków procesowych, związanych z próbą wzruszenia zapadłego już prawomocnego wyroku, pozostaje natomiast bez wpływu na bieg tego terminu.

W zażaleniu błędnie zatem zinterpretowano przesłanki określone w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, zwłaszcza z punktu widzenia ich zastosowania wobec tej fazy postępowania sądowego, które inicjowane jest skargą kasacyjną. Prawidłowo przyjęto w zaskarżonym postanowieniu, że wymóg wyczerpania przez skarżącą przysługującej w sprawie drogi prawnej, w taki sposób, iż doprowadziło to do wydania prawomocnego wyroku sądowego, spełniony został wraz z wydaniem przez Sąd Apelacyjny w Krakowie wyroku z 10 stycznia 2006 r. Podjęte następnie przez skarżącą działania zmierzające do wzruszenia tego orzeczenia za pomocą skargi kasacyjnej nie miały już wpływu na bieg (a w konsekwencji także - upływ) terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Już ta okoliczność samoistnie przesądzała więc o niedopuszczalności nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że argumenty zażalenia nie podważają zasadności pozostałych okoliczności podniesionych w zaskarżonym postanowieniu Trybunału. Wbrew twierdzeniom zażalenia, Trybunał Konstytucyjny nie zastosował rozbieżnej kwalifikacji postanowień uchwały RMK z punktu widzenia ich normatywnego charakteru. Nie odmawiając bynajmniej waloru normatywności temu aktowi prawnemu, Trybunał podkreślił jedynie specyficzny, ogólny charakter zamieszczonych w nim postanowień, podważający tezę o możliwości oparcia na ich podstawie indywidualnych rozstrzygnięć podejmowanych w sprawie skarżącej. Nie jest zasadna także negatywna ocena stanowiska Trybunału dotyczącego braku adekwatności uczynienia z art. 77 ust. 1 Konstytucji wzorca kontroli przepisów uchwały RMK. Należy zauważyć, że - wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu - przepis ten wskazany został przez skarżącą w petitum skargi konstytucyjnej jako jedno z wielu unormowań Konstytucji mających stanowić jej podstawę. Trybunał Konstytucyjny podziela także krytyczną ocenę wskazanego w skardze sposobu naruszenia konstytucyjnego prawa własności. Uzasadnienie skargi konstytucyjnej skoncentrowane zostało przede wszystkim na problemie braku ustalenia zasad rekompensaty ograniczenia prawa własności, nie zaś na kwestii ewentualnego niedopełnienia konstytucyjnych przesłanek warunkujących dopuszczalną przez ustrojodawcę ingerencję w treść tego prawa. Trybunał słusznie zauważył w zaskarżonym postanowieniu, że w przypadku określonego przez skarżącą przedmiotu skargi trudno wskazać bliższy merytoryczny związek zachodzący między treścią postanowień zaskarżonej uchwały RMK a problemem ochrony prawa własności i innych praw majątkowych.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należy stwierdzić, że Trybunał Konstytucyjny słusznie odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

3