223

POSTANOWIENIE

z dnia 17 grudnia 2003 r.

Sygn. akt Ts 191/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz - przewodniczący

Janusz Niemcewicz - sprawozdawca

Marek Safjan,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Waldemara Domaszewicza,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Waldemara Domaszewicza z 18 grudnia 2002 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) zarzucono, iż art. 393⁵ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżący wskazał, iż postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 22 października 2002 r. odrzucono jego kasację od postanowienia Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 31 lipca 2002 r. (sygn. akt II Cz 570/02). Zdaniem skarżącego w chwili składania przez niego powództwa obowiązywały regulacje, które przewidywały możliwość wzniesienia kasacji w sprawie będącej przedmiotem postępowania cywilnego. Z uwagi na przewlekłość tego postępowania, skarżący utracił tę możliwość w związku z wejściem w życie regulacji prawnych przewidujących wyższą wartość przedmiotu sporu, w których kasacja jest dopuszczalna.

Ponadto skarżący podniósł, iż użyty w art. 393⁵ ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego zwrot „z innych przyczyn niedopuszczalna” ma charakter nieostry. Skarżący zakwestionował w szczególności niedopuszczalność kasacji na postanowienie sądu drugiej instancji, oddalające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji o odrzuceniu apelacji.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 23 kwietnia 2003 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej stwierdzając, iż skarżący nie wyczerpał przysługującej mu w ramach drogi prawnej środków zaskarżenia orzeczenia, z którego wydaniem łączy naruszenie prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez sąd określonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji, bowiem nie składał zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 22 października 2002 r., które to postanowienie przyjął jako podstawę wystąpienia ze skargą konstytucyjną.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżący wniósł zażalenie, w którym podniósł, iż wyczerpał przysługujące mu środki prawne, ponieważ ostatnim orzeczeniem w sprawie będącej podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną było postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu o odrzuceniu kasacji. Zdaniem skarżącego na postanowienie to nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego, zaś ewentualne wniesienie tego środka zaskarżenia spowodowałoby jedynie jego odrzucenie z uwagi na niedopuszczalność kasacji.

Skarżący wskazał ponadto, iż oceniając wcześniejszą skargę konstytucyjną złożoną przez skarżącego dotyczącą tej samej sprawy (sygn. akt Ts 173/02), Trybunał Konstytucyjny uzasadniając odmowę merytorycznego rozpoznania skargi wskazał, iż skarżącemu w ogóle nie przysługiwała kasacja. Zdaniem skarżącego, zachodzi w tej sytuacji niekonsekwencja w poglądach Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wbrew twierdzeniom skarżącego, od postanowienia Sądu Okręgowego we Wrocławiu o odrzuceniu kasacji przysługiwało zażalenie, zaś Sąd Najwyższy zobligowany byłby w takiej sytuacji do merytorycznej oceny tego zażalenia i nie mógłby go odrzucić z uwagi na niedopuszczalność kasacji.

Art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym wymaga od skarżącego wyczerpania przysługującej mu drogi prawnej. W sprawie będącej podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną elementem tej drogi było zażalenie, jakie przysługiwało skarżącemu do Sądu Najwyższego na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu o odrzuceniu kasacji. Skoro skarżący nie skorzystał z przysługujących mu na gruncie Kodeksu postępowania cywilnego środków zaskarżenia, nie został tym samym spełniony warunek dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej, wynikający z wyraźnej treści wspomnianego przepisu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Pogląd wyrażony przez Trybunał Konstytucyjny w niniejszej sprawie nie stoi w sprzeczności z ocenami przyjętymi za podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z 4 grudnia 2002 r. (sygn. akt Ts 173/02). W sprawie tej skarżący kwestionował bowiem zgodność z Konstytucją regulacji kodeksu cywilnego, na podstawie których wydane zostały stosowne wyroki sądu pierwszej i drugiej instancji. Ponieważ ten ostatni wyrok miał charakter prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie, od jego doręczenia skarżącemu rozpoczynał bieg 3 miesięczny termin określony w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym do ewentualnego złożenia skargi konstytucyjnej na podstawę prawną tych wyroków.

W skardze konstytucyjnej będącej przedmiotem niniejszego rozpoznania skarżący zakwestionował regulacje prawne dotyczące kasacji w postępowaniu cywilnym wskazując, iż o możliwości skorzystania przez niego z tego środka zaskarżenia rozstrzygnęło postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 22 października 2002 r. Na postanowienie to, jak już wcześniej o tym wspomniano, skarżącemu przysługiwało w ramach drogi prawnej zażalenie, którego wszakże nie złożył.

Niezależnie od powyższych okoliczności należało wskazać, iż nieuzasadnione jest przekonanie skarżącego, jakoby poprzez odrzucenie jego kasacji postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu doszło do naruszenia przysługujących mu praw o charakterze konstytucyjnym, wynikających z treści art. 45 ust. 1 oraz 176 Konstytucji. W szczególności wskazane przez niego przepisy konstytucyjne nie stanowią podstawy wyprowadzania podmiotowego prawa do rozpoznawania przez Sąd Najwyższy każdej sprawy. Konstytucja przewiduje bowiem, co do zasady dwuinstancyjny tryb postępowania sądowego (art. 176 ust. 1 Konstytucji). Taki też tryb postępowania został w sprawie skarżącego dochowany, bowiem postanowienie Sądu Rejonowego o odrzuceniu apelacji było przedmiotem oceny przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu, jako sądu drugiej instancji.

Bezpodstawne jest także twierdzenie skarżącego, jakoby powołanie się w jego sprawie na „inną przyczynę niedopuszczalności kasacji” prowadziło do zastosowania wobec niego regulacji prawnej o charakterze nieostrym. Wskazując na ową inną przesłankę, sądy orzekające w sprawie wyraźnie odwołały się do treści art. 392 kodeksu postępowania cywilnego wskazującego od jakich, enumeratywnie wymienionych orzeczeń przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego. Jako podstawę odrzucenia kasacji przyjęto także art. 392¹ kodeksu postępowania cywilnego wprowadzający kryterium wartości przedmiotu zaskarżenia, jako przesłankę dopuszczalności kasacji. W obu przypadkach nie zachodzą wątpliwości co do zakresu znaczeniowego wspomnianych przepisów.

W tym stanie rzeczy należało orzec jak w sentencji.

2