105/2/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 21 kwietnia 2009 r.

Sygn. akt Ts 126/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Liszcz - przewodnicząca

Marian Grzybowski - sprawozdawca

Maria Gintowt-Jankowicz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 stycznia 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Grzegorza Martychowca,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 6 czerwca 2007 r. zakwestionowana została zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 116 § 1 w związku z art. 116a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: o.p.). Skarżący wywodzi, że wskazany przepis nie zapewnia członkom organów zarządzających osób prawnych odpowiadających za zaległości podatkowe równej ochrony prawnej przysługującej im własności. Ponadto, zakwestionowane unormowania mają - zdaniem skarżącego - naruszać zasadę równości wobec prawa oraz zasadę zakazu nieproporcjonalnego ograniczania konstytucyjnych wolności i praw.

Postanowieniem z 13 stycznia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W ocenie Trybunału skarga kwestionowała sposób postępowania w sprawie zarówno organów administracyjnych, jak i sądów administracyjnych - odnosiła się zatem do pozostającej poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego sfery stosowania prawa.

Pełnomocnik skarżącego wniósł na powyższe postanowienie zażalenie. We wniesionym środku odwoławczym wskazano, że skarga powinna zostać przekazana do merytorycznego rozpoznania, spełnia bowiem przesłanki wymagane przepisami ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W szczególności wskazano, że błędna jest ocena Trybunału stwierdzająca, że skarga dotyczy procesu stosowania prawa. Skarżący - na trzeciej stronie zażalenia - powtórzył, że „pojęcia >>właściwego czasu zgłoszenia wniosku<< użytego w treści art. 116 § 1 o.p. nie można interpretować w żaden inny sposób niż ten wskazany przez obowiązujące przepisy prawa”, czyli rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, ze zm.; dalej: rozporządzenie). W zażaleniu powołano się również na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 stycznia 2000 r., P 11/98 (OTK ZU nr 1/2000, poz. 3), w którym stwierdzono, że niekiedy rzeczywiste znaczenie normy może ujawnić się dopiero w procesie jej stosowania. W konsekwencji, w opinii skarżącego, także wykładnia przepisów może stanowić naruszenie konstytucyjnych wolności i praw, a więc być przedmiotem skargi konstytucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wniesione zażalenie nie podważyło zasadności argumentacji zaskarżonego postanowienia i dlatego nie podlega uwzględnieniu.

Trybunał Konstytucyjny - zgodnie z art. 66 ustawy o TK - jest związany granicami kierowanych do niego pism procesowych. Oznacza to, że niezależnie od rodzaju pisma Trybunał może poruszać się jedynie w ramach wyznaczonych jego treścią i tylko w takim zakresie sprawa może podlegać rozpoznaniu. Zasada ta obowiązuje w postępowaniu w przedmiocie wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych na obu jego etapach - w składzie jednego sędziego oraz na etapie odwoławczym - w składzie trzech sędziów. Konsekwencje płynące z zasady skargowości skutkują tym, że skarga konstytucyjna poddawana jest badaniu wstępnemu w zakresie wyznaczonym przez skarżącego, z kolei zażalenie nie może zawierać dodatkowych argumentów przemawiających za niekonstytucyjnością przepisów, jego treścią mogą być jedynie wywody mające wykazać nieprawidłowość ocen przeprowadzonych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym i tylko w takim zakresie zażalenie podlega rozpoznaniu.

Odnosząc się do pierwszego z zarzutów zażalenia należy stwierdzić, że nie zasługuje on na uwzględnienie. Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu zasadnie uznał, że zarzuty skargi odnoszą się w istocie do procesu stosowania prawa. Wynika to z przeprowadzonego w skardze następującego wywodu. Skarżący - członek zarządu Międzyszkolnego Klubu Sportowego - objął tę funkcję w listopadzie 2002 r. W roku 2003 Klub nie uiścił należnych zobowiązań podatkowych i - po stwierdzeniu w toku postępowania egzekucyjnego niemożliwości wyegzekwowania zaległości - organ podatkowy orzekł o odpowiedzialności podatkowej skarżącego z uwagi na brak wystąpienia przezeń we właściwym czasie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. W złożonej do Trybunału skardze konstytucyjnej skarżący próbuje wykazać, że użyty w art. 116 § 1 o.p. zwrot „we właściwym czasie” musi być rozumiany z uwzględnieniem § 5 rozporządzenia. Przepis ten (skierowany do przedsiębiorcy) na dokonanie tej czynności zakreślał dwutygodniowy termin liczony od dnia zaprzestania płacenia długów. Z uwagi na objęcie funkcji członka zarządu po upływie znacznego okresu czasu od dnia, w którym nastąpiło zaprzestanie płacenia długów przez stowarzyszenie, skarżący uznał, że nie można było wymagać od niego zgłoszenia takiego wniosku, bo czynność ta powinna zostać dokonana w 2000 r. W konsekwencji, skarżący stoi na stanowisku, że zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne nie wzięły pod uwagę braku zawinienia w zaniechaniu wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenia upadłości i dlatego niewłaściwie uznały, że jest on solidarnie zobowiązany za zaległości podatkowe Klubu. Rozumowanie powyższe można więc sprowadzić do następującego stwierdzenia. Gdyby organy podatkowe i sądy administracyjne wzięły pod uwagę treść § 5 rozporządzenia, musiałyby stwierdzić brak winy skarżącego w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości. Nieprawidłowe zatem było prowadzone wobec skarżącego postępowanie. Ponad wszelką wątpliwość więc skarżący kwestionuje nie tyle brzmienie art. 116 § 1 i art. 116a o.p., ile sposób ich zastosowania przez organy władzy publicznej.

Przystępując do oceny drugiego z zarzutów, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w żadnej mierze nie wpływa on na zasadność zaskarżonego postanowienia. Skarżący wskazuje, że źródłem naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw mogło być stosowanie regulacji art. 116 § 1 i art. 116a o.p. (ich wykładnia) łącznie z przepisem § 5 rozporządzenia. Odnosząc się do powyższych wywodów należy kolejny raz stwierdzić, że nawiązują one do procesu stosowania prawa, co uzasadniało odmowę nadania skardze dalszego biegu. Z kolei jeśli skarżący dopatrywał się niekonstytucyjności rozumienia przepisu w procesie jego stosowania, to jego obowiązkiem było wykazanie, że „utrwalona i konsekwentna praktyka stosowania prawa w sposób bezsporny ustaliła wykładnię danego przepisu prawnego, a jednocześnie przyjęta interpretacja nie jest kwestionowana przez przedstawicieli doktryny” (por. postanowienie TK z 4 grudnia 2000 r., SK 10/99, OTK ZU nr 8/2000, poz. 300; wyrok TK z 3 października 2000 r., K. 33/99, OTK ZU nr 6/2000, poz. 188). Tylko wtedy przedmiotem kontroli konstytucyjności mogłaby stać się norma prawna dekodowana z danego przepisu zgodnie z ustaloną praktyką.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.

3