55

POSTANOWIENIE

z dnia 6 stycznia 2004 r.

Sygn. akt Ts 97/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz - przewodniczący

Marek Safjan - sprawozdawca

Adam Jamróz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 września 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Karola Motyczko,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 4 czerwca 2003 r. zakwestionowano zgodność art. 935 § 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) z art. 64 Konstytucji RP, zarzucając mu, iż dopuszcza Skarb Państwa do dziedziczenia spadku przed stosunkowo bliskimi członkami rodziny zmarłego, co stanowi formę wywłaszczenia i jest niezgodne z prawem własności. Na podstawie tego przepisu zarówno Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie postanowieniem z 4 listopada 1998 r. (sygn. akt I Ns 803/98/P), jak i Sąd Okręgowy w Krakowie postanowieniem z 5 listopada 1999 r. (sygn. akt II Ca 410/99) uznał, iż spadkobiercą ustawowym jest Skarb Państwa, pozbawiając tym samym skarżącego prawa do spadku.

Postanowieniem z 23 września 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, stwierdzając, iż nie została wyczerpana droga prawna, jako że skarżący nie wniósł kasacji od postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z 5 listopada 1999 r. (sygn. akt II Ca 410/99), a ponadto skarga konstytucyjna została wniesiona ze znacznym przekroczeniem ustawowego terminu.

W zażaleniu złożonym na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącego wskazał, iż przyczyną odstąpienia od złożenia kasacji był fakt, iż wydane rozstrzygnięcia były zgodne z zakwestionowanym przepisem. Przedstawił też raz jeszcze argumenty mające przemawiać za niekonstytucyjnością zaskarżonego przepisu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Uzasadnienie zażalenia, w zakresie, w którym odnosi się ono do podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, sprowadza się wyłącznie do wskazania, iż kasacja nie została wniesiona, ponieważ wydane w sprawie spadkowej orzeczenia były zgodne z zakwestionowanym przepisem.

Wymóg wniesienia skargi konstytucyjnej po wyczerpaniu drogi prawnej związany jest z subsydiarnym charakterem tego środka ochrony konstytucyjnych praw lub wolności. Z konstrukcji skargi konstytucyjnej przyjętej w prawie polskim wynika, iż nie może ona stanowić alternatywy w stosunku do przysługującej każdemu na mocy art. 45 ust. 1 Konstytucji RP sądowej ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, tylko ma uzupełniać tę ochronę. Dlatego wystąpienie ze skargą wymaga wcześniejszego wyczerpania przysługujących skarżącemu środków ochrony praw, mogących zainicjować sądową kontrolę rozstrzygnięć, z których wydaniem wiąże on naruszenie konstytucyjnych praw lub wolności. Z tych też względów wprowadzony w art. 46 ust. 1 ustawy o TK wymóg uprzedniego wyczerpania przysługującej skarżącemu drogi prawnej, wyklucza wniesienie skargi od takiego rozstrzygnięcia, które stało się prawomocne lub ostateczne, dlatego że skarżący nie wykorzystał lub wykorzystał niewłaściwie możliwość wyczerpania całego dostępnego toku instancji w postępowaniu administracyjnym lub sądowym. Sytuacji tej nie zamienia fakt, iż niejednokrotnie prowadzić to będzie do konieczności wniesienia środka odwoławczego od rozstrzygnięcia, w stosunku do którego jednym zarzutem będzie niekonstytucyjność przepisów, w oparciu o które zostało ono wydane.

Trybunał Konstytucyjny w pełni podziela też pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu, a stwierdzający wniesienie skargi ze znacznym przekroczeniem ustawowego terminu. Ostatnie z rozstrzygnięć wydanych w toku instancji, tj. postanowienie Sądu Okręgowego z 5 listopada 1999 r. (sygn. akt II Ca 410/99) zostało doręczone skarżącemu najpóźniej 10 stycznia 2001 r., a ze skargą konstytucyjną wystąpiono dopiero 4 czerwca 2003 r., co wskazuje na znaczne przekroczenie trzymiesięcznego terminu z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Powyższe ustalenia nie zostały też zakwestionowane przez skarżącego we wniesionym zażaleniu.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 23 września 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu niniejszej skardze i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.

Na marginesie tylko wskazać należy, iż kwestia wymogu wniesienia kasacji w sprawie o nabycie spadku, rozstrzygniętej postanowieniami Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie z 4 listopada 1998 r. (sygn. akt I Ns 803/98/P) i Sądu Okręgowego w Krakowie z 5 listopada 1999 r. (sygn. akt II Ca 410/99) dla spełnienia przesłanek skargi konstytucyjnej była już przedmiotem rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi wniesionej przez skarżącego, o sygn. Ts 85/01.

2