153

Postanowienie

z dnia 4 lipca 2001 r.

Sygn. akt Ts 23/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jadwiga Skórzewska-Łosiak - przewodniczący

Stefan J. Jaworski - sprawozdawca

Teresa Dębowska-Romanowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 18 kwietnia 2001 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Elżbiety Ż.

p o s ta n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Elżbiety Ż. zakwestionowano zgodność § 1 ust. 1 pkt 2; § 10 ust. 1, 2, 8, 9, 11; § 13 ust. 1, 3, 4; § 14 ust. 2; § 18 ust. 1; § 19 ust. 10 pkt 1, 2, 4, 6; § 19 ust. 11 i 12; § 24; § 28 ust. 1 pkt 1; § 40 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2000 r. w sprawie warunków sanitarnych oraz zasad przestrzegania higieny przy produkcji i obrocie środkami spożywczymi, używkami, i substancjami dodatkowymi (Dz.U. Nr 30, poz. 377; zm.: Nr 108, poz. 1155) z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 listopada 1963 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych (Dz.U. Nr 50, poz. 279; zm.: z 1971 r. Nr 12, poz. 115; z 1974 r. Nr 47, poz. 280; z 1989 r. Nr 35, poz. 192; z 1990 r. Nr 34, poz. 198; z 1997 r. Nr 60, poz. 369; z 1998 r. Nr 106, poz. 668; z 2000 r. Nr 12, poz. 136) oraz art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 25 listopada 1970 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz.U. Nr 29, poz. 245; zm.: z 1971 r. Nr 12, poz. 115; z 1985 r. Nr 12, poz. 49; z 1989 r. Nr 35, poz. 192; z 1992 r. Nr 33, poz. 144 i Nr 91, poz. 456; z 1997 r. Nr 43, poz. 272; Nr 60, poz. 369 i Nr 88, poz. 554 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668) oraz z art. 20, art. 22 i art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej ustanowione w zaskarżonych przepisach wymogi higieniczno-sanitarne, jakie powinien spełniać zakład wprowadzający do obrotu artykuły spożywcze, naruszają konstytucyjną zasadę wolności gospodarczej, rozumianą jako publiczne prawo podmiotowe o charakterze negatywnym, które może zostać ograniczone wyłącznie przez przepis ustawy lub na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawowego.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 marca 2001 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do uzupełnienia braków formalnych złożonej skargi, w szczególności przez wskazanie orzeczenia sądu lub innego organu władzy publicznej, które to orzeczenie narusza przysługujące skarżącej prawa lub wolności konstytucyjne.

W piśmie procesowym z 22 marca 2001 r. pełnomocnik skarżącej stwierdził, iż w niniejszej sprawie nie zapadło żadne orzeczenie sądu lub organu władzy publicznej.

Postanowieniem z 18 kwietnia 2001 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze dalszego biegu, uznając iż w niniejszej sprawie nie zapadło orzeczenie przesądzające o konstytucyjnych prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącej.

Na postanowienie to pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie z 29 kwietnia 2001 r. podnosząc w nim, iż w przedmiotowej sprawie nie przewiduje się wydawania decyzji administracyjnych, czy orzeczeń sądowych, a ustanowione mocą kwestionowanego rozporządzenia obowiązki, godzą w adresatów tych norm równie skutecznie jak indywidualne akty prawne, przez co naruszone zostają wskazane w skardze przepisy konstytucji. Zdaniem skarżącej, przyjęty przez Trybunał sposób interpretacji art. 79 Konstytucji kłóci się z wykładnią sformułowaną w doktrynie. Ponadto z treści art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wynika, że wyczerpanie drogi prawnej jest konieczne, o ile droga taka jest przewidziana.

Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:

Określenie wymogów jakie powinna spełniać skarga konstytucyjna zostało dokonane w samej konstytucji oraz w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym. Konstytucja w art. 79 ust. 1 stanowi, iż skarżący może wnieść skargę w sprawie zbadania zgodności z konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach w niej określonych. Orzeczenie, o którym mowa w powołanym przepisie, stanowić ma w istocie bezpośrednie źródło i konkretyzację naruszenia konstytucyjnych praw skarżącego. Dopiero wydanie takiego orzeczenia umożliwia skorzystanie z instytucji skargi konstytucyjnej. Ustrojodawca zakłada bowiem, iż konkretyzacja abstrakcyjnego aktu normatywnego w orzeczeniu organu władzy publicznej jest konieczna dla stwierdzenia konstytucyjnych praw lub wolności określonego podmiotu.

Z powyższego wynika, iż w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji prawo do złożenia skargi konstytucyjnej przysługuje o ile skarżący naruszenie swoich praw łączy z konkretno-indywidualnym orzeczeniem opartym na zaskarżonych przepisach. Kwestia oceny rozwiązania przyjętego w Konstytucji leży poza zakresem kognicji Trybunału Konstytucyjnego, gdyż przedmiotem jego kontroli mogą być wyłącznie podkonstytucyjne akty normatywne.

Niewskazanie rozstrzygnięcia, w którym organ władzy publicznej orzekł ostatecznie o prawach skarżącego czyni bezprzedmiotowym ustalenia w zakresie wyczerpania drogi prawnej. Po pierwsze skarga konstytucyjna jest z powyższego względu niedopuszczalna, po drugie brak rozstrzygnięcia z natury rzeczy przesądza o niemożności skorzystania przez skarżącą z jakichkolwiek środków odwoławczych. Wzajemna relacja art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym polega na tym, że orzeczenie o prawach skarżącego wydane na podstawie zaskarżonych przepisów jest zawsze koniecznym warunkiem dopuszczalności skargi konstytucyjnej, natomiast wyczerpanie drogi prawnej po wydaniu orzeczenia o prawach skarżącego jest takim warunkiem, o ile droga ta została przewidziana.

Trybunał Konstytucyjny mając na uwadze powyżej wskazane okoliczności, postanowił nie uwzględnić zażalenia skarżącej.