280

POSTANOWIENIE

z dnia 13 listopada 2001 r.

Sygn. Ts 19/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski - przewodniczący

Marian Zdyb - sprawozdawca

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2001 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Aliny F.

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Aliny F. z 14 lutego 2001 r. wniesiono o stwierdzenie, iż art. 685 kodeksu cywilnego oraz art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych są niezgodne z art. 42 ust. 3 Konstytucji RP.

W uzasadnieniu skargi wskazano, iż wyrokiem z 25 kwietnia 2000 r. o sygn. akt I C 268/99 Sąd Rejonowy w Wałbrzychu oddalił powództwo skarżącej przeciwko Gminie Wałbrzych o unieważnienie decyzji z 26 listopada 1998 r. rozwiązującej umowę najmu lokalu i zapłatę kwoty 5 000 zł. Apelacja skarżącej od ww. wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy z 13 lipca 2000 r. (sygn. akt II Ca 307/00).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 7 marca 2001 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do usunięcia w terminie 7 dni od doręczenia tego zarządzenia braków formalnych skargi konstytucyjnej pod rygorem odmowy nadania dalszego biegu skardze. Uzupełnienie skargi wymagało w szczególności wskazania, na czym polega, zdaniem skarżącej, niezgodność art. 685 kodeksu cywilnego oraz art. 32 ust.1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (tekst jednolity z 1998 r. Dz.U. Nr 120, poz. 787 ze zm.) z art. 42 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz podanie w jaki sposób zostało naruszone prawo skarżącej wyrażone przez podany wzorzec konstytucyjny. W wykonaniu zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik skarżącej był również zobowiązany do usunięcia pozostałych braków skargi konstytucyjnej m. in. przez przedstawienie postanowienia sądu rejonowego o ustanowieniu dla skarżącej pełnomocnika z urzędu oraz podanie daty wystąpienia przez skarżącą do sądu rejonowego z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej.

W piśmie procesowym z 19 marca 2001 r. pełnomocnik skarżącej podniósł, iż niezgodność art. 685 kodeksu cywilnego oraz art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych “jest opisana w wykładni cytowanych artykułów, zawartych w skardze konstytucyjnej”, a niezgodność z art. 42 ust. 3 Konstytucji wynika ze “sprzeczności z klarowną wykładnią przywołanego art. 42 łącznie z konsekwencjami tego faktu”. Wraz z pismem uzupełniającym braki skargi pełnomocnik skarżącej złożył kserokopię postanowienia Sądu Rejonowego w Wałbrzychu (sygn. akt I C 268/99) z 1 października 1999 r. o ustanowieniu dla Aliny F. adwokata z urzędu oraz kserokopię wniosku skarżącej złożonego w Sądzie Rejonowym w Wałbrzychu 18 września 2000 r. (prezentata) o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej.

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny uznał za oczywiste, iż braki skargi nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie, ponieważ pełnomocnik skarżącej nie wykonał pkt. 1 i 4 zarządzenia wzywającego do usunięcia braków. Trybunał wskazał, iż postanowienie Sądu Rejonowego w Wałbrzychu (sygn. akt I C 268/99) z 1 października 1999 r. o ustanowieniu dla Aliny F. adwokata z urzędu nie dotyczy wniosku skarżącej z 18 września 2000 r. o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego celem sporządzenia skargi konstytucyjnej. Tym samym pełnomocnik skarżącej nie wykonał pkt. 1 zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego nie usuwając wskazanego w nim braku formalnego skargi konstytucyjnej. Trybunał stwierdził, że również pkt 4 zarządzenia wzywającego do usunięcia braków nie został wykonany, ponieważ pełnomocnik skarżącej w dalszym ciągu nie określił, w jaki sposób doszło do naruszenia, przez zastosowanie zakwestionowanych przepisów, prawa konstytucyjnego skarżącej wynikającego z art. 42 ust. 3 Konstytucji. Pełnomocnik skarżącej wskazał bowiem jedynie, iż niezgodność zakwestionowanych przepisów “jest opisana w skardze konstytucyjnej” nie uznając za celowe uzupełnienia w tym zakresie skargi, mimo wyraźnego wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał podkreślił, iż dla uzasadnienia skargi konstytucyjnej nie wystarczy wskazanie, iż doszło do naruszenia praw konstytucyjnych skarżącego. Wskazał, iż skarżący jest obowiązany określić sposób naruszenia jego praw lub wolności konstytucyjnych dla wykazania lub przynajmniej uprawdopodobnienia tego naruszenia, co jest jedną z przesłanek dopuszczalności skargi konstytucyjnej wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny uznał, że braki formalne skargi konstytucyjnej nie zostały usunięte i postanowieniem z 28 czerwca 2001 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze. W uzasadnieniu tego postanowienia Trybunał wykazał także, iż skarga konstytucyjna nie spełnia ponadto innych warunków jej merytorycznego rozpoznania. Wskazał, iż zakwestionowany art. 685 kodeksu cywilnego nie stanowił podstawy powołanych w skardze orzeczeń sądów, w związku z czym skarżąca nie miała podstaw, by żądać - w oparciu o art. 79 ust. 1 Konstytucji - stwierdzenia niekonstytucyjności tego przepisu.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził ponadto, iż podniesiony w skardze zarzut niezgodności art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych z art. 42 ust. 3 Konstytucji jest niezasadny, gdyż brak jest merytorycznego związku pomiędzy konstytucyjnym prawem skarżącej wynikającym z zasady domniemania niewinności a zakwestionowaną w skardze regulacją prawną. Trybunał podkreślił, iż związek taki zachodzi, gdy dana regulacja prawna tak ukształtowała treść orzeczenia wydanego na jej podstawie, iż doszło do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności konstytucyjnych. W związku z tym Trybunał stwierdził, iż wskazane w skardze orzeczenia sądów jako wydane w postępowaniu cywilnym nie mogły dotyczyć prawa konstytucyjnego skarżącej, wynikającego z zasady domniemania niewinności w postępowaniu karnym.

Na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej skarżąca wniosła w terminie zażalenie. W zażaleniu wskazano, iż postanowieniem z 8 grudnia 2000 r. (sygn. akt I Co 1705/00) Sąd Rejonowy w Wałbrzychu zwolnił skarżącą od kosztów sądowych i ustanowił adwokata z urzędu, którego wyznaczyła 5 stycznia 2001 r. Rada Adwokacka w Wałbrzychu. Pełnomocnik skarżącej podniósł także, iż w skardze konstytucyjnej skarżąca “jasno i przejrzyście określiła oczywistą sprzeczność art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. b z art. 42 ust.3 oraz art. 2, art. 7 i art. 9 Konstytucji RP”. Dodatkowo podniósł, iż zaskarżony przepis “bez określenia prawomocnym wyrokiem charakteru i rodzaju przestępstwa lub wykroczenia powoduje skutki prawne w postaci eksmisji najemcy”. Ponadto zarzucił przedmiotowej regulacji sprzeczność z art. 8, art. 30 i art. 32 Konstytucji oraz z duchem i Preambułą Konstytucji.

Rozpoznając niniejsze zażalenie Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zawiera żadnych merytorycznych zarzutów odnoszących się do podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2001 r. W zażaleniu nie wykazano, że w piśmie procesowym z 19 marca 2001 r. skarga konstytucyjna została uzupełniona o braki formalne wskazane w pkt. 1 i 4 zarządzenia sędziego z 7 marca 2001 r. Zażalenie jest w istocie próbą usunięcia tych braków przez wskazanie i dołączenie postanowienia sądu rejonowego określonego w pkt. 1 zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego oraz przez ponowne uzasadnianie zarzutu niezgodności art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych z Konstytucją z dodatkowym powołaniem na nowe wzorce konstytucyjne. Sformułowanych w zażaleniu zarzutów niezgodności przedmiotowego przepisu z art. 2, 7, 8, 9, 30 i 32 Konstytucji nie poparto żadnym uzasadnieniem.

Niezależnie od powyższych ustaleń Trybunał Konstytucyjny pragnie podtrzymać swoje stanowisko wyrażone w wydanym w niniejszej sprawie postanowieniu z 28 czerwca 2001 roku, iż wskazany jako wzorzec do badania konstytucyjności kwestionowanych przepisów art. 42 ust. 3 Konstytucji nie pozostaje z nimi w żadnym merytorycznym związku. Związek taki zachodziłby, gdyby kwestionowana regulacja prawna ukształtowała treść orzeczenia wydanego na jej podstawie w ten sposób, iż doszłoby do naruszenia przysługujących skarżącej konstytucyjnych praw i wolności. Tymczasem między zaskarżonymi przepisami ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych a wskazanym jako wzorzec art. 42 ust. 3 Konstytucji brak jest jakiejkolwiek relacji, gdyż orzeczenie sądu w sprawie cywilnej wydane na podstawie kwestionowanego przepisu nie mogło mieć wpływu na prawa przysługujące skarżącej w postępowaniu karnym. Tym samym należy stwierdzić, iż wskazane jako podstawa wniesienia skargi orzeczenia sądów nie odnosiły się do wynikającego z art. 42 ust. 3 Konstytucji prawa skarżącej.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, należało uznać za zasadne podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2001 r. i nie uwzględnić zażalenia na to postanowienie.