43/1B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 7 lutego 2005 r.

Sygn. akt Ts 148/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wiesław Johann - przewodniczący

Ewa Łętowska - sprawozdawca

Jerzy Stępień,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 listopada 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Komitetu Wyborczego Wyborców Zieloni 2004,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Komitetu Wyborczego Wyborców Zieloni 2004 (dalej: skarżący) zakwestionowano zgodność z Konstytucją art. 60 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. Nr 25, poz. 219; dalej: ordynacja wyborcza). Zakwestionowanemu przepisowi ordynacji wyborczej skarżący zarzucił niezgodność z art. 7 oraz art. 52 ust. 1 Konstytucji. Źródła takiej niezgodności upatruje skarżący w nieprecyzyjności pojęcia „osoba stale zamieszkująca”, prowadzącej do nadmiernej swobody organów stosujących w określaniu jego zakresu znaczeniowego.

Postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 22 listopada 2004 r. odmówiono nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W ocenie Trybunału skarżący nie dopełnił przesłanki wskazania przysługujących mu konstytucyjnych wolności lub praw, które zostałyby naruszone zakwestionowaną regulacją ordynacji wyborczej. Żaden z powoływanych w skardze przepisów konstytucyjnych nie wyraża bowiem konkretnych praw podmiotowych skarżącego, które doznałyby ograniczenia wskutek zastosowania art. 60 ordynacji wyborczej. Ponadto Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że argumenty sformułowane w skardze są oczywiście bezzasadne. Wskazując na wadliwość utożsamiania pojęcia „stałe zamieszkanie” z faktem stałego zameldowania, skarżący pominął okoliczność, iż kryterium zameldowania nie jest jedynym wyznacznikiem spełnienia przesłanki, o której mowa w art. 60 ordynacji wyborczej.

Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżącego. Podkreślił w nim wadliwość tezy o ograniczeniu adresatów swobody miejsca zamieszkania wyłącznie do osób fizycznych. Zdaniem skarżącego, zaskarżony przepis ordynacji wyborczej ma fundamentalny wpływ na jego prawa i wolności, w szczególności na możliwość wystawienia kandydatów w wyborach. W zażaleniu podniesiono ponadto, że istotą skargi było wykazanie pominięcia przez Sąd orzekający w sprawie skarżącego innych - poza stałym zameldowaniem - przesłanek służących udowodnieniu wymogu „stałego zamieszkania”. Skarżący wyjaśnił również, że brak w ordynacji wyborczej przepisów dotyczących składania przez osoby zameldowane tymczasowo oświadczeń odnośnie położenia ich centrum życiowego, stanowi lukę prawną mającą fundamentalny wpływ na wolności i prawa komitetu wyborczego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.

Zarzut zażalenia koncentruje się na problemie jednej z podstawowych przesłanek dopuszczalności występowania ze skargą konstytucyjną. Jest nią wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa przysługujące skarżącemu, i w jaki sposób - jego zdaniem zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze unormowania. Obowiązek doprecyzowania przez skarżącego konstytucyjnego wzorca kontroli zaskarżonych przepisów wynika wprost z treści art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym.

W zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu przyjęto, że powołane w niej przepisy art. 7 i art. 52 ust. 1 Konstytucji nie wyrażają takich praw podmiotowych, które mogłyby służyć za wzorzec kontroli unormowania zakwestionowanego przez skarżącego. Zażalenie nie formułuje żadnych argumentów przeciwko stanowisku odmawiającemu art. 7 Konstytucji waloru unormowania, dającego podstawę do wywodzenia praw podmiotowych skarżącego, podlegających ochronie za pomocą skargi konstytucyjnej. W tym zakresie Trybunał Konstytucyjny ogranicza się więc do pełnej aprobaty poglądu wyrażonego w zaskarżonym postanowieniu.

Odnośnie powołanego w skardze art. 52 ust. 1 Konstytucji stwierdzić należy, że Trybunał prawidłowo przyjął, iż przepis ten nie wyraża prawa, którego ochrony mógłby dochodzić podmiot występujący z niniejszą skargą konstytucyjną. W zażaleniu sformułowany został argument wskazujący na to, że prawo skarżącego doznało ograniczenia wskutek ingerencji w konstytucyjną wolność wyboru miejsca zamieszkania, przysługującą zgłaszanym przez Komitet Wyborczy kandydatom na posłów do Parlamentu Europejskiego. Należy w związku z tym ponownie podkreślić, że prawidłowe określenie podstawy skargi konstytucyjnej polega na wskazaniu uprawnień przysługujących skarżącemu, nie zaś wyłącznie odrębnym od niego podmiotom prawa. Tym samym, nie można uznać, aby naruszenie praw skarżącego stanowić mogło pochodną naruszenia uprawnień osób fizycznych, których rejestracji jako kandydatów w wyborach dokonywał skarżący. Trzeba ponadto zauważyć, że skarżący nie odwołuje się w tym zakresie do przepisów konstytucyjnych, które mogłyby stanowić podstawę jego praw w zakresie zgłaszania kandydatów w wyborach, a wyłącznie wskazuje na uprawnienia samych kandydatów - przede wszystkim wynikające z wolności wyboru miejsca zamieszkania i pobytu. Jak to już jednak podkreślano, to na skarżącym spoczywa obowiązek precyzyjnego i adekwatnego dla formułowanych zarzutów określenia podstawy skargi konstytucyjnej. W zaskarżonym postanowieniu słusznie więc przyjęto, że skarżący nie wykazał, jakie - przysługujące mu - konstytucyjne wolności lub prawa naruszył art. 60 ordynacji wyborczej. Powołane w skardze przepisy konstytucyjne tego rodzaju praw podmiotowych skarżących nie statuują.

Niezależnie od powyższej okoliczności stwierdzić należy, iż w zaskarżonym postanowieniu słusznie przyjęto, że skarga kieruje się w istocie przeciwko krytycznie ocenianemu przez skarżącego sposobowi zastosowania zaskarżonego przepisu przez orzekające w sprawie sądy. Jak to już podkreślono, z uzasadnienia rozstrzygnięć podjętych w sprawie skarżącego bynajmniej nie wynikało, aby sąd za jedyne dopuszczalne kryterium weryfikacji przesłanki „stałego zamieszkiwania” uznawał stałe zameldowanie. Odwołanie się do kryterium stałego zameldowania wynikało przede wszystkim z faktu niewystarczającego wskazania przez skarżącego innych okoliczności, które mogłyby przesądzić spełnienie tej przesłanki. Argumentacja skargi opiera się więc w głównej mierze na negatywnej ocenie takiego sposobu interpretacji art. 60 ordynacji wyborczej. Jest to jednak niewystarczające dla uznania zasadności sformułowanego w skardze zarzutu niekonstytucyjności samego przepisu, który w ten właśnie sposób został zastosowany. Podkreślić trzeba, iż wprawdzie warunkiem dopuszczalności wystąpienia ze skargą konstytucyjną jest uprzednie zastosowanie unormowań stanowiących jej przedmiot, tym niemniej ocena stosowania kwestionowanych przepisów pozostaje poza zakresem kontroli realizowanej przez Trybunał Konstytucyjny.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 22 listopada 2004 r.

3