69/2B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 16 marca 2005 r.

Sygn. akt Ts 94/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Zdyb - przewodniczący

Jerzy Ciemniewski - sprawozdawca

Marian Grzybowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 września 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej „Felix Blau” Sp. z o.o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Spółki z o.o. „Felix Blau” z 23 kwietnia 2004 r. zarzucono, iż art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 ze zm.) jest niezgodny z art. 32 oraz art. 64 w zw. z art. 68 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji.

Zdaniem skarżącej art. 4 ust. 3 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym będący podstawą ostatecznych orzeczeń naruszył istotę praw majątkowych, chronionych art. 64 Konstytucji poprzez ustanowienie zasady, według której świadczenia zdrowotne mogą być udzielane ubezpieczonym przez świadczeniodawcę tylko w ramach środków finansowych posiadanych przez kasę chorych i powinny odpowiadać aktualnej „wiedzy i praktyce, podczas gdy świadczeniodawca będący gwarantem wykonania prawa wynikającego z art. 68 Konstytucji, zobowiązany jest do leczenia chorych ubezpieczonych bez względu na przyznany umową z Kasą Chorych stan środków finansowych, co doprowadziło do szkody w majątku świadczeniodawcy, który zbył na skarżącego prawo odszkodowania”. Ponadto skarżąca zarzuciła, iż przepis ten jest wyraźnie nieokreślony, pozwala bowiem uznać za zgodne z prawem przeznaczenie każdej kwoty na leczenie - niezależnie od rzeczywistych potrzeb.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 1 września 2004 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, wskazując, iż powołane w skardze orzeczenia sądowe nie prowadzą do naruszenia prawa skarżącej do ochrony własności i innych praw o charakterze majątkowym. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż nabycie prawa majątkowego, którego konstytucyjnej ochrony mogłaby się domagać skarżąca, warunkowane jest wcześniejszym istnieniem tego prawa po stronie zbywającego. Tymczasem, jak zresztą dowodzi sama skarżąca, prawo takie m.in. z uwagi na treść art. 4 ust. 3 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, po stronie zbywającego, a więc Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Olecku nie powstało. Nie mogło więc zostać skutecznie zbyte na rzecz skarżącej.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Olecku nie został ustawowo zobowiązany do wykonania świadczeń zdrowotnych, dla których nie było pokrycia w środkach finansowych uzyskanych na podstawie umowy z Kasą Chorych. Wykonanie takich świadczeń może być związane z pewnymi wydatkami, a więc może prowadzić do uszczerbku w majątku podmiotu zobowiązanego do ich wykonania. Nie oznacza to wszakże, iż z tego tytułu powstała po jego stronie wierzytelność pieniężna, która mogła być następnie przedmiotem obrotu cywilnego. Trybunał stwierdził ponadto, iż skarżąca jako podstawę skargi konstytucyjnej powołała naruszenie konstytucyjnej zasady ochrony praw majątkowych. Zasada ta zakłada istnienie takich praw po stronie podmiotu, który na nią się powołuje.

Trybunał Konstytucyjny uznał także, iż roszczenie o ochronę tych praw nie może być przedmiotem obrotu cywilnego, nie można więc go skutecznie zbyć na rzecz innej osoby. Nie jest także możliwe przeniesienie konstytucyjnych uprawnień wynikających z art. 77 ust. 1 Konstytucji na inny podmiot. Z tych też względów przyjęcie przez skarżącą za podstawę skargi konstytucyjnej naruszenia zasady równości i zakazu dyskryminacji w życiu gospodarczym jest bezzasadne, bowiem naruszenie to odnosi ona do sytuacji prawnej podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych. Skarżąca do kręgu takich podmiotów nie należy.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie jest uprawnione wyprowadzanie przez skarżącą przywołanych w skardze konstytucyjnej praw podmiotowych z treści art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji. Przepis ten skierowany jest bowiem do odbiorców świadczeń zdrowotnych, zaś przywołane w skardze konstytucyjnej orzeczenia sądowe nie godzą w prawa skarżącej jako podmiotu uprawnionego z tytułu ubezpieczenia do ochrony zdrowia.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżąca złożyła zażalenie, w którym zarzuciła błędne przyjęcie przez Trybunał, jakoby treść art. 4 ust. 3 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym wykluczała możliwość powstania po stronie Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Olecku prawa majątkowego w postaci wierzytelności pieniężnej, co w konsekwencji uniemożliwiało zbycie tego na rzecz skarżącej. Zdaniem skarżącej istnienie tej wierzytelności jest okolicznością obiektywną niezależną od regulacji prawnych i jak wynika z orzeczeń sądowych, należność SPZOZ w Olecku w kwocie: 5501753,72 zł jest następstwem nie opłacenia przez Kasę Chorych pełnych kosztów leczenia ubezpieczonych.

Ponadto skarżąca za błędne uznała stwierdzenie Trybunału Konstytucyjnego jakoby w sytuacji, gdy powstaje uszczerbek w majątku świadczącego usługi medyczne, na skutek nie opłacania przez Kasę Chorych pełnych kosztów świadczeń, na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, to nie powstaje wierzytelność pieniężna, a może to być ewentualne szkoda wyrządzona przez organ władzy stanowiący prawo, dochodzona na podstawie art. 77 ust. 1 Konstytucji, która nie była przedmiotem cesji. A także, iż orzeczenie Trybunału pomija niewątpliwe zdarzenia, jakimi są orzeczenia sądowe w niniejszej sprawie, które nie kwestionują istnienia szkody, jej wysokości, oraz nie wskazując, że pozwana została niewłaściwa osoba prawna, rozstrzygnęły sprawę uwzględniając treść art. 4 ust. 3 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Skarżąca podniosła także, iż to nie orzeczenia sądowe, ale treść art. 4 ust. 3 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym godzi w prawa ubezpieczonych, pozbawiając znacznej części uprawnionych prawa do świadczeń zdrowotnych. Jedynie nieprzestrzeganie tego przepisu przez SPZOZ w Olecku zaspokoiło prawa większości ubezpieczonych w ten sposób, że mimo braku środków finansowych od Kasy Chorych kierując się obowiązującym prawem nakazującym leczenie każdego, SPZOZ zaciągał zobowiązania u dostawców towarów i usług, na które nie miał pokrycia finansowego. Takie funkcjonowanie doprowadzić musiało do wielomilionowej straty SPZOZ w Olecku, która była przedmiotem cesji wierzytelności.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie skarżącej w istocie sprowadza się do powtórzenia argumentacji zawartej w skardze konstytucyjnej. Skarżąca kwestionując ustalenia Trybunału Konstytucyjnego co do nieistnienia po jej stronie praw majątkowych, które miałyby stanowić przedmiot ochrony konstytucyjnej powołuje się na fakt potwierdzenia tych praw w orzeczeniach sądowych. Powołane w skardze konstytucyjnej orzeczenia, wydane w sprawie skarżącej, przekonania skarżącej w żadnym jednak zakresie nie potwierdzają. Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z 20 grudnia 2003 r. wyraźnie bowiem stwierdza, iż umowa o cesję pomiędzy SPZOZ w Olecku a skarżącą nie mogła być skuteczna z uwagi na nieistnienie wierzytelności SPZOZ w Olecku wobec Warmińsko-Mazurskiej Regionalnej Kasy Chorych. Także wyrok sądu drugiej instancji nie zawiera żadnych stwierdzeń, z których należałoby wnioskować o uznaniu przez ten sąd, iż po stronie SPZOZ w Olecku powstała wierzytelność, która mogła być następnie przedmiotem cesji.

Odnosząc się do kwestii powołania się przez skarżącą na naruszenie art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji, należy podkreślić, iż Trybunał Konstytucyjny nie oceniał zgodności zakwestionowanych w skardze regulacji prawnych z tą zasadą konstytucyjną. Stwierdził natomiast, iż za podstawę badanej skargi konstytucyjnej nie może być przyjęte naruszenie podmiotowych praw wywodzonych z art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji. Skarżąca nie jest bowiem podmiotem, któremu przysługuje prawo do ochrony zdrowia (por. wyrok z 7 stycznia 2004 r., K 14/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 1). Trybunał Konstytucyjny oceniając czy spełnione są warunki dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej bada, czy istotnie wskazane w skardze rozstrzygnięcia prowadzą do naruszenia przyjętych za podstawę skargi praw i wolności o charakterze konstytucyjnym.

Skarżąca powołując się m.in. na naruszenie art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji wskazała orzeczenia sądowe, które nie dotyczyły przysługujących jej praw podmiotowych wywodzonych z tego przepisu konstytucyjnego. Z tego powodu Trybunał Konstytucyjny uznał, iż powołanie się na art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji nie spełnia przesłanek warunkujących dopuszczalność merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należało orzec, jak w sentencji.