50

POSTANOWIENIE

z dnia 23 lutego 1999 r.

Sygn. Ts 104/98

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jadwiga Skórzewska-Łosiak - przewodnicząca

Janusz Trzciński - sprawozdawca

Teresa Dębowska-Romanowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 23 grudnia 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Bogusława B.,

p o s t a n a w i a:

pozostawić zażalenie bez rozpoznania.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej z 9 lipca 1998 r., złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 15 lipca 1998 r., skarżący zarzuca naruszenie swych konstytucyjnych praw przez zastosowanie jako podstawy wydania przez Urząd Skarbowy w O.Ś. decyzji z 16 kwietnia 1998 r., pisma Ministerstwa Finansów - Departamentu Podatków Bezpośrednich i Opłat z 14 stycznia 1997 r. zawierającego interpretację przepisów podatkowych skierowaną do izb skarbowych. Zdaniem skarżącego, wyżej wymienione pismo Ministra Finansów jest aktem normatywnym w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP. Skarżący wywodzi, że wskazane pismo było podstawą wydania przytoczonej decyzji z 16 kwietnia 1998 r., która nałożyła na skarżącego obowiązek podatkowy. Zdaniem skarżącego, obowiązek ten został określony w oparciu o akt nie będący źródłem prawa powszechnie obowiązującego, ponadto w sposób niezgodny z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skarżący oświadczył, iż nie składał odwołania od wskazanej decyzji, gdyż jego zdaniem dalsza droga odwoławcza byłaby bezskuteczna, a ponadto decyzja nie zawierała pouczenia co do trybu odwoławczego.

Zgodnie z informacją zawartą w piśmie Urzędu Skarbowego w O.Ś. z 16 grudnia 1998 r., będącego odpowiedzią na zapytanie Trybunału Konstytucyjnego z 10 grudnia 1998 r., decyzja Urzędu Skarbowego z 16 kwietnia 1998 r. skierowana do Bogusława B. nie zawierała pouczenia co do trybu odwoławczego. Jednakże Urząd Skarbowy w O.Ś. wydał 30 kwietnia 1998 r. decyzję uzupełniającą do decyzji z 16 kwietnia 1998 r., w której zawarł takie pouczenie. Odbiór decyzji uzupełniającej skarżący potwierdził 5 maja 1998 roku.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 23 grudnia 1998 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej wskazując, iż skarżący nie wykorzystał skutecznie wszystkich przysługujących mu środków ochrony jego konstytucyjnych praw i w związku z tym nie wyczerpał toku instancyjnego, w szczególności nie złożył odwołania od decyzji Urzędu Skarbowego w O.Ś.

Na postanowienie to skarżący złożył zażalenie 31 grudnia 1998 roku.

Zażalenie skarżącego nie mogło zostać merytorycznie rozpoznane przez Trybunał Konstytucyjny. Zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, skarga konstytucyjna musi zostać sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wymóg ten rozciąga się także na zażalenie na postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, wydane po przeprowadzeniu wstępnego jej rozpoznania na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Funkcją tego postępowania jest weryfikacja przedłożonej skargi konstytucyjnej w świetle wymagań formalnych oraz dopuszczalności jej merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny. Ze względu na nadzwyczajny charakter tego środka, jako instrumentu obrony praw i wolności konstytucyjnych, a także w celu prawidłowego sformułowania skargi konstytucyjnej i ograniczeniem spraw, w których skarga ta byłaby środkiem przedwczesnym, zbędnym lub niedopuszczalnym z punktu widzenia ochrony interesów osób skargę taką składających, ustawodawca wprowadził obowiązek sporządzenia skargi przez osobę posiadającą kwalifikowaną wiedzę prawniczą. Z istoty więc rozpoznania wstępnego wynika, iż obowiązek zastępstwa procesowego w zakresie sporządzenia skargi rozciągać się musi także na czynności mające doprowadzić do weryfikacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, zapadających w tej fazie rozpoznawania skargi konstytucyjnej. Odnosi się to w szczególności do sporządzenia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Możliwość samodzielnego kwestionowania przez skarżącego ustaleń poczynionych przez Trybunał Konstytucyjny, a odnoszących się do spełnienia przez skargę konstytucyjną wymogów formalnych podważa istotę i cel wprowadzonego w art. 48 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym obowiązku sporządzenia skargi konstytucyjnej przez adwokata lub radcę prawnego. Tak bowiem, jak niezbędna jest kwalifikowana wiedza prawnicza w fazie przygotowywania skargi konstytucyjnej, tak tym bardziej kwalifikacje takie niezbędne są dla sformułowania zarzutów wobec postanowienia o odmowie nadania jej dalszego biegu, zawierającego ocenę spełnienia przez skargę konstytucyjną owych wymagań formalnych.

Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje w tym względzie poglądy wyrażone w swych postanowieniach z 24 lutego 1998 r., sygn. Ts 19/97, opublikowanym w OTK ZU Nr 2(17), poz. 24 oraz z 2 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 15/98, opublikowanym w OTK ZU Nr 3(18), poz. 44.

Z uwagi więc na to, iż zażalenie z 31 grudnia 1998 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 23 grudnia 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie zostało sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego, nie mogło być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.