264

POSTANOWIENIE

z dnia 12 października 2004 r.

Sygn. akt Tw 19/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski - przewodniczący

Adam Jamróz - sprawozdawca

Andrzej Mączyński,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie z dnia 6 lipca 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona”,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W dniu 17 maja 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona” o orzeczenie niezgodności art. 1 ust. 4 lit. c i art. 5 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 91, poz. 873) z art. 32, art. 33 ust. 2, art. 65 ust. 1, art. 67 ust. 1 i art. 68 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja 2004 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku poprzez wskazanie umocowanego przedstawiciela do sporządzenia wniosku i reprezentowania wnioskodawcy przed Trybunałem Konstytucyjnym; powołanie przepisów prawa lub statutu, wskazującego że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 ust. 4 lit. c skarżonej ustawy jest niezgodny z art. 32 oraz z art. 33 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej; wskazanie, w jakim zakresie art. 5 tejże ustawy jest niezgodny z art. 33 ust. 2, art. 67 ust. 1 oraz z art. 68 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, a także wskazanie decyzji lub uchwały uprawnionego organu wnioskodawcy stanowiących podstawę sporządzenia i wniesienia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego wraz z dokumentami uwierzytelniającymi oraz przesłanie ich w 5 egzemplarzach.

W dniu 6 lipca 2004 r. odmówiono nadania dalszego biegu wnioskowi ze względu na nieusunięcie we wskazanym terminie braków formalnych wniosku wskazanych w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Nie ulega wątpliwości, iż w wyznaczonym w zarządzeniu sędziego terminie nie zostały uzupełnione braki formalne wniosku Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona”. Jak wynika z treści zażalenia, fakt ten przyznaje zresztą pełnomocnik wnioskodawcy. Okoliczność ta stanowiła na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) przesłankę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi.

W przedstawionych okolicznościach sprawy nie jest możliwe przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych wniosku. Stosownie do art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w sprawach nie uregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 168 ust. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jedną z negatywnych przesłanek przywrócenia terminu jest okoliczność, że uchybienie terminowi nastąpiło z winy strony. Natomiast art. 133 § 2 kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że pisma procesowe lub orzeczenia dla osoby prawnej doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania ich przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pism. Związek Zawodowy Rolnictwa „Samoobrona” posiada osobowość prawną, zatem wobec niego winien być stosowany ten właśnie przepis.

Należy zaznaczyć, że odpowiednie stosowanie instytucji przywrócenia terminu w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym wszczętym na podstawie wniosku podmiotów określonych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji, jako osób prawnych, oznacza, że dopuszczalność przywrócenia terminu musi być rozumiana w sposób bardziej rygorystyczny. Wnioskodawca jako osoba prawna posiada znacznie szersze możliwości zabezpieczenia swoich interesów w ramach postępowania niż osoba fizyczna. Ponadto należy zauważyć, że złożenie wniosku o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm nie jest ograniczone żadnym terminem. Dlatego też, w przypadku odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi ze względu na niedochowanie terminu do uzupełnienia braków formalnych, zawsze możliwe jest ponowne skierowanie wniosku do Trybunału, choćby przez ten sam podmiot.

Trybunał pragnie stwierdzić, że nieodebranie pism sądowych przez Przewodniczącego Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona” uprawnionego do reprezentowania Związku, niezależnie od przyczyny, co do zasady, nie stanowi okoliczności uzasadniającej przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych wniosku. Trybunał pragnie zauważyć, że to statut osoby prawnej winien być tak sformułowany, żeby zapewnić możliwość prawidłowego funkcjonowania organów w różnych sytuacjach. Konsekwencje niedostatecznych regulacji statutu ponosi sama osoba prawna. Ponadto istnieje również możliwości takiego ukształtowania praktyki działania osoby prawnej, że w przypadku niedyspozycji osoby uprawnionej do odbierania pism może być ona zastępowana przez innego pracownika, czy pełnomocnika procesowego. Na mocy przywołanego już art. 133 § 2 kodeksu postępowania cywilnego istnieje możliwość upoważnienia pracownika do odbioru pism procesowych. Należy również zauważyć, że postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym - jako organem władzy sądowniczej - toczy się z wniosku Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona” i w związku z tym powinien on dochować najwyższej staranności przy wymianie pism procesowych.

Ze względu na powyższe Trybunał uznał, że uchybienie terminowi do uzupełnienia braków formalnych wniosku nastąpiło z winy Związku Zawodowego Rolnictwa „Samoobrona” i nie zachodzą okoliczności uzasadniające przywrócenie tegoż terminu.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny uznając, że zażalenie nie podważyło zasadności stanowiska zajętego w zaskarżonym postanowieniu, orzekł jak w sentencji.

2