115

POSTANOWIENIE

z dnia 27 maja 2003 r.

Sygn. akt Ts 127/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Safjan - przewodniczący

Marek Mazurkiewicz - sprawozdawca

Teresa Dębowska-Romanowska,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 stycznia 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Przedsiębiorstwa „Dom Książki” Sp. z o. o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Przedsiębiorstwa „Dom Książki” Sp. z o. o. wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 30 września 2002 r., wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 16g ust. 2 i ust. 10 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 t. j.) w brzmieniu ustalonym w art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 95, poz. 1101) z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W oparciu o zaskarżone przepisy Naczelny Sąd Administracyjny - Wydział Zamiejscowy w Białymstoku, wyrokiem z 7 maja 2002 r. (sygn. akt SA/Bk 1795/01) oddalił skargę na decyzję Izby Skarbowej w Białymstoku z 8 listopada 2001 r. (Nr PB I/TK/732/190/01) utrzymującej w mocy decyzję II Urzędu Skarbowego z 30 lipca 2001 r. nie uwzględniającej wniosku o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym od osób prawnych za okres od 1 lutego do 31 grudnia 2000 r. Zdaniem skarżącej podstawy tych rozstrzygnięć naruszają przysługujące jej prawa konstytucyjne przewidziane w art. 2 i art. 32 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 16 września 2002 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniesionej skargi, w szczególności przez wskazanie przynależnych jej podmiotowych praw konstytucyjnych, naruszonych przez zakwestionowane przepisy ustawy oraz wskazania sposobu tego naruszenia.

W piśmie procesowym z 27 września 2002 r. (data nadania w urzędzie pocztowym), mającym stanowić odpowiedź na zarządzenie sędziego, pełnomocnik skarżącej wskazał prawo do funkcjonowania i prowadzenia działalności gospodarczej w zaufaniu do Państwa i bezpiecznego prawa oraz zasadę sprawiedliwości społecznej. Zdaniem pełnomocnika skarżącej, powołane przez niego prawo wynika z art. 2 Konstytucji.

Jednocześnie wskazano, iż zakwestionowana regulacja narusza art. 32 Konstytucji wyrażający - zdaniem skarżącej - prawo do prowadzenia działalności gospodarczej bez dyskryminacji w życiu gospodarczym.

W ocenie skarżącej zaskarżone przepisy pozbawiając możliwości uwzględnienia przejętych zobowiązań przy ustalaniu wartości firmy i wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych różnicują bez uzasadnionej przyczyny sytuację prawną skarżącego w relacji do podmiotów, które nabyły przedsiębiorstwo przed 1 stycznia 2000 r. i po 1 stycznia 2001 r. W konsekwencji jedynie nabycie przedsiębiorstwa w roku 2001, wyklucza dokonanie amortyzacji dla celów podatkowych powyżej wskazanych zobowiązań. Regulacja taka rodzi pułapkę prawną dla podmiotów dokonujących formalnego przejęcia składników przedsiębiorstwa w 2000 r., skutkując powstaniem obowiązku podatkowego w większej wysokości niżby miało to miejsce w przypadku identycznej przedmiotowo czynności dokonanej poza okresem 2000 r.

Postanowieniem z 16 stycznia 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze, stwierdzając niespełnienie przez nią warunku określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Podstawą odmowy był brak wskazania konstytucyjnych wolności i praw skarżącej naruszonych przez zaskarżony przepisy ustawy. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego podstawą skargi konstytucyjnej nie może być wyłącznie wyrażona w art. 32 zasada równości, ani wyrażona w art. 2 Konstytucji zasada sprawiedliwości społecznej.

Na powyższe postanowienie Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik skarżącej wniósł 30 stycznia 2003 r. zażalenie, w którym nie zgodził się ze stanowiskiem i argumentami Trybunału Konstytucyjnego. W uzasadnieniu w zasadzie zostały powtórzone argumenty powołane w skardze konstytucyjnej, w szczególności ponownie podniesiony został zarzut naruszenia przez kwestionowaną regulację zasady zaufania do Państwa oraz stanowionego przezeń prawa oraz zarzut braku racjonalnego uzasadnienia dla czasowego zróżnicowania obowiązków podatkowych podmiotów procesu prywatyzacyjnego. Ponadto wskazano, iż brak przepisów przejściowych regulujących sytuację prawną podmiotów, które podjęły działania zmierzające ku prywatyzacji w czasie obowiązywania uchylonych przepisów, należy uznać za rażący błąd legislacyjny.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Z istoty unormowania skargi konstytucyjnej na gruncie Konstytucji RP wynika, że jest to środek ochrony praw i wolności, umożliwiający podmiotowi, którego konstytucyjne prawa zostały naruszone, wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, w celu eliminacji z systemu prawnego unormowań sprzecznych z postanowieniami ustawy zasadniczej. Występujący ze skargą konstytucyjną zobowiązany jest do wskazania tych przepisów Konstytucji, które mają stanowić wzorzec dla weryfikacji konstytucyjności kwestionowanych unormowań.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie znajdują uzasadnienia argumenty sformułowane zarówno w skardze, jak i zażaleniu odnośnie dopuszczalności kontroli zaskarżonej regulacji, sprawowanej w trybie art. 79 Konstytucji, w oparciu o przepis konstytucji nie wyrażający w swej treści wolności lub praw o charakterze podmiotowym. Zgodnie z dotychczasową linią orzeczniczą, warunkiem koniecznym dla uruchomienia procedury kontroli badania zgodności z Konstytucją określonej ustawy lub innego aktu normatywnego w trybie skargi konstytucyjnej, jest wskazanie konkretnego naruszenia przysługujących skarżącemu wolności lub praw konstytucyjnych (por. np. postanowienie z 30 listopada 2001 r., sygn. Ts 129/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 249).

Brak wskazania takiego naruszenia uniemożliwia podjęcie merytorycznego rozpoznania przedstawionych zarzutów niezgodności ustawy lub innego aktu normatywnego z Konstytucją (por. postanowienie z 10 maja 2001 r., sygn. Ts 199/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 108).

Formułując zarzut naruszenia prawa do funkcjonowania i prowadzenia działalności w zaufaniu do Państwa oraz bezpiecznego i stabilnego prawa, pełnomocnik skarżącej nie wskazał dla tego rodzaju prawa wyraźnej podstawy normatywnej, zawartej w przepisach konstytucyjnych. Podzielić zatem należy tezę uzasadnienia postanowienia o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej, iż samo powołanie się na szereg zasad ustrojowych dekodowanych z treści art. 2 Konstytucji nie może być utożsamiane z wyczerpaniem ustawowej przesłanki wskazania takich unormowań, które można uznać za podstawę do konstruowania konkretnych, przysługujących skarżącej praw podmiotowych. Powołane przez skarżącą zasady są niewątpliwie elementami klauzuli „państwa prawnego”, jednak żadna z tych zasad nie przybiera postaci konstytucyjnej wolności lub prawa (podmiotowego), które mogłyby korzystać z ochrony realizowanej w trybie skargi konstytucyjnej.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w zaskarżonym postanowieniu odmawiającym nadania skardze dalszego biegu prawidłowo przyjęto, że powyższa przesłanka nie została spełniona.

Zarzut naruszenia zasad przyzwoitej legislacji podniesiony został po upływie terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

3