Wyrok z dnia 4 listopada 1999 r.
III RN 96/99

Naczelny Sąd Administracyjny przed stwierdzeniem nieważności decyzji
organu odwoławczego z tej przyczyny, że postępowanie przed tym organem
zostało wszczęte na podstawie odwołania nie podpisanego przez stronę, powi-
nien przed zamknięciem rozprawy, na której strona jest obecna, udzielić jej
głosu w celu wyjaśnienia tej kwestii (art. 224 § 1 KPC w związku z art. 59
ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz.U. Nr
74, poz. 368 ze zm.).


Przewodniczący: SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Andrzej Wasilewski
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 1999 r. sprawy ze skargi
Juliana G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia 9 maja
1997 r. [...] w przedmiocie wymiaru kary pieniężnej za wycięcie drzew, na skutek re-
wizji nadzwyczajnej Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie [...]
od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Rzeszowie
z dnia 16 grudnia 1998 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e


Wójt Gminy Ł. decyzją z dnia 17 marca 1997 r. [...], wydaną po rozpoznaniu
pisma Olimpii i Czesława T. w sprawie wycięcia przez Juliana G. bez zezwolenia
drzew na dzierżawionej przez nich, na podstawie umowy zawartej z Agencją Włas-
ności Rolnej Skarbu Państwa, działce [...] położonej w C., odmówił wymierzenia Ju-
lianowi G. z tego tytułu kary pieniężnej, podając w uzasadnieniu, że przepisy art. 48
ust. 2 i art. 110 ust. 1b pkt 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształto-
waniu środowiska (jednolity tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196 ze zm. - powoły-
wanej nadal jako: ustawa o ochronie środowiska) nie pozwalają na skierowanie takiej
decyzji do ,,osoby trzeciej", która nie ma tytułu prawnego do nieruchomości, na której
dokonano wycięcia drzew. W wyniku odwołania od powyższej decyzji, które wniesio-
ne zostało przez Olimpię i Czesława T., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R.
decyzją z dnia 9 maja 1997 r. [...] uchyliło zaskarżoną decyzję i orzekło o wymierze-
niu Julianowi G. kary pieniężnej w kwocie 3.483,90 zł. W uzasadnieniu tego rozs-
trzygnięcia Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało na art. 110 ust. 1b pkt 2
ustawy o ochronie środowiska, który zobowiązuje organ gminy do nałożenia kary
pieniężnej na każdą jednostkę organizacyjną lub osobę fizyczną, która dokonała
usunięcia drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia. Z kolei, w wyniku skargi
Juliana G., Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Rzeszowie wyro-
kiem z dnia 16 grudnia 1998 r. [...] stwierdził nieważnośćć powyższej decyzji Samo-
rządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia 9 maja 1997 r. W uzasadnieniu
tego wyroku Sąd podniósł, że wniesione w niniejszej sprawie do Samorządowego
Kolegium Odwoławczego odwołanie Olimpii i Czesława T. nie zostało przez nich
podpisane, a w tej sytuacji, stosownie do postanowienia art. 63 § 3 KPA, w ogóle nie
powinno być przedmiotem rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. W konse-
kwencji należało stwierdzić, że wydana przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze
decyzja dotknięta jest wadą nieważności określoną w art. 156 § 1 pkt 2 KPA.

Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie pismem z dnia 15
czerwca 1999 r. [...] wniósł rewizję nadzwyczajną od powyższego wyroku Naczelne-
go Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Rzeszowie z dnia 16 grudnia
1999 r. [...], zarzucając temu wyrokowi rażące naruszenie art. 224 KPC w związku z
art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U.
Nr 74, poz. 368 ze zm. - powoływanej nadal jako: ustawa o NSA) oraz art. 21 i art. 22
ust. 3 ustawy o NSA, a w konsekwencji na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o NSA
wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi
Administracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Rzeszowie do ponownego rozpoz-
nania. W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej podniesiono w szczególności, że w
aktach sprawy znajduje się przedmiotowe odwołanie Olimpii i Czesława T. zawarte w
ich piśmie z dnia 25 marca 1997 r., które - wbrew ocenie Naczelnego Sądu Adminis-
tracyjnego - jest podpisane przez obojga skarżących. Oznacza to, że - stosownie do
art. 63 § 3 oraz art. 127 § 1 i § 2 KPA - pismo to stanowiło wystarczającą podstawę
do wszczęcia przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. postępowania, a tym
samym brak było podstaw dla stwierdzenia przez Naczelny Sąd Administracyjny
nieważności zaskarżonego rozstrzygnięcia na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 KPA. Stąd
wniosek, że Naczelny Sąd Administracyjny zamknął postępowanie w niniejszej spra-
wie i wydał wyrok bez uprzedniego dostatecznego jej wyjaśnienia, a tym samym ra-
żąco naruszył art. 21 i art. 51 ustawy o NSA oraz art. 224 § 1 KPC w związku z art.
59 ustawy o NSA i to, pomimo że odwołujący - Olimpia i Czesław T. osobiście brali
udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w dniu 16 grudnia
1998 r.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna jest zasadna.

W aktach rozpoznawanej sprawy znajduje się oryginał odwołania skarżących
od decyzji Wójta Gminy Ł. z dnia 17 marca 1997 r., wniesionego do Samorządowego
Kolegium Odwoławczego w R. pismem z dnia 25 marca 1997 r., które jest podpisane
przez Olimpię i Czesława T., co oznacza, że w rozpoznawanej sprawie brak było
podstaw do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji Samorządowego Kole-
gium Odwoławczego w R. z dnia 9 maja 1997 r. Ponadto, z treści protokołu rozprawy
odbytej w niniejszej sprawie w dniu 16 grudnia 1997 r. przed Naczelnym Sądem Ad-
ministracyjnym-Ośrodkiem Zamiejscowym w Rzeszowie jednoznacznie wynika, że
oboje skarżący - Olimpia i Czesław T. osobiście brali udział w tej rozprawie. W tej
sytuacji, Sąd, w celu dostatecznego wyjaśnienia sprawy (art. 224 § 1 KPC w związku
z art. 59 ustawy o NSA), miał obowiązek udzielić głosu skarżącym, aby wyjaśnić po-
wziętą wątpliwość co do braku ich podpisu pod przedmiotowym odwołaniem. Ponie-
waż Sąd tego nie uczynił, podniesione w rewizji nadzwyczajnej zarzuty rażącego na-
ruszenia zaskarżonym wyrokiem art. 224 § 1 KPC w związku z art. 59 ustawy o NSA,
a także art. 21 i art. 22 ust. 3 ustawy o NSA, są w pełni uzasadnione.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 39313 § 1 KPC w związku art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o
zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospo-
litej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępo-
wania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) orzekł jak w sentencji.
========================================