POSTANOWIENIE

z dnia 24 sierpnia 1998 r.

Sygn. Ts 72/98

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Lech Garlicki - przewodniczący

Stefan J. Jaworski - sprawozdawca

Andrzej Mączyński

na posiedzeniu niejawnym po rozpoznaniu na podstawie art. 36 ust. 6 ustawy z dnia

1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) zażalenia z dnia 25 lipca 1998 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Pani Ireny M., w sprawie:

zgodności art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 189) z art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Pani Ireny M. sporządzonej 2 kwietnia 1998 r. zarzucono, iż art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 189) jest niezgodny z art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej, zakwestionowany przepis zamyka jej sądową drogę dochodzenia naruszonych praw, z uwagi na to, iż przewidziana w nim kompetencja Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego oraz Rzecznika Praw Obywatelskich do złożenia kasacji nadzwyczajnej ma charakter wyłącznie fakultatywny.

Skarżąca wskazała, iż pismem z 4 lutego 1998 r. (znak RPO/263690/97/VI/JB) została poinformowana, iż Rzecznik Praw Obywatelskich nie znalazł podstaw do zaskarżenia w drodze kasacji prawomocnego orzeczenia Sądu Apelacyjnego w K. z 21 grudnia 1994 r. (sygn. akt IACr 613/94). Orzeczeniem tym oddalono powództwo skarżącej o zasądzenie odszkodowania z tytułu utraconych korzyści i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Postanowieniem z 17 lipca 1998 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej wskazując, iż ostatecznym rozstrzygnięciem w rozpatrywanej sprawie jest wyrok Sądu Apelacyjnego z 21 grudnia 1994 r. (sygn. akt IACr 613/94), skutkiem czego skarga konstytucyjna z 2 kwietnia 1998 r. została wniesiona z przekroczeniem dwumiesięcznego terminu, określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym.

W uzasadnieniu tego orzeczenia Trybunał Konstytucyjny wskazał, że obowiązujące w 1994 r. przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie wymieniały kasacji w katalogu środków odwoławczych, dlatego na gruncie ówczesnego stanu prawnego ostatecznym rozstrzygnięciem w rozpoznawanej sprawie jest wyrok Sądu Apelacyjnego z 21 grudnia 1994 r. (sygn. akt IACr 613/94). Ponadto Trybunał zauważył, że czynione przez skarżącą starania o wniesienie rewizji nadzwyczajnej przez Ministra Sprawiedliwości, a następnie o skorzystanie przez Rzecznika Praw Obywatelskich z prawa do wniesienia kasacji w trybie art. 12 ust. 1 ustawy z 1 marca 1996 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) nie zmieniają faktu, iż ostatecznym orzeczeniem o przysługujących skarżącej prawach konstytucyjnych w rozpoznawanej sprawie był wyrok Sądu Apelacyjnego z 21 grudnia 1994 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził jednocześnie, iż odmowa skorzystania przez Rzecznika Praw Obywatelskich z przysługującego mu prawa do wniesienia kasacji w trybie art. 12 ust. 1 ustawy z 1 marca 1998 r. nie może być potraktowana w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, jako takie właśnie orzeczenie o przysługujących skarżącej prawach konstytucyjnych.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 1998 r. pełnomocnik skarżącej złożył zażalenie sporządzone 25 lipca 1998 r., wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia i o nadania skardze konstytucyjnej biegu. W uzasadnieniu zażalenia pełnomocnik skarżącej podniósł, iż zdaniem jego mocodawczyni odmowa Rzecznika Praw Obywatelskich wniesienia w jej sprawie kasacji nadzwyczajnej w piśmie z 4 lutego 1998 r. (znak RPO/263690/97/VI/JB) jest ostatecznym orzeczeniem o konstytucyjnych prawach skarżącej w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym.

Badając niniejszą sprawę Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje.

Zażalenie pełnomocnika skarżącej nie może zostać uwzględnione. Negatywne rozpatrzenie wniosku o wniesienie kasacji w żadnej mierze nie rozstrzyga o prawach konstytucyjnych wnioskodawczyni wskazanych w skardze. W skierowanym do skarżącej piśmie Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował, że wniosek o kasację prawomocnego wyroku, złożony po upływie sześciu miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia sprzed 1 lipca 1996 r. (data wprowadzenia kasacji w miejsce dotychczasowej rewizji nadzwyczajnej) może być wniesiony jedynie w przypadku, gdy orzeczenie zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa i interesu Rzeczypospolitej Polskiej, czego nie dopatrzył się Rzecznik po zbadaniu sprawy.

Odmowa wniesienia kasacji przez Rzecznika nie zmienia jednak charakteru orzeczenia sądowego, które zyskuje walor ostateczności po wyczerpaniu środków odwoławczych, bądź wskutek upływu terminu do ich złożenia. Pełnomocnik skarżącej wydaje się błędnie odczytywać treść art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis ten w sposób wyraźny stanowi, iż skarga konstytucyjna może być wniesiona, gdy sąd albo organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o przysługujących skarżącemu prawach lub wolnościach, albo obowiązkach określonych w konstytucji. Natomiast działaniu organów sądowych czy administracyjnych, które nie ma władczego charakteru określającego sytuację prawną konkretnego podmiotu nie można przypisywać cech orzeczenia o konstytucyjnych prawach tego podmiotu. Pismo Rzecznika Praw Obywatelskich informujące o braku podstaw do wniesienia kasacji nie określa w sposób władczy sytuacji prawnej skarżącej, nie nosi więc znamion “ostatecznego orzeczenia” o konstytucyjnych prawach lub wolnościach skarżącego w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP. Pogląd ten znajduje potwierdzenie w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (postanowienie TK z 11 marca 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, sygn. akt Ts 15/98).

W tym stanie rzeczy, z uwagi na treść art. 79 ust. 1 Konstytucji RP nie było możliwe merytoryczne rozpoznanie przez Trybunał niniejszej skargi konstytucyjnej. Z tego względu należy uznać za zasadną odmowę nadania jej dalszego biegu postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 17 lipca 1998 r. i nie uwzględnić zażalenia.